System ubezpieczeń społecznych po nowemu

1 września weszła w życie  nowelizacja ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Jej Celem nowelizacji  jest przede wszystkim zrównanie praw ubezpieczonych w czasie sprawowania opieki nad dziećmi niezależnie od rodzaju zatrudnienia. Nowelizacja wprowadza rozwiązania mające wpłynąć na wysokość przyszłych świadczeń emerytalno-rentowych osób, które zajęły się wychowaniem dzieci. Nowe przepisy są konsekwencją zmian związanych z wydłużeniem wieku emerytalnego.

Nowelizacja rozszerza też  krąg osób, za które budżet państwa będzie opłacał składki na ubezpieczenie społeczne w związku ze sprawowaniem opieki nad dzieckiem. Chodzi o osoby, które zrezygnują z działalności zarobkowej, czyli np. pozarolniczej działalności gospodarczej czy pracy na umowę zlecenie. Składki za te osoby, podobnie jak w przypadku pracowników na urlopach wychowawczych, finansować będzie w całości budżet państwa za pośrednictwem ZUS.

Ustawa przewiduje, że m.in. przedsiębiorcy i zleceniobiorcy sprawujący opiekę nad dziećmi będą mogli skorzystać z rozwiązań analogicznych do tych przysługujących pracownikom na mocy przepisów Kodeksu pracy dotyczących urlopu wychowawczego. Oznacza to, że z budżetu państwa będą za te osoby opłacane składki emerytalno-rentowe przez okres do 3 lat, nie później niż do ukończenia przez dziecko 5 roku życia.

Nowe przepisy wprowadzają różne podstawy wymiaru składek dla osób, które zrezygnowały z pracy, aby zająć się wychowaniem dzieci. Dla osób z co najmniej 6-miesięcznym stażem ubezpieczeniowym bezpośrednio przed skorzystaniem z możliwości ubezpieczenia w związku z opieką nad dzieckiem będzie to co do zasady 60 proc. prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Natomiast w przypadku osób bez stażu ubezpieczeniowego, bezrobotnych oraz ze stażem krótszym niż półroczny podstawa wymiaru składek wyniesie 75 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Zgodnie ze znowelizowaną ustawą, za osoby z minimum półrocznym stażem ubezpieczeniowym budżet państwa zapłaci składki emerytalne, rentowe i zdrowotne. W pozostałych przypadkach, tj. osób dotąd nieubezpieczonych, ze stażem krótszym niż 6 miesięcy oraz bezrobotnych, finansowane będą tylko składki na ubezpieczenie emerytalne.

Osoby, które nie były dotychczas ubezpieczone, będą mogły wybrać system ubezpieczeń (ZUS lub KRUS) w czasie sprawowania opieki nad dzieckiem. Jeśli wybiorą KRUS, będą podlegały ubezpieczeniom na zasadach określonych w ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników.

Nowelizacja zawiera również regulacje dotyczące objęcia ubezpieczeniem społecznym, finansowanym ze środków publicznych, osób wychowujących dzieci i jednocześnie ubezpieczonych w systemie rolniczym.

W ustawie przewidziano też zmiany dotyczące prawa do zasiłku macierzyńskiego dla ubezpieczonych w KRUS – podwyższony został wiek dziecka, którego przysposobienie uprawnia rolnika do otrzymania zasiłku macierzyńskiego. Oznacza to zrównanie praw ubezpieczonych w ZUS i KRUS.