Rolnictwo– wspólna organizacja rynków

20 kwietnia 2001 r. odbyła się w Warszawie konferencja zorganizowana przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów na temat Rolnictwo – wspólna organizacja rynków.

Konferencja miała miejsce w Sali Kolumnowej w Warszawie. Zorganizowano ją w ramach cyklu informacyjnego-edukacyjnego Zrozumieć Negocjacje. 

Przed konferencją odbyło się spotkanie z dziennikarzami, na którym obecni byli m.in. Jan Kułakowski oraz Jerzy Plewa. W skrócie zaprezentowano cele programu Zrozumieć Negocjacje. 

Poruszona na konferencji tematyka dotyczyła wybranych problemów z obszaru negocjacyjnego Rolnictwo.  Zaproszonymi gośćmi byli przedstawiciele administracji samorządowej, partnerów społecznych – w tym organizacji branżowych i zawodowych oraz mediów tematycznych. Partnerami przy organizacji spotkania było Krajowe Centrum Doradztwa Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich w Brwinowie oraz Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa (FAPA).

Uważam, że podstawowym warunkiem powodzenia negocjacji jest – wyraźnie chcę to podkreślić – pewna przejrzystość i jasność tego procesu. Tylko taka postawa stanie się zrozumiała dla polskiego obywatela – powiedział rozpoczynając seminarium Jan Kułakowski, Pełnomocnik Rządu ds. Negocjacji o Członkostwo RP w Unii Europejskiej. W imieniu organizatorów przywitał on wszystkich zgromadzonych gości i zapoznał z ogólną ideą cyklu edukacyjno-informacyjnego Zrozumieć Negocjacje, trwającego od 1999 roku.

Następnie prowadzenie konferencji przejęła dr Zofia Krzyżanowska z Fundacji Programów Pomocy dla Rolnictwa – FAPA.

Pierwszy z prelegentów, wiceminister rolnictwa Jerzy Plewa, wygłosił referat na temat Stanu i perspektyw negocjacji w dziedzinie rolnictwa. Minister podkreślił, że negocjacje z Unią nie są łatwe. Dyskusja na temat reform wspólnej polityki UE jest trudna i toczy się powoli – zaznaczył – dlatego zarówno negocjatorzy, jak i społeczeństwo powinni uzbroić się w cierpliwość. 

Stanowisko Polski w obszarze rolnictwa przedstawione KE zostało opracowane przez zespół doradczy przy ministerstwie rolnictwa. Jest ono jasne i niezmienne. Obecnie unijny kalendarz zakłada, że negocjacje rolne zakończą się w I połowie 2002 roku, przy czym do końca 2001 roku mają być określone wszystkie wymagania weterynaryjne oraz fitosanitarne wobec państw kandydujących do UE. Są tu takie obszary – podkreślił minister – gdzie nasze wymagania są znacznie wyższe niż unijne. W takich obszarach możliwa jest dobra współpraca i wzięcie argumentów obu stron. 

Minister rolnictwa poruszył również problem dotyczący zmiany Wspólnej Polityki Rolnej. Nasze stanowisko jest jasne – powiedział – nie chcemy tworzyć pretekstu do zmiany stanowisk w obliczu zmian WSP. Takie posuniecie znacznie przesunęłoby w czasie nasze negocjacje. Orientujemy się na politykę rolną, która będzie w momencie naszej akcesji. Jest to strategia bardziej pragmatyczna.

Minister Plewa powrócił także do kwestii pokutujących w Unii Europejskiej mitów i stereotypów dotyczących polskiego rolnictwa. Minister dodał również, że niebawem powstanie publikacja prezentująca polskie stereotypy o rolnictwie unijnym. 

Kolejny z zaplanowanych wykładów wygłosił przedstawiciel Komisji Europejskiej w Polsce – Jean-Marc Trarieux. Przybliżył tematykę dotyczącą Wspólnej Polityki Rolnej ze szczególnym uwzględnieniem Wspólnych Organizacji Rynku w Unii Europejskiej. W swoim wystąpieniu przedstawił główne założenia i cele WPR,  zaprezentował krótki rys o realizacji tego programu w poszczególnych latach jak również omówił kwestię WOR.

Sektor wołowiny i cielęciny w UE należy do szczególnie wrażliwych – tak rozpoczął swoje wystąpienie następny prelegent, Piotr Jakubowski, Naczelnik Wydziału Hodowli Zwierząt MRiRW – i w związku z tym poddawany jest całej gamie instrumentów polityki. W swoim wystąpieniu omówił zasady regulacji rynku unijnego w odniesieniu do sektora mięsa wołowego, a szczególnie instrumenty realizacji WPR i subsydia bezpośrednie. 
Polska deklaruje – zapewnił Jakubowski – pełne wdrożenie acquis communautaire na rynku wołowiny wraz z pełnią obowiązków i praw z niego wynikających przyjmując, że system premii jest jego integralną częścią.  

