Skarb Państwa odpowiada za szkody wyrządzone przez bobry

W środę Trybunał Konstytucyjny uznał, że artykuł ustawy o ochronie przyrody, ograniczający odpowiedzialność Skarbu Państwa wyłącznie do szkód wyrządzonych przez bobry w gospodarstwie rolnym, leśnym lub rybackim, jest niezgodny z konstytucją.

Trybunał zajął się zasadami odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez bobry na wniosek Sądu Rejonowego w Pile. Pilecki sąd orzekał w sprawie właściciela działki rekreacyjnej, który żądał odszkodowania od Skarbu Państwa za szkody, jakie na jego działce wyrządziły bobry. Zwierzęta zniszczyły drzewa owocowe i krzewy ozdobne, a ponadto uszkodziły wały, przez co właściciel stracił część ryb z własnego stawu.

Zgodnie z ustawą o ochronie przyrody z 2004 r., bobry podlegają ochronie i Skarb Państwa ponosi odpowiedzialność za szkody, wyrządzone przez nie w gospodarstwach rolnych, leśnych i rybackich. Zdaniem sądu w Pile z ustawy wynika, że Skarb Państwa nie ponosi odpowiedzialności za szkody, wyrządzone przez bobry w innych nieruchomościach, sąd zaznaczył też, że właściciele innych, niż wymienione, nieruchomości nie mogą uzyskać odszkodowania za poniesione szkody w inny sposób, a to - stwierdził sąd - narusza zasadę równości obywateli wobec prawa i prawo do równej ochrony własności.

Podczas środowej rozprawy przed TK posłanka Beata Kempa, przedstawiając stanowisko Sejmu stwierdziła, że ograniczenie odpowiedzialności Skarbu Państwa do szkód wyrządzonych przez bobry w nieruchomościach rolnych leśnych i rybackich nie ma uzasadnienia w zasadach konstytucyjnych.

Pogląd Sejmu podzielili Prokurator Generalny i Minister Środowiska.

Prokurator Wojciech Sadrakuła stwierdził, że właściciele nieruchomości innych, niż wymienione w ustawie o ochronie przyrody nie mają możliwości przeciwdziałania i zapobiegania skutkom zachowań bobrów. Zdaniem prokuratora ustawodawca celowo ograniczył zakres odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez bobry. "Bóbr nie rozróżnia w jakim mieniu czyni szkodę, ustawodawca już tak" - podkreślił Sadrakuła.

Maciej Machaj - przedstawiciel Ministerstwa Środowiska - stwierdził, że wpisanie do ustawy o ochronie środowiska odpowiedzialności Skarbu Państwa za szkody wyrządzone przez bobry w gospodarstwach rolnych, leśnych i rybackich miało pokazać najistotniejsze przypadki, w których dochodzi do szkody. Zdaniem przedstawiciela ministerstwa wnioski o odszkodowanie za szkody wyrządzone przez bobry w innych, niż wymienione w ustawie, nieruchomościach stanowią tylko 1 proc wszystkich wniosków, jakie otrzymuje ministerstwo.

Trybunał Konstytucyjny stwierdził w środę, że art. 126 ust. 1 pkt 5 ustawy z 2004 r. o ochronie przyrody, ograniczający odpowiedzialność Skarbu Państwa wyłącznie do szkód wyrządzonych przez bobry w gospodarstwie rolnym, leśnym lub rybackim jest niezgodny z konstytucją.

Zdaniem Trybunału wszyscy właściciele nieruchomości powinni być traktowani tak samo. Nie ma podstawy do rozróżniania sytuacji właścicieli gospodarstw rolnych, leśnych i rybackich, nawet jeżeli w nich najczęściej bobry wyrządzają szkody - uznał TK.

Sędzia Zbigniew Cieślak - uzasadniając wyrok - podkreślił, że różnicowanie sytuacji właścicieli nieruchomości prowadzić może do naruszeń w zakresie ochrony bobrów, bo właściciele, nie mając możliwości uzyskania odszkodowania, mogą chcieć pozbyć się bobrów.

Wyrok TK jest prawomocny. Nie powoduje utraty mocy spornego przepisu, tylko poszerza jego zakres, dlatego Skarb Państwa będzie odpowiedzialny za wszystkie szkody wyrządzone przez bobry.