Rynek wieprzowiny i wołowiny według prognozy ARR

W dniu 20 marca 2003 r. odbyło się kolejne posiedzenie zespołu niezależnych ekspertów, powołanego przez Prezesa Agencji Rynku Rolnego, którego celem było zaktualizowanie prognozy cen rynkowych podstawowych produktów rolniczych w okresie II i III kwartału 2003 r.

Poniżej ARR przedstawia prognozę cen zbóż, żywca wieprzowego i wołowego oraz mleka i jego przetworów na tle przewidywanych czynników popytowo-podażowych wpływających na ich poziom.

Rynek zbóż | Rynek mięsa | Rynek mleka

RYNEK WIEPRZOWINY

• aktualna sytuacja cenowa

W br. rynek mięsa kształtuje się pod wpływem zwiększonej nadwyżki podaży nad popytem, co powoduje spadek cen skupu trzody chlewnej, hamowany działaniami Agencji Rynku Rolnego. Według danych GUS w lutym 2003 r. za żywiec wieprzowy w skupie płacono średnio 3,01 zł/kg, tj. o 23,5% mniej niż w analogicznym okresie 2002 r. Wzrost cen skupu trzody chlewnej w porównaniu do stycznia br. o 3,4% był spowodowany wyłącznie podwyższeniem ceny zakupu wieprzowiny na zapasy Agencji.

• czynniki wpływające na poziom cen skupu

- poziom pogłowia i produkcji trzody chlewnej
W wyniku korzystnych relacji cen skupu żywca wieprzowego do cen pasz w dwóch poprzednich latach, w ciągu 2002 r. rolnicy zwiększali liczbę utrzymywanych świń. W listopadzie 2002 r. pogłowie trzody chlewnej wzrosło do ok. 19 mln szt. i było o 8,6% większe niż rok wcześniej. Jednak na skutek zmniejszenia się opłacalności chowu trzody w końcu 2002 r. zainteresowanie tą gałęzią produkcji w roku bieżącym maleje, czego pierwszym symptomem jest spadek cen prosiąt i ograniczanie krycia macior. W związku z tym w 2003 r. można spodziewać się zmniejszenia udziału w pogłowiu ogółem najpierw liczby loch prośnych, a następnie prosiąt. W II połowie 2003 r. pogłowie trzody chlewnej ogółem będzie już prawdopodobnie mniejsze niż w analogicznym okresie 2002 r., jednak przy wysokim jeszcze poziomie pogłowia tuczników. W tej sytuacji spadku produkcji żywca wieprzowego można spodziewać się dopiero w 2004 r. Na podstawie aktualnego i przewidywanego stanu pogłowia przewiduje się, że produkcja mięsa wieprzowego w 2003 r. może być o 5-8% większa niż w roku poprzednim.

- handel zagraniczny
W 2003 r. konkurencja na zagranicznych rynkach wieprzowiny będzie nadal bardzo silna z uwagi na wysoki poziom produkcji wieprzowiny w krajach eksportujących (np. USA, Unii Europejskiej, na Węgrzech) oraz ograniczenia importowe wprowadzone przez niektórych importerów (np. Rosja). Jednocześnie jednak niższe niż przed rokiem ceny krajowej wieprzowiny oraz proeksportowe działania Agencji powinny sprzyjać zwiększaniu eksportu. Import wieprzowiny może w br. nieco wzrosnąć, z uwagi na zwiększenie (zgodnie z umową o liberalizacji handlu z UE z 2000 r.) kontyngentu bezcłowego importu mięsa wieprzowego z krajów UE. W I kwartale br., podobnie jak rok wcześniej, został on rozdysponowany praktycznie w 100%. Przewiduje się jednak, że w 2003 r. wzrost eksportu wieprzowiny będzie większy niż wzrost importu, co potwierdzają dane Głównego Inspektoratu Weterynarii za styczeń br.

- spożycie
W 2002 r. przy wzroście bezrobocia, dużym rozwarstwieniu dochodów ludności oraz dalszym spowolnieniu tempa wzrostu wynagrodzeń, konsumpcja mięsa i jego przetworów kształtowała się na poziomie zbliżonym do notowanego w 2001 r. Z uwagi na niewielki spadek cen detalicznych mięsa wieprzowego (w 2002 r. były one o 3% niższe niż w 2001 r.), przy dużej konkurencyjności drobiu (ceny detaliczne mięsa drobiowego w tym okresie były o 15% niższe) spożycie mięsa wieprzowego i jego przetworów zmniejszało się, a rosło spożycie drobiu. W 2003 r. sytuacja dochodowa gospodarstw domowych prawdopodobnie nie ulegnie istotnej poprawie. W tej sytuacji, jeśli ceny detaliczne wieprzowiny nie ulegną głębszemu obniżeniu nie można oczekiwać istotnego wzrostu spożycia wieprzowiny w najbliższym czasie.

