Eksperci Agencji Rynku Rolnego zaktualizowali (19.12.02 r.) prognozy cen rynkowych podstawowych produktów rolniczych do końca pierwszego półrocza 2003 r.
Aktualna sytuacja cenowa:
Według danych GUS w listopadzie 2002 r. przeciętna cena skupu pszenicy ogółem ukształtowała się na poziomie 422 zł/t. Była ona o 2,4% niższa niż przed miesiącem i o 9,2% niższa niż w analogicznym okresie 2001 r. Od dwóch miesięcy odnotowywany jest natomiast wzrost cen skupu żyta. W listopadzie za to ziarno płacono średnio w kraju 335 zł/t, tj. o 3,3% więcej niż w październiku, ale o 5,8% mniej niż w tym samym miesiącu w 2001 r. Według informacji GISiPAR w pierwszej połowie grudnia przeciętna cena skupu pszenicy ukształtowała się na poziomie 428 zł/t, a żyta 342 zł/t.
Na krajowych giełdach towarowych, mimo sezonowego spadku podaży, obroty zbożami są niewielkie. Dotyczy to głównie pszenicy, której w pierwszej połowie grudnia 2002 r. sprzedano zaledwie kilkadziesiąt ton. Sytuacja taka wpływa ograniczająco na poziom ich cen. Za pszenicę konsumpcyjną w transakcjach uzyskiwano 460 zł/t, a za żyto 350-365 zł/t.
Według notowań Reutersa w połowie grudnia 2002 r. na giełdach towarowych na Ukrainie eksportowe ceny pszenicy konsumpcyjnej (na bazie FOB porty M. Czarnego) wynosiły średnio ok. 108 USD/t (430 zł/t). Jeszcze niższe ceny tego ziarna notowane były w Rosji i Republice Mołdowy, które kształtowały się na poziomie ok. 70 USD/t (280 zł/t). Wyższe ceny pszenicy utrzymywały się natomiast na giełdach Europy Zachodniej (na bazie FOB), np. w portach Bałtyku w Niemczech – 135 USD/t (535 zł/t), we Francji (Ruen) – 111 USD/t (442 zł/t). W najbliższych miesiącach nie należy spodziewać się znaczącego wzrostu cen tego ziarna na rynkach zagranicznych. Według danych Reutersa z 12 grudnia 2002 r. ceny pszenicy konsumpcyjnej w transakcjach terminowych z realizacją w lutym i marcu 2003 r. na giełdach światowych kształtowały się następująco:
Zbliżony poziom cen z niewielką tendencją do wzrostu (do ok. 2%) notowany jest także przy zawieranych transakcjach na sprzedaż pszenicy z realizacją w maju i czerwcu 2003 r.
Czynniki wpływające na poziom cen:
1. Poziom produkcji
Według wynikowego szacunku GUS (z 16 grudnia 2002 r.) potwierdzone zostały wrześniowe oceny o wysokości krajowych zbiorów zbóż ogółem w 2002 r., które ukształtowały się na poziomie 26,8 mln t. Były one o 0,5% niższe niż przed rokiem, ale jednocześnie o 6,5% wyższe w porównaniu do średniej z lat 1996-2000. Tak wysoki poziom produkcji zbóż był wynikiem znacznego wzrostu ich plonów (średnio o 5,6%), gdyż areał uprawy był mniejszy niż rok wcześniej o 5,9% (0,5 mln ha). Zbiory zbóż podstawowych z mieszankami zbożowymi wyniosły 24,8 mln t ( w tym około 9,3 mln t pszenicy i 3,8 mln t żyta) i były o 2,8% niższe niż w 2001 r. Tegoroczne zbiory kukurydzy osiągnęły rekordowy poziom ok. 2 mln t.
Według ocen Ministerstwa Rolnictwa USA od pięciu lat utrzymuje się spadek światowej produkcji zbóż. W sezonie 2002/2003 zbiory pszenicy wyniosły 570 mln t i były o ok. 2% mniejsze niż przed rokiem. Wyższe niż w poprzednim sezonie będzie natomiast zużycie tego ziarna (o ok. 10 mln t) i osiągnie poziom ok. 600 mln t. W tej sytuacji wystąpi luka w pokryciu światowego zapotrzebowania na pszenicę, która będzie uzupełniana poprzez redukcję jej zapasów.
2. Zużycie krajowe
Szacuje się, że w bieżącym sezonie 2002/2003 krajowe zużycie zbóż może ukształtować się na poziomie ok. 27,6 mln t, tj. o 0,9 mln t (o ok. 3%) wyższym niż w roku gospodarczym 2001/2002. Wynika to przede wszystkim z większego zapotrzebowania na cele paszowe w związku z utrzymującymi się wzrostowymi tendencjami w produkcji trzody chlewnej i drobiu. Nie przewiduje się natomiast istotnych zmian w zużyciu zbóż na konsumpcję oraz na cele przemysłowe.
3. Handel zagraniczny
Pomimo wystarczających zbiorów zbóż w 2002 r. będzie realizowany ich import, w celu pełnego pokrycia zapotrzebowania krajowego na niektóre rodzaje zbóż. Dotyczyć on będzie przede wszystkim pszenicy wysokoglutenowej wykorzystywanej do produkcji wypieków i makaronów oraz jęczmienia browarnego i jego produktów pochodnych. Według Głównego Inspektoratu Ochrony Roślin i Nasiennictwa w okresie pierwszych pięciu miesięcy bieżącego sezonu sprowadzono do kraju ok. 245 tys. t zbóż i produktów pochodnych (w tym 23 tys. t pszenicy i 49 tys. t jęczmienia browarnego), tj. o 4 % mniej niż w analogicznym okresie 2001 r. Szacuje się, że w całym sezonie import zbóż może wynieść ok. 0,6 mln t.
Sytuacja na światowym rynku zbóż wskazuje, że w bieżącym sezonie może natomiast ożywić się eksport polskiego ziarna. Ocenia się, że może on ukształtować się na poziomie ok. 0,9 mln t wobec 0,1 mln t w poprzednim sezonie. Według wstępnych danych w okresie lipiec-listopad wyeksportowano ok. 450 tys. t pszenicy (z tego ok. 200 tys. t z zapasów ARR).
4. Działania ARR
W celu uzupełnienia lokalnych niedoborów rynkowych zbóż w połowie listopada 2002 r. Agencja Rynku Rolnego uruchomiła sprzedaż zbóż z zapasów w cenach wywoławczych 460 zł/t pszenicy i 350 zł/t żyta. Do 18 grudnia skierowano na rynek krajowy 276 t pszenicy i 5,7 tys. t żyta. Sprzedaż zbóż będzie kontynuowana w I półroczu 2003 r. Z uwagi na ograniczony popyt na pszenicę w kraju część jej zapasów będzie skierowana na eksport.
Prognoza cen skupu do czerwca 2003 r.:
Uwzględniając aktualną i przewidywaną sytuację podażowo-popytową zespół ekspertów ocenił, że przeciętne ceny skupu zbóż do czerwca 2003 r. mogą ukształtować się na następującym poziomie:
Wyszczególnienie | marzec 2003 r. | czerwiec 2003 r. |
Pszenica ogółem | 440-460 zł/t | 460-480 zł/t |
Pszenica konsumpcyjna* | 460-480 zł/t | 480-500 zł/t |
Żyto | 350-370 zł/t | 370-390 zł/t |