Rolnicze negocjacje

Jak informuje FAMMU/FAPA w pierwszych dniach stycznia br. ukazały się kolejne dokumenty opublikowane przez przewodniczącego komitetu negocjacyjnego WTO, Crawforda Falconera, oddające rzeczywisty postęp prac negocjacyjnych. Dotyczą one takich punktów negocjowanego porozumienia jak: redukcja ceł, produkty wrażliwe, produkty specjalne, uproszenie ceł, klauzula SSG oraz uniknięcie eskalacji taryf.
Propozycja dotycząca kluczowej kwestii - redukcji ceł - pozostaje bez większych zmian w stosunku do poprzedniej wersji. Stawki celne zostały podzielone, tak jak poprzednio, na cztery grupy, tj. od 0-20%, 20-50%, 50-75% i powyżej 75%. Bez zmian pozostawiono propozycje obniżek ceł. Cięcia ceł w grupie 0-20% mają zawierać się w przedziale od 48% do 52%, redukcja ceł w drugiej grupie (20-50%) ma być pomiędzy 55% a 60%, w grupie 50-75% obniżka ceł proponowana jest pomiędzy 62% a 65%, a w grupie najwyższych ceł - przekraczających 75% - w przedziale od 66% do 73%.
Tak więc najważniejszy z punktów porozumienia o rolnictwie nadal pozostaje przedmiotem dalszych negocjacji.
Po raz pierwszy proponuje się rozłożenie redukcji ceł równomiernie w okresie 5 lat. W przypadku Unii Europejskiej, zakładając prawdopodobny scenariusz obniżki ceł w wysokości 70%, oznaczałoby to cięcia ceł w skali roku w wysokości 14% w okresie od 2009 do 2013 r.
Dla krajów rozwijających się okres wdrożenia cięć ceł miałby być dłuższy - 8 lat, a sama redukcja mniejsza - dwie trzecie obniżki przewidzianej dla krajów rozwiniętych. Przedziały ceł również byłyby inne, tj. 0-30%, 30-80%, 80-130% i powyżej 130%. Kraje rozwijające się miałyby możliwość takiego dopasowania formuły redukcji ceł, aby całkowita średnia obniżka ceł zawierała się w przedziale od  36% do 40%.
Jak podkreśla FAMMU/FAPA jednym z ważniejszych punktów porozumienia są produkty wrażliwe. Falconer nie zmienił w tym przypadku swojej poprzedniej propozycji dla krajów rozwiniętych, pozostawiając przedział dla procentu taryf (tariff lines), które mogłyby zaliczać się do grupy produktów wrażliwych pomiędzy 4% a 6% (wcześniejsza propozycja UE mówiła o 8%). Jednak procent ten wzrastałby do 6%-8% dla krajów mających ponad 30% ceł w grupie najwyższych taryf (tj. powyżej 75%). Dla krajów rozwijających się ustalony odsetek taryf dla krajów rozwiniętych zostałby powiększony o jedną trzecią. Falconer proponuje trzy modele obniżki ceł dla produktów uznanych za wrażliwe - redukcja przewidzianej obniżki taryf  o jedną trzecią, o połowę lub o dwie trzecie.
Jako kompensatę dla eksporterów, Falconer proponuje utworzenie kwot taryfowych ekwiwalentnych do procentu krajowej konsumpcji danego produktu wrażliwego. Wysokość kwot byłaby uzależniona od wybranego modelu obniżki ceł.
Odsetek taryf (tariff lines) zaliczanych do grupy produktów specjalnych - tj. tych które kraje rozwijające się mogą objąć specjalną ochroną - miałby być zawarty w przedziale od 6% - 9%. Nadal nie zostały doprecyzowane kryteria klasyfikowania produktów do tej kategorii.
Falconer po raz pierwszy proponuje działania mające na celu zapobieżenie tzw. eskalacji taryf (tariff escalation) dla produktów przetworzonych - tj. wyższym taryfom dla przetworów w stosunku do surowca z którego zostały wykonane - co zniechęcałoby niektóre kraje do rozwoju rodzimego przemysłu przetwórstwa. Kwestia ta dotyczy np. krajów rozwijających się, gdzie uprawiane są produkty tropikalne, eksportowane do przetworzenia w krajach rozwiniętych. Falconer proponuje utworzenie listy produktów przetworzonych, których może dotknąć to zjawisko i zastosowanie dla nich odrębnych zasad. Proponowana formuła ma zagwarantować, iż sytuacja stosowania niższych ceł dla surowców w porównaniu do produktów przetworzonych nie będzie miała miejsca.
Drugą nowością zaproponowaną przez Falconera jest uproszczenie taryf. Dokument sugeruje, aby co najmniej 90% wszystkich związanych taryf dla produktów rolnych wyrażonych było w formie procentowej - tzn. "ad valorem". Dla Unii zmiana taka wiązałaby się ze znacznymi dostosowaniami. Obecnie w unijnej taryfie celnej wiele ceł wyrażonych jest w euro/tonę (cła specyficzne). Zmiana ta miałaby zostać wdrożona w okresie trzech lat od wejścia w życie porozumienia rundy dauhańskiej. Oznaczałoby to, iż absolutna wartość taryf raz wzrastałaby, raz spadała w zależności od kształtowania się cen światowych, a nie pozostawałaby na stałym poziomie jak to jest obecnie w wielu przypadkach.
Dokument potwierdza odejście od klauzuli SSG dla krajów rozwiniętych. Nie mniej jednak klauzula ta pozostałaby w mocy, w formie ustalonej w poprzedniej rundzie, dla krajów rozwijających się.