Racjonalizacja pomocy publicznej oraz zwiększanie dochodów w wyniku eliminowania patologii gospodarczych

Racjonalizacja pomocy publicznej oraz zwiększanie dochodów w wyniku eliminowania patologii gospodarczych

Ogólna wartość pomocy udzielonej przedsiębiorcom w 2002 r. wyniosła 10,27 mld zł. Udzielona pomoc stanowiła 1,3% Produktu Krajowego Brutto. Najczęściej stosowanymi instrumentami pomocy były dotacje i ulgi podatkowe (64,8%). Z pomocy publicznej skorzystało blisko 683 tys. podmiotów, jednak w ujęciu kwotowym, do największych beneficjentów pomocy publicznej należą: kolejnictwo (Grupa PKP) – 2,27 mld zł (20% udzielonej pomocy publicznej) oraz górnictwo węgla kamiennego – 1.71 mld zł.

Na podstawie „Raportu o pomocy publicznej udzielonej przedsiębiorcom w 2002 r.” można stwierdzić, że wbrew trendom panującym w krajach Unii Europejskiej, znaczna część wsparcia publicznego, jest kierowana na doraźne wspomaganie restrukturyzowanych sektorów – co jest sprzeczne z kierunkiem pomocy w UE (działaniem wskazanym jest pomoc horyzontalna – zmierzająca do rozwoju przedsiębiorstw, pomoc aktywna – rozwojowa a nie pasywna - ochronna).

Nadal istnieją sektory, które przynoszą duże straty, wymagają pomocy państwa i mają wobec budżetu ogromne i nie płacone zobowiązania. Najtrudniejsza sytuacja ma miejsce w dwóch sektorach gospodarki: górnictwie węgla kamiennego i kolejnictwie (grupa PKP) oraz systemie ochrony zdrowia. Łączne zobowiązania zaciągnięte przez spółki górnicze, grupę PKP i jednostki systemu ochrony zdrowia sięgają około 31 mld zł. W tych warunkach podmioty te nie płacą bieżących zobowiązań wobec budżetu w ogóle lub tylko w części. Proces restrukturyzacji prowadzony w tych sektorach ma na celu ich uzdrowienie ekonomiczne i doprowadzenie do pełnego opłacania bieżących zobowiązań publicznoprawnych.

W związku z powyższym proponuje się:

• zwiększanie dochodów w wyniku restrukturyzacji górnictwa i PKP
  • górnictwo węgla kamiennego (w styczniu 2003 r. przyjęto program restrukturyzacji, który zawiera zadania w zakresie dostosowania wydobycia węgla do rzeczywistych potrzeb, umorzenia części zobowiązań publicznoprawnych, a także ograniczenia zbędnych kosztów i doprowadzenia do opłacalnej wielkości eksportu. Restrukturyzacji finansowej, która dotyczy umorzenia zaległych zobowiązań, towarzyszy dokapitalizowanie Kompanii Węglowej S.A., które ma przywrócić jej ekonomiczną sprawność i zdolność do normalnej, rentownej działalności. Wykonanie tego programu powinno sukcesywnie doprowadzić do osiągania rentowności podmiotów przynoszących dotychczas straty i regulacji przez nie zobowiązań publicznoprawnych. Proces osiągania rentowności według programu restrukturyzacji ma być zakończony w 2006 r.)
  • grupa PKP (zamierzone działania polegają na: przyspieszeniu prywatyzacji podstawowych spółek PKP; reformie systemu przewozów regionalnych, polegającej na ekonomicznym i organizacyjnym powiązaniu ich z samorządami regionalnymi; zintensyfikowaniu restrukturyzacji majątkowej spółek grupy PKP).
• przyrost dochodów w wyniku restrukturyzacji systemu ochrony zdrowia
  • restrukturyzacja finansowa publicznych zakładów opieki zdrowotnej (poprawa sytuacji finansowej publicznej służby zdrowia, przy czym wprowadzone jednocześnie przekształcenia właścicielskie i wzmocnienie mechanizmów kontrolnych powinny zapobiegać powstawaniu zadłużenia w przyszłości. Wdrożenie projektowanych ustaw oznaczać będzie, że zakłady, które przeprowadzą restrukturyzację w okresie dwóch lat powinny być zdolne do bieżącej obsługi zobowiązań i zachowania płynności finansowej.
  • przekształcenie samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej w spółki użyteczności publicznej (zmiana zasad funkcjonowania zakładów opieki zdrowotnej tak, by stosowały się do nich przepisy Kodeksu Handlowego. W efekcie, wdrożone zostaną mechanizmy efektywnościowe, prowadzące do zaprzestania niekontrolowanego zadłużania się zakładów opieki zdrowotnej. Nowe regulacje wprowadzą także możliwość ogłaszania upadłości zakładów opieki zdrowotnej