- działania ARR
W związku ze wzrostem nadwyżki podaży wieprzowiny nad popytem od początku 2003 roku Agencja Rynku Rolnego prowadzi zakupy wieprzowiny na zapasy, w celu ograniczenia spadku cen skupu trzody chlewnej. Do 22 marca ARR zakupiła ok. 58 tys. t półtusz wieprzowych. W br. Agencja planuje zakupienie jeszcze ok. 60 tys. t wieprzowiny.

Jednocześnie, w celu zmniejszenia presji podaży mięsa na rynek krajowy Agencja realizuje dopłaty do eksportu świeżych lub chłodzonych półtusz wieprzowych pochodzenia krajowego. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 31 stycznia 2003 r. stawka dopłaty wynosi 2,30 zł/kg. W I kwartale br. eksporterzy uzyskali pozwolenia na wywóz z dopłatą 30 tys. t wieprzowiny. Kolejny termin składania wniosków o pozwolenia na wywóz z dopłatą ustalono na 22.04-08.05.br. Ogółem w 2003 r. planuje się udzielenie dopłat do 40,9 tys. t mięsa wieprzowego. Ponadto ARR będzie stosowała dopłaty do przechowywania półtusz wieprzowych w ilości do 10 tys. t.

Jednocześnie Agencja realizuje sprzedaż mrożonych półtusz wieprzowych z zapasów z przeznaczeniem na eksport po cenach preferencyjnych.

• prognoza cen skupu do września 2003 r.

Przewiduje się, że w wyniku realizacji interwencyjnych zakupów wieprzowiny ceny skupu żywca wieprzowego w I półroczu br. będą względnie ustabilizowane, a w okresie sezonowego spadku podaży, tj. w trzecim kwartale mogą nieco wzrosnąć. Uwzględniając aktualną i przewidywaną sytuację podażowo-popytową zespół ekspertów prognozuje, że przeciętne ceny skupu trzody chlewnej do września 2003 r. mogą kształtować się następująco:

RYNEK WOŁOWINY

• aktualna sytuacja cenowa

W II połowie 2002 r. podaż żywca wołowego do skupu była większa niż w analogicznym okresie 2001 r. Przy niskim poziomie spożycia wołowiny oraz spadku cen drobiu i żywca wieprzowego, ceny skupu bydła również uległy obniżeniu. Spadkowa tendencja cen została zahamowana w lutym br. W tym miesiącu ceny skupu bydła młodego ukształtowały się na poziomie 3,06 zł/kg, tj. o blisko 3% wyższym niż w poprzednim miesiącu, a bydła ogółem 2,66 zł/kg, tj. o ok. 1% wyższym. W porównaniu do analogicznego okresu ub.r. ceny skupu bydła były jednak niższe o ok. 1% w przypadku bydła młodego i o ok. 8% w przypadku bydła ogółem.

• czynniki wpływające na poziom cen:

- poziom pogłowia i produkcja wołowiny
Na skutek malejącego od wielu lat popytu na wołowinę i niskich cen skupu bydła, poziom jego pogłowia i produkcja żywca wołowego maleje z roku na rok. W grudniu 2002 r. pogłowie bydła ogółem obniżyło się do poziomu 5,4 mln szt., tj. o dalsze 1,4% w skali roku, w tym bydła bez krów było o 2,2% mniej. Przy niskiej opłacalności produkcja żywca wołowego prawdopodobnie nadal będzie ograniczana, jednak przy malejącej dynamice spadku.

- handel zagraniczny
W 2002 r. znacznie poprawiła się sytuacja w handlu wołowiną. Poza blisko 3-krotnym wzrostem eksportu mrożonej wołowiny (dane GUS za 11 miesięcy), który jest efektem sprzedaży mrożonych ćwierćtusz wołowych z zapasów Agencji, dwukrotnie więcej niż w analogicznym okresie 2001 r. wywieziono także mięsa wołowego świeżego i chłodzonego i o 50% więcej żywca wołowego. Wprowadzone przez Rosję w 2003 r. ograniczenia w imporcie mięsa oraz wyczerpanie agencyjnych zapasów wołowiny prawdopodobnie spowoduje spadek eksportu wołowiny. Przewiduje się, że import tego mięsa nadal utrzyma się na mało istotnym poziomie.

- spożycie
Przy przewidywanym spadku cen wieprzowiny i niskich cenach drobiu w 2003 r. konsumpcja wołowiny prawdopodobnie nadal pozostanie na niskim poziomie.

- działania ARR
W 2002 r. Agencja sprzedała ok. 35 tys. t ćwierćtusz wołowych wymagających rotacji. Ćwierćtusze były przeznaczone na eksport. Ceny uzyskane na przetargach za mrożoną wołowinę z agencyjnych zapasów kształtowały się zdecydowanie poniżej cen rynkowych świeżej wołowiny i średnio wynosiły 3,00 zł/kg. Sprzedaż ćwierćtusz Agencja zakończyła w lutym br. W 2003 r. nie planuje się prowadzenia działań interwencyjnych na tym rynku.

• prognoza cen skupu do września 2003 r.

W 2003 r. ceny żywca wołowego prawdopodobnie nadal pozostaną na niskim poziomie. Eksperci oceniają, że średnie ceny skupu bydła mogą kształtować się w zakresie: