Schab wieprzowy z rybiego tłuszczu?

To chyba już niedaleka przyszłość. Naukowcom udało się tak zmodyfikować geny zwierząt, by ich tkanki produkowały bardzo zdrowe kwasy tłuszczowe.

Ludzkie ciało nie może się obyć bez tłuszczu. Jest on niezbędnym składnikiem błon komórkowych, siatkówki oka, osłonek włókien nerwowych czy hormonów. Problem w tym, że współczesna dieta dostarcza stanowczo zbyt wiele tzw. tłuszczów nasyconych, a jest uboga w nienasycone kwasy tłuszczowe. Bez tych drugich nie potrafimy prawidłowo funkcjonować, podczas gdy te pierwsze stanowią głównie źródło energii i... miażdżycy.

Przy tym same nienasycone kwasy tłuszczowe też znacznie różnią się między sobą pod względem "przydatności" dla zdrowia. I, jak to zwykle bywa, najwartościowsze z nich - z grupy omega-3 - są najtrudniejsze do "zdobycia". O ile kwasy tłuszczowe z grupy omega-6 są powszechnie dostępne i przy normalnej diecie zjadamy ich aż za dużo, to na omega-3 trzeba polować. Głównym ich źródłem są ryby zimnych mórz (łosoś, tuńczyk), sardynki oraz skorupiaki (krewetki, langusty, homary). Występują też w serkach tofu, migdałach, orzechach włoskich oraz w niektórych olejach roślinnych, takich jak lniany, arachidowy i rzepakowy. Żaden ssak - a więc i my - nie potrafi zaś zamienić jednych w drugie.

Sztukę tę posiadł za to maleńki robaczek, ulubieniec genetyków Caenorhabditis elegans (za badania nad nim przyznano już kilka Nobli). Jeden z jego genów (zwany fat-1) koduje enzym zamieniający pospolite kwasy tłuszczowe omega-6 w "zdrowsze" omega-3.

Kto jednak chciałby, nawet dla zdrowia, zajadać robaki? Dlatego zespół pod kierunkiem Jinga X. Kanga z Harvard Medical School w Bostonie postanowił przenieść ten gen do komórek ssaków. Marzyła im się modyfikacja w ten sposób krów czy świń. Jak donoszą w najnowszym "Nature", zaczęli jednak od myszy. Zmienione genetycznie zwierzątka hodowali razem ze zwykłymi gryzoniami na diecie bogatej w kwasy omega-6 i prawie niezawierającej omega-3 (a zatem zbliżonej do tej, jaką stosuje większość rozwiniętych społeczeństw). Po kilku tygodniach sprawdzili, jak się czują. Okazało się, że myszy z dodatkowym genem nie miały żadnych kłopotów ze zdrowiem. Co ważniejsze, w ich tkankach znajdowało się tyle samo kwasów omega-3 co omega-6, podczas gdy u zwykłych gryzoni tych pierwszych było aż od 20 do 50 razy mniej. Robaczy gen działał bez zarzutu u zmienionych myszek, a także u ich dzieci, wnuków i najwyraźniej nie robił im żadnej krzywdy. Myszy rozwijały się prawidłowo i były nawet zdrowsze od kuzynek pozbawionych dodatkowego genu.

Jeśli podobna sztuka powiedzie się równie dobrze u krów czy świń, amatorzy steków czy golonki będą mogli się nimi zajadać z poczuciem, że jednocześnie dbają o swoje serce i stawy. Kto wie, może ludzie nawet pozwoliliby wszczepić taki gen sobie, by raz na zawsze uwolnić się od obowiązku męczącej zdrowej diety.

Jedzmy ryby

Czy wyposażenie świń lub krów w gen wzbogacający ich mięso w zdrowe kwasy tłuszczowe to przyszłość dietetyki? Polscy eksperci są ostrożni. Zdaniem niektórych z nich ta manipulacja wcale nie sprawi, by wołowina lub wieprzowina stała się lepsza od ryb. Z dotychczasowych badań wynika np., że tabletki zawierające omega-3 nie są tak skuteczne w zwalczaniu bólów reumatycznych czy miażdżycy jak łosoś czy puszka sardynek. Mięso ryb zawiera ponadto wiele cennych soli mineralnych i świetnie przyswajalnego białka. Odwrót od ryb, spowodowany m.in. coraz częstszymi doniesieniami o kumulowaniu się w ich mięsie rtęci i innych trucizn, nie jest dobrym wyjściem. Zamiast tego powinniśmy raczej zadbać o czystość wód, by móc bez obaw spożywać dary morza.