Prognoza cen rynkowych produktów rolniczych

Eksperci Agencji Rynku Rolnego zaktualizowali (19.09.02 r.) prognozy cen rynkowych podstawowych produktów rolniczych do końca pierwszego półrocza 2003 r.

Rynek zbóż | Rynek mięsa | Rynek mleka

Aktualna sytuacja cenowa:

W sierpniu br. ceny zbóż na rynku krajowym ? po głębokim sezonowym spadku w lipcu (pszenicy o 6,8% i żyta o 13,4%) ? uległy już tylko niewielkiemu obniżeniu. Według GUS przeciętna cena skupu pszenicy ogółem wyniosła 430 zł/t i była o 1% niższa niż w poprzednim miesiącu i jednocześnie o 11,8% niższa niż w analogicznym okresie przed rokiem. Średnia cena żyta w ciągu miesiąca obniżyła się o 1,1% i wyniosła 320 zł/t. W porównaniu z poziomem ubiegłorocznym była ona niższa o 7,4%.

Według informacji GISiPAR w I połowie września br. ceny skupu zbóż ustabilizowały się na poziomie zbliżonym do notowanego w sierpniu br.
Na krajowych giełdach towarowych od początku żniw, charakterystycznie dla tego okresu, notowane są marginalne obroty zbożami konsumpcyjnymi. W I połowie września br. sprzedawano jedynie pszenicę konsumpcyjną w cenie 450 zł/t.

Czynniki wpływające na poziom cen:

1. Krajowa podaż zbóż

Według przedwynikowego szacunku GUS (z 20.09.2002 r.) tegoroczne zbiory zbóż ogółem (łącznie z kukurydzą) wyniosą 26,8 mln t, tj. o 0,2 mln t (o 0,6%) mniej niż przed rokiem. Produkcja zbóż podstawowych z mieszankami będzie mniejsza o 2,5% (największy spadek ? o 17,8% dotyczy żyta) i wyniesie 24,9 mln t (w tym 9,3 mln t pszenicy i blisko 4,0 mln t żyta) wobec 25,5 mln t w ub.r., natomiast zbiory kukurydzy na ziarno szacowane są na 1,8 mln t, tj. o ok. 35% więcej niż w 2001 r. Zapasy zbóż na początku bieżącego roku gospodarczego ocenione zostały na ok. 3,6 mln t, tj. o 1 mln t więcej niż przed rokiem. W tej sytuacji łączne zasoby zbóż ze źródeł krajowych mogą zatem wynosić ponad 30 mln t i będą o 0,8 mln t większe niż w poprzednim sezonie.

2. Zużycie krajowe

Szacuje się, że w bieżącym sezonie 2002/2003 krajowe zużycie zbóż może ukształtować się na poziomie ok. 27,6 mln t, tj. o 0,9 mln t (o ok. 3%) wyższym niż w roku gospodarczym 2001/2002. Wynika to przede wszystkim z większego zapotrzebowania na cele paszowe w związku z utrzymującymi się wzrostowymi tendencjami w produkcji trzody chlewnej i drobiu. Nie przewiduje się natomiast istotnych zmian w zużyciu zbóż na konsumpcję oraz na cele przemysłowe.

3. Handel zagraniczny

Z oceny czynników podażowo-popytowych wynika, że w bieżącym sezonie 2002/2003 dla zrównoważenia krajowego bilansu zbóż wystarczający może być import ok. 0,8 mln t (głównie pszenicy wysokoglutenowej i jęczmienia browarnego). Według danych Głównego Inspektoratu Ochrony Roślin w okresie lipiec-sierpień br. sprowadzono do kraju 138 tys. t zbóż i produktów pochodnych (w tym 15,2 tys. t pszenicy). W następnych miesiącach sezonu, na skutek mniejszych światowych zbiorów, zboże na rynkach zagranicznych może być droższe od krajowego, co powinno hamować import.

Przewidywana sytuacja na światowym rynku zbóż może natomiast ożywić eksport polskiego ziarna. Mogą jednak wystąpić trudności z pozyskaniem rynków zbytu w Europie, gdyż notowane są wysokie zbiory dobrych jakościowo zbóż we Francji i Rosji. Szacuje się, że w bieżącym sezonie eksport zbóż może ukształtować się na poziomie zbliżonym do przewidywanego importu i wzrosnąć do ok. 0,8 mln t wobec 0,1 mln t w poprzednim roku gospodarczym. W przypadku zrównoważenia obrotów w handlu zagranicznym i przy względnie stabilnym krajowym bilansie zbóż, ceny ziarna na rynku krajowym w bieżącym sezonie powinny wzrastać. Będą one stymulowane występującymi tendencjami do wzrostu cen zbóż na rynku światowym, na co wskazują aktualne oceny.

