Sieć Najciekawszych Wsi w Polsce

W Polsce powstaje Sieć Najciekawszych Wsi, wzorowana np. na francuskiej sieci najpiękniejszych wsi. Ma ich być na początek kilkadziesiąt - ciekawych pod względem dziedzictwa kulturowego, dostarczających przeżyć turystom, wyróżniających się ładem przestrzennym.

Spotkanie poświęcone tworzeniu tej Sieci odbyło się w piątek w Mazowieckim Urzędzie Wojewódzkim.

Jak relacjonował PAP pomysłodawca utworzenia Sieci, wojewoda opolski Ryszard Wilczyński, w spotkaniu tym uczestniczyli przedstawiciele 11 urzędów marszałkowskich, założonej przez ministerstwo rolnictwa Fundacji Programów Pomocowych dla Rolnictwa FAPA, która finansuje projekt "Tworzenie Sieci Najciekawszych Wsi", a także przedstawiciel resortu rolnictwa, Polskiej Sieci Odnowy i Rozwoju Wsi oraz szef zespołu ekspertów, który dokonuje oceny poszczególnych miejscowości.

Celem piątkowego spotkania było poinformowanie samorządów województw o pracach na rzecz utworzenia Sieci oraz zaproszenie ich do współpracy.

Pomysł na Sieć, jak wyjaśniał PAP Wilczyński, polega na tym, by bazując na miejscowościach mających "istotne walory poznawcze" stworzyć listę wsi w Polsce, które byłyby miejscami atrakcyjnymi dla turystów zainteresowanych życiem wiejskim, historią danych rejonów, czy tym, jak żyło się lub żyje obecnie mieszkańcom obszarów wiejskich. "Nie muszą być to koniecznie walory związane z historią, mogą to być całkiem współczesne atuty" - wyjaśnił Wilczyński, podając przykład wsi Gniewino w woj. pomorskim, gdzie powstało centrum pobytowe w trakcie mistrzostw Euro 2012, w którym stacjonowała drużyna Hiszpanii.

Czym mają się wyróżniać wsie, które utworzą Sieć Najciekawszych? Ładem przestrzennym, cennym zasobem dziedzictwa kulturowego, zabytkami, tradycyjną, spójną zabudową, wiejskim charakterem. Według założeń mają też wzbudzać ciekawość, zachęcać do odwiedzenia ich oraz pobytu. Powinny mieć swoje wyróżniki, czyli elementy nadające im rozpoznawalność i szczególny pod jakimś względem charakter. Mają mieć swój niepowtarzalny klimat, specyfikę i odpowiednią infrastrukturę, np. by dawać warunki pobytu. Warunek przynależności do Sieci jest taki, by jakość wiejskiej przestrzeni danej miejscowości, jej ukształtowanie i wizerunek oraz infrastruktura służąca pobytowi turystów "zdecydowanie przewyższały krajową przeciętność".

"Wcale nie musi to być wiejskość archaiczna" - tłumaczył PAP Wilczyński. Zaznaczył jednocześnie, że wieś aspirująca do przynależności do sieci musi mieć również potencjał ludzki. "Miejscowość, w której nikt niczego nie chce, w takiej sieci być nie może" - zastrzegł.

Sto potencjalnych miejscowości, które mogłyby w sieci się znaleźć, wskazała już Polska Sieć Odnowy i Rozwoju Wsi. Z tych stu wyłoniono 50, które w najbliższych miesiącach oceni zespół ekspertów, w skład którego weszli geografowie, ekonomiści, urbaniści czy architekci. Wilczyński podał, że przy ocenie tej branych będzie pod uwagę 39 różnego rodzaju elementów dotyczących przestrzeni wiejskiej, funkcjonowania czy oferty danej wsi. Zaznaczył, że według tych standardów pozytywnie oceniono już 13 wsi w woj. opolskim i 4 w woj. śląskim - w tym np. Kamień Śląski, który - jak powiedział wojewoda opolski - jest wzorcowym przykładem takiej wsi.

"Każda z tych miejscowości musi mieć swój potencjał wyjściowy, który potem trzeba będzie podnieść do odpowiedniego poziomu. Sieć musi być bowiem marką turystyczną. Bazujemy na takim samym założeniu, z jakim tworzone są sieci najpiękniejszych wsi w Europie - we Francji, Belgii czy Włoszech: najważniejsza jest jakość" - podkreślił wojewoda opolski.

Celem tworzonej Sieci Najciekawszych Wsi ma być ochrona zasobu kultury materialnej, krajobrazu i tradycyjnie pojmowanych walorów wiejskości najcenniejszych wsi w Polsce oraz wykorzystanie go do rozwoju tych wsi jako miejsc atrakcyjnego pobytu. Sieć ma również służyć budowaniu tożsamości oraz jakości życia mieszkańców; poprzez atrakcyjność chronić wartość zlokalizowanych w nich nieruchomości; być platformą współpracy między miejscowościami na arenie krajowej i nie tylko, a skupione w niej miejscowości winny być wizytówkami gmin czy regionów.