Samorząd rolniczy pyta - resort rolnictwa odpowiada

Prezentujemy  stanowisko Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie finansowania wapnowania gleb przez Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

W odpowiedzi na pismo z dnia 14 lutego 2013 r. (znak: KRIR/JK/W/177/2013) informujące o stanowisku Ministra Środowiska zawartym w piśmie z dnia 1 lutego 2013 r. znak: DP-024-190/52147/12/KA(JJ) odnośnie spraw związanych z finansowaniem wapnowania gleb przez Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz ewentualnej potrzebie dokonania zmian w ustawie z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. z 2004 r. Nr 121, poz. 1266, z późn. zm.) w celu umożliwienia dofinansowania przedsięwzięć związanych z odkwaszaniem gleb na podstawie ww. ustawy, uprzejmie przedstawiam następujące informacje.
Na wstępie należy wyjaśnić, że stosownie do treści art. 4 pkt 16 i 17 ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych, przez grunty zdegradowane należy rozumieć takie grunty, których rolnicza lub leśna wartość użytkowa zmalała, w szczególności w wyniku pogorszenia się warunków przyrodniczych albo wskutek zmian środowiska oraz działalności przemysłowej, a także wadliwej działalności rolniczej, zaś przez grunty zdewastowane należy rozumieć takie grunty, które utraciły całkowicie wartość użytkową. Zaś stosownie do treści art. 4 pkt 18 ww. ustawy, przez rekultywację gruntów rozumie się nadanie lub przywrócenie gruntom zdegradowanym albo zdewastowanym wartości użytkowych lub przyrodniczych przez właściwe ukształtowanie rzeźby terenu, poprawienie właściwości fizycznych i chemicznych, uregulowanie stosunków wodnych, odtworzenie gleb. umocnienie skarp oraz odbudowanie lub zbudowanie niezbędnych dróg. Ustawa ta nie zawiera definicji zakwaszenia gleb ani też sposobów przeciwdziałania temu zjawisku.
Zgodnie zaś z art. 15 ust. 1 omawianej ustawy, to właściciel gruntów stanowiących użytki rolne oraz gruntów zrekultywowanych na cele rolne obowiązany jest do przeciwdziałania degradacji gleb, w tym szczególnie erozji i ruchom masowym ziemi. Ponadto, z treści przepisu art. 20 ust. 1 ww. ustawy jednoznacznie wynika, że osoba powodująca utratę albo ograniczenie wartości użytkowej gruntów jest obowiązana do ich rekultywacji na własny koszt. Jedynie w przypadku, gdy grunty rolne są zdegradowane lub zdewastowane przez nieustalone osoby, w wyniku klęsk żywiołowych lub ruchów masowych ziemi, można dokonać ich rekultywacji przy wykorzystaniu środków budżetu województwa (art. 20 ust. 2 ww. ustawy).
Mając na uwadze powyższe, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi nie widzi potrzeby dokonywania zmian przepisów ustawy z dnia 3 lutego 1995 roku o ochronie gruntów rolnych i leśnych, w celu umożliwienia dofinansowania wapnowania gleb ze środków budżetu województwa.
Niezależnie od powyższego chciałabym uprzejmie poinformować, że w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi przygotowywany jest Program wsparcia wapnowania gleb. Wstępnie założenia ww. przedsięwzięcia zostały przyjęte przez kierownictwo Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Zakłada się, że program ten przewidziany do realizacji od 1 stycznia 2014 r. nakierowany będzie na udzielanie pomocy ze środków finansowych budżetu państwa w ramach zasady de minimis zgodnej z rozporządzeniem Komisji (WE) nr 1535/2007 z dnia 20 grudnia 2007 r. w sprawie zastosowania art. 87 i 88 Traktatu WE w odniesieniu do pomocy de minimis w sektorze produkcji rolnej (Dz. Urz. UE L 337 z 21.12.2007, str. 35). Należy zaznaczyć, iż pomoc ta jest ograniczona kwotowo i będzie wchodziła w skład szerokiego katalogu działań, które mogą być dofinansowane w ten sam sposób. Ostatecznie to rolnik będzie decydował o tym jakie działania w jego gospodarstwie mają charakter priorytetowy i wymagają wsparcia finansowego.
Ponadto informuję, iż Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi poszukuje innych form wsparcia finansowego wapnowania gleb. W ramach procesu publicznych konsultacji przepisów prawnych dot. pomocy publicznej tj. rozporządzenia Komisji (WF) nr 1857/2006 z dnia 15 grudnia 2006 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu w odniesieniu do pomocy państwa dla małych i średnich przedsiębiorstw zgłoszono potrzebę wprowadzenia do tych przepisów nowej formy wsparcia pt. "Pomoc na rzecz wsparcia wapnowania gleb".
Mając powyższe informacje na uwadze, uprzejmie proponuję rozważyć możliwość zorganizowania dwustronnego spotkania w celu wypracowania najlepszych rozwiązań dotyczących wsparcia wapnowania gleb Polski, w tym wskazania innych źródeł finansowania Programu niż środki pochodzące z budżetu państwa.

Podsekretarz Stanu
Krystyna Gurbiel