Prezydent podpisał...

Prezydent RP Bronisław Komorowski  6 lutego 2015 roku podpisał ustawę  z dnia 15 stycznia 2015 r. o zmianie ustawy o organizmach genetycznie zmodyfikowanych oraz niektórych innych ustaw.
Podstawowym celem ustawy jest dokonanie transpozycji do polskiego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/41/WE z dnia 6 maja 2009 r. w sprawie ograniczonego stosowania mikroorganizmów zmodyfikowanych genetycznie, regulującej zamknięte użycie mikroorganizmów genetycznie zmodyfikowanych. W zakresie wykonania przepisów rozporządzeń Unii Europejskiej, ustawa wprowadza do art. 9 obowiązującej ustawy regulacje prawne mające na celu zapewnienie stosowania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej rozporządzenia (WE) nr 1946/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie transgranicznego przemieszczania organizmów genetycznie zmodyfikowanych. Ponadto zamiarem ustawodawcy jest doprecyzowanie tych przepisów dotyczących regulowanej materii, które na gruncie ustawy z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach genetycznie zmodyfikowanych budziły wątpliwości interpretacyjne.

Celem ustawy jest zwiększenie stopnia bezpieczeństwa dla zdrowia i życia ludzi oraz dla środowiska.
Ustawa zakresem swej regulacji oddziałuje na podmioty prowadzące działalność w zakresie zamkniętego użycia mikroorganizmów genetycznie zmodyfikowanych (GMM) oraz organizmów genetycznie zmodyfikowanych (GMO), w szczególności jednostki naukowe i szkoły wyższe oraz organy administracji rządowej odpowiedzialne za kontrolę i nadzór przestrzegania przepisów o mikroorganizmach i organizmach genetycznie zmodyfikowanych. Ustawy nie stosuje się do modyfikacji genetycznych organizmu ludzkiego, w tym także w prenatalnej fazie rozwoju.
Ustawa wykonuje również wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 19 grudnia 2013 r. w sprawie C-281/11 mającej za przedmiot skargę o stwierdzenie, na podstawie art. 258 TFUE, że Rzeczpospolita Polska uchybiła zobowiązaniom państwa członkowskiego poprzez brak lub nieprawidłową transpozycję przepisów art. 2 lit. a, b, d oraz e, art. 3 ust. 3, art. 7, art. 8 ust. 2 i 3, art. 9 ust. 2 lit. a, art. 10 ust. 3 i 4, art. 18 ust. 1 akapit drugi, ust. 3 i 4 dyrektywy 2009/41/WE. Kształt uchwalonych rozwiązań został oparty dodatkowo na opiniach i uwagach Komisji Europejskiej, które zostały zgłoszone podczas postępowania przed Trybunałem Sprawiedliwości UE w sprawie C-281/11.
Zmiany dokonywane w obowiązującej ustawie dotyczą dotychczasowej definicji „zamkniętego użycia organizmów genetycznie zmodyfikowanych”, która zostanie zastąpiona definicjami „zamkniętego użycia mikroorganizmów genetycznie zmodyfikowanych” oraz „zamkniętego użycia organizmów genetycznie zmodyfikowanych”. W konsekwencji zmieniono definicję „mikroorganizmu” oraz „organizmu genetycznie zmodyfikowanego”. Ważną zmianą jest wprowadzenie na grunt ustawy instytucji „zakładu inżynierii genetycznej”. Pod pojęciem „zakładu inżynierii genetycznej” należy rozumieć pomieszczenia, budynki, laboratoria lub ich zespoły, przystosowane i przeznaczone do dokonywania zamkniętego użycia mikroorganizmów genetycznie zmodyfikowanych lub organizmów genetycznie zmodyfikowanych. Zakłady inżynierii genetycznej po wejściu ustawy w życie będą jedynym miejscem w którym zamknięte użycie GMM i GMO będzie mogło być prowadzone. Prowadzenie zakładu wymaga uzyskania zezwolenia ministra właściwego do spraw środowiska. Podstawowym kryterium, którym będzie się kierował minister właściwy do spraw środowiska przy podejmowaniu decyzji w sprawie zamkniętego użycia GMM lub GMO, są warunki w zakresie bezpieczeństwa, które obejmują: szczegółowe środki bezpieczeństwa przewidziane dla poszczególnych kategorii zamkniętego użycia GMM i GMO, kwalifikacje i doświadczenie zawodowe osób dokonujących działań zamkniętego użycia GMM lub GMO, sposób postępowania z odpadami, cechy zakładów inżynierii genetycznej i ich wyposażenia, które mają bezpośredni wpływ na izolację przestrzenną GMM lub GMO, oraz charakterystykę GMM, GMO i organizmów macierzystych.
Na mocy ustawy utworzono Rejestr Zakładów Inżynierii Genetycznej, Rejestr Zamkniętego Użycia Mikroorganizmów Genetycznie Zmodyfikowanych oraz Rejestr Zamkniętego Użycia Organizmów Genetycznie Zmodyfikowanych. Przepisy te wprowadzono do ustawy mając na uwadze potrzebę zapewnienia obowiązku informowania społeczeństwa o działaniach prowadzonych przez ministra właściwego do spraw środowiska.
W dodawanym do ustawy rozdziale 2a ustawodawca wyróżnił cztery kategorie zamkniętego użycia GMM oraz zasady zaliczenia mikroorganizmów do jednej z kategorii. Prowadzenie działań zamkniętego użycia mikroorganizmów genetycznie zmodyfikowanych zaliczonych do I kategorii nie będzie wymagało uzyskiwania zgody, a jedynie zgłoszenia tych działań ministrowi właściwemu do spraw środowiska. Prowadzenie działań zamkniętego użycia mikroorganizmów zaliczonych do kategorii II – IV wymaga uzyskania zgody ministra. Ustawa określa zakres zgłoszenia oraz postępowanie podczas weryfikacji zgłoszenia. Do wszystkich kategorii zamkniętego użycia wnioskodawca będzie zobowiązany dołączyć ocenę zagrożenia. W przypadku kategorii III i IV dołącza się plan postępowania na wypadek awarii oraz określenie środków, które należy podjąć na wypadek awarii.
Do ustawy wprowadzono przesłanki odmowy wydania zgody na zamknięte użycie GMM, przesłanki cofnięcia zgody, oraz termin na wydanie decyzji. Zezwolenia oraz zgody o których mowa w ustawie wydaje się na czas nieoznaczony.
Obok regulacji prawnych dotyczących działań z mikroorganizmami genetycznie zmodyfikowanymi, ustawa dokonuje zmian w regulacjach dotyczących zamkniętego użycia organizmów genetycznie zmodyfikowanych innych niż mikroorganizmy genetycznie zmodyfikowane, obowiązujących na mocy ustawy. Ustawodawca uznał za zasadne, aby kwestie zamkniętego użycia organizmów genetycznie zmodyfikowanych innych niż mikroorganizmy genetycznie zmodyfikowane zostały również objęte prawodawstwem krajowym.