Według szacunków Ministerstwa Rolnictwa USA z 13 września br. w sezonie 2002/2003 światowa produkcja pszenicy może być niższa niż przed rokiem o ponad 7 mln t i wyniesie ok. 573 mln t. O spadku zadecydują głównie spodziewane niższe zbiory m.in. w USA, Kanadzie, Australii, Argentynie, Niemczech i Ukrainie. Według USDA w sezonie 2002/03 światowe zużycie pszenicy przekraczać będzie poziom jej produkcji o ok. 23 mln t. W celu uzupełnienia luki będą musiały być zredukowane światowe zapasy pszenicy do poziomu 139 mln t. Tak niski poziom zapasów notowano ostatnio w 1995 r.

W takich uwarunkowaniach ceny tego ziarna będą prawdopodobnie rosły. Według notowań Reuters'a w połowie września br. ceny pszenicy amerykańskiej HRW Nr 2 wynosiły 194 USD/t (806 zł/t), niemieckiej 124 USD/t (515 zł/t) i francuskiej 118 USD/t (490 zł/t).

4. Działania ARR

W połowie lipca br., wraz z rozpoczęciem podaży ziarna z nowych zbiorów, uruchomiony został skup zbóż konsumpcyjnych (pszenicy i żyta) w ramach programu działań interwencyjnych przewidzianych na 2002 rok. Przedsiębiorcy, którzy zawarli stosowne umowy z Oddziałami Terenowymi ARR, realizują skup zbóż w systemie z dopłatami Agencji do cen skupu dla producentów. Są oni zobowiązani do stosowania cen skupu nie niższych od interwencyjnych, tj. 440 zł/t pszenicy i 325 zł/t żyta, jeśli ziarno spełnia parametry jakościowe określone przez ARR. Dopłaty do cen skupu dla producentów są uzależnione od terminu sprzedaży ziarna i wynoszą: dla pszenicy ? 110 zł/t w lipcu/sierpniu, 120 zł/t we wrześniu oraz 130 zł/t w październiku, a dla żyta w analogicznych okresach odpowiednio 75 zł/t, 80 zł/t, 85 zł/t.

W związku z wystąpieniem w br. znacznego zwiększenia sezonowej podaży zbóż do skupu na początku sierpnia br. uruchomiono zakupy zbóż za środki ARR (z kredytu bankowego) w ramach systemu skupu z dopłatami do cen skupu dla producentów (wg cen i stawek dopłat przedstawionych powyżej). Do 31 października 2002 r. Agencja może kupić do 270 tys. t pszenicy i do 30 tys. t żyta.

Ponadto dla zachęcenia producentów zbóż do ich dłuższego przechowania Rada Ministrów upoważniła Agencję do udzielenia krajowym producentom pszenicy i żyta dopłat do przechowywania tych zbóż. Dopłatami tymi może być objęte do 0,5 mln t pszenicy i do 0,2 mln t żyta, a stawki dopłat wyniosą 120 zł/t pszenicy i 80 zł/t żyta, jeśli producenci przechowają je w magazynach w swoich gospodarstwach do 31 października br.

Według stanu na 23 września br. w systemie skupu z dopłatami ARR skupiono łącznie (na potrzeby przedsiębiorstw i na zapasy ARR) 2 753 tys. t zbóż konsumpcyjnych, w tym 2 355 tys. t pszenicy i 398 tys. t żyta. Dotychczasowy skup zbóż w ramach działań interwencyjnych jest o blisko 10% większy niż w tym samym okresie w ub.r. Średnie ceny skupu zbóż w tym systemie, po uwzględnieniu potrąceń z tytułu wilgotności i zawartości zanieczyszczeń, aktualnie wynoszą 434 zł/t pszenicy i 321 zł/t żyta.

Prognoza cen skupu do czerwca 2003 r.:

Uwzględniając aktualną i przewidywaną sytuację podażowo-popytową zespół ekspertów ocenił, że przeciętne ceny skupu zbóż w IV kwartale 2002 r. i w I półroczu 2003 r. mogą ukształtować się na następującym poziomie: