Rosja w WTO to szansa dla polskich eksporterów?

Jak podał Bank Gospodarki Żywnościowej, 23 sierpnia br. Rosja oficjalnie zostanie 154. członkiem Światowej Organizacji Handlu (WTO). Protokół w tej sprawie został podpisany przez stronę rosyjską w grudniu 2011 r., następnie ratyfikowany przez obie izby rosyjskiego parlamentu i 21 lipca br. podpisany przez prezydenta Putina.

Pierwsze zobowiązanie akcesyjne oznacza progresywne zmniejszenie opłat celnych z obecnych średnio 9,5% do 6% w 2015 roku. W przypadku sektora mleczarskiego cła na mleko skondensowane spadną z 25% do 20%, zaś na mleko w proszku z 20% do 15%. W odniesieniu do masła utrzymają się na poziomie 15%, ale wyniosą nie mniej niż 0,29 EUR/kg wobec 0,40 EUR/kg obecnie. Cła na sery będą zależały od jego rodzaju - w większości przypadków będą równać się 15%, nie mniej niż 0,25 EUR/kg wobec nie mniej niż 0,30 EUR/kg dziś. Dostawy serów przetworzonych i brie zostaną obciążone stawką 15%, nie mniej niż 0,30 EUR/kg w stosunku do 15% i nie mniej niż 0,60 EUR/kg obecnie. Nie zmienią się taryfy na mleko płynne (15%) i pozostałe typy serów.
Wraz z wejściem Rosji do WTO kwestie wymagań certyfikacyjnych zaczną być regulowane przez Układ o Środkach Sanitarnych i Fitosanitarnych (WTO Agreement on Sanitary and Phytosanitary Measueres). Teoretycznie, powinno to zmniejszyć trudności administracyjne w handlu z tym krajem i tym samym zwiększyć udział Rosji w całkowitym eksporcie przetworów mleczarskich z Polski.
W ostatnich latach stosunki handlowe Polski z Rosją były bardzo niestabilne. Ograniczenie sprzedaży na ten rynek (i pozostałych krajów WNP) nastąpiło po naszej akcesji do UE i związanym z tym swobodnym dostępem polskich produktów do rynku unijnego. Dodatkowym czynnikiem niesprzyjającym eksportowi do Rosji było wprowadzenie przez naszego sąsiada nowych certyfikatów weterynaryjnych, a następnie zakazu importu polskich produktów pochodzenia zwierzęcego. W efekcie udział krajów WNP w polskim eksporcie przetworów mleczarskich spadł z 9% w 2000 r. do 4% w 2005 roku. W okresie 2006-2007 wartość sprzedaży artykułów mlecznych na sam rynek rosyjski stanowiła 4% wartości eksportu ogółem, zaś w 2008-2009 roku udział ten obniżył się do zaledwie 3%.
Poprawa wyników handlowych nastąpiła w 2010 r., kiedy to wartość wywozu przetworów mleczarskich z Polski do Rosji zwiększyła się 3-krotnie do 77,6 mln EUR. Wpłynął na to około 16-krotny wzrost eksportu mleka w proszku (do 16,9 mln EUR), oraz 2-krotny wzrost w przypadku serów (do 42,2 mln EUR). Niemniej, w 2012 r. sprzedaż na rynek rosyjski uległa ponownemu załamaniu - okresie pierwszych pięciu miesięcy br. była o 34% niższa niż w analogicznym czasie ubiegłego roku.
Według ocen OECD-FAO, gdyby Rosja nie weszła do WTO, import masła i serów w 2021 r. były o 2-4% mniejszy niż w przypadku jej członkostwa, zaś mleka w proszku o 7-14% niższy. Zatem akcesja Rosji do Światowej Organizacji Handlu prawdopodobnie nie będzie miała bardzo dużego przełożenia na światowy rynek mleka, niemniej w przypadku Polski może sprzyjać wzrostowi eksportu. Szczególnie, że Rosja należy, i według prognoz w najbliższych latach będzie należała, do czołowych importerów masła i serów.