Sytuacja w Polsce i UE na rynku wołowiny w kontekście BSE i pryszczycy – to tytuł kolejnej prelekcji, którą wygłosił prof. dr hab. Roman Urban z Instytutu Ekonomiki i Gospodarki Żywnościowej. Prof. Urban podjął temat trudnej sytuacji na rynku wołowiny. W Polsce sektor mięsa wołowego jest od wielu już lat w głębokim kryzysie. W latach 90. obniżyło się zarówno pogłowie bydła – do 5,7 mln sztuk w grudniu 2000 – jak i produkcja mięsa wołowego do 350 tys. ton w ubiegłym roku – stwierdził prelegent. Wnioski z wygłoszonego referatu są następujące: Spożycie mięsa wołowego obniżyło się do 7,3 kg/osobę i jest obecnie prawie 3-krotnie mniejsze od najwyższego z lat wcześniejszych. Ceny bydła rzeźnego są niskie i stale pogłębia się ich dystans do cen trzody. Jednak mimo niskiej produkcji, eksport żywca i mięsa wołowego jest wciąż wysoki. W 2000 roku do jesieni notowano pierwsze symptomy ożywienia w tym sektorze. Nastąpił wzrost cen bydła rzeźnego, co stworzyło szansę na wzrost zainteresowania rolników produkcją tego mięsa – podsumował prof. Urban. Zjawisko to zostało jednak przerwane przez zagrożenie wywołane stwierdzonymi w UE ogniskami choroby BSE. Dodatkowe zagrożenia dla sektora mięsa wołowego stwarza pryszczyca.

Zdaniem prelegenta pryszczyca pogłębia obawy konsumentów w zakresie spożywania produktów pochodzenia zwierzęcego, co musi skutkować redukcją popytu i spadkiem cen, a w ślad za tym, spadkiem dochodów producentów. Obawy coraz częściej dotyczą także innych produktów żywnościowych, szczególnie wytwarzanych w rolnictwie intensywnym. I nie chodzi tu wyłącznie o produkty pochodzenia zwierzęcego. Według Profesora obie choroby mają szczególny wpływ na stan obecny i przyszłość sektora mięsa wołowego. Oznaczają one niewątpliwie spadek popytu na ten gatunek mięsa i pogłębienie tendencji występującej już w poprzednim dziesięcioleciu. Niestety, zdaniem mówcy nie będzie to zjawisko przejściowe, lecz ma raczej trwały charakter. Oznacza to kilkuletni okres niskich cen żywca i mięsa wołowego, malejącą opłacalność produkcji i jej dostosowywanie do obniżonego popytu. Jaka zatem jest przyszłość polskiego rolnictwa i przemysłu mięsnego? Pomimo potencjalnie wysokiej konkurencyjności polskich producentów mięsa wołowego – twierdzi Profesor – proces wychodzenia z kryzysu tego sektora będzie długotrwały.

Ewa Domańska z Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi podjęła tematykę organizacji rynku mleka w Unii Europejskiej i odniosła ją do sytuacji w Polsce. Rynek mleka w Unii Europejskiej jest jednym z najbardziej rozbudowanych ze względu na stosowane mechanizmy w ramach Wspólnej Polityki Rolnej jak również najsilniej finansowany – stwierdziła E. Domańska. Jeśli chodzi natomiast o Polskę, obecnie funkcjonujący system interwencji w sektorze mleczarskim będzie stopniowo zastępowany mechanizmami interwencyjnymi obowiązującymi w Unii Europejskiej. 

W  czasie dyskusji pomiędzy kolejnymi częściami sesji głos zabierali przedstawiciele poszczególnych środowisk. Prezes Krajowej Rady Izb Rolnych Józef Waligóra podkreślił, że tematyka cyklu konferencji jest bardzo dobra i elity społeczne powinny mieć tu dużo do powiedzenia. Izby rolne popierają stanowisko rządu w kwestii rolnictwa, lecz chodzi również o to, żeby partner (UE) traktował Polskę solidarnościowo. Rolnik – dodał Waligóra – już dziś chce wiedzieć, czy po akcesji będzie miał takie same prawa i obowiązki jak rolnik unijny. Stanisław Zięba, Sekretarz Generalny Polskiego Związku Producentów, Eksporterów i Importerów Mięsa, nawiązał do sprawy zakwalifikowania Polski do trzeciej grupy krajów, gdzie ryzyko wystąpienia BSE jest wysokie. Jacek Soska, Prezes Zarządu Wiejskiego Centrum Informacji Europejskiej, pytał m.in. o liczbę mleczarni, które powinny w Polsce zajmować się przetwórstwem mleka oraz o rozwiązanie problemu krów-mamek. Nie na wszystkie pytania uzyskał odpowiedź. Natomiast w kwestii projektu ustawy o regulacji rynku mleka, nad którym nadal trwają prace w komisji rolnictwa, Ewa Domańska (MRiRW) stwierdziła, że zapisany w dokumencie okres roku referencyjnego od 1 kwietnia 2001 do 31 marca 2002 nie jest już możliwy. 

Podsumowując konferencję, dr Zofia Krzyżanowska (FAPA) przypomniała poruszane w dniu dzisiejszym zagadnienia. Podziękowała wszystkim obecnym za uczestnictwo i zaprosiła na kolejne spotkania dotyczące tematyki negocjacji z UE. 

W czasie konferencji zostały zaprezentowane najnowsze publikacje Kancelarii Prezesa Rady Ministrów: