Trzy całe, skamieniałe czaszki sprzed 160 000 lat odnaleziono w północno-wschodniej Etiopii, w miejscowości Herto w regionie Middle Awash w krainie Aar, 230 km od Addis Abeby. Są to najstarsze znane szczątki homo sapiens.
Badania na tym stanowisku, oznaczonym numerem 16, trwają od lat, w 1997 roku
natrafiono na pierwsze znaleziska. Oprócz czaszek w całości, na obszarze 400
metrów kwadratowych badacze natknęli się na kilkaset małych fragmentów czaszek i
zębów siedmiu innych osób. Wszystkie szczątki należą do tego samego gatunku.
Wydobycie wszystkich skamieniałości zajęło trzy sezony wykopaliskowe. Kolejne
trzy lata poświęcono na analizę antropologiczną - porównanie odkopanych kości i
czaszek z kilkoma tysiącami czaszek z różnych okresów i regionów kuli
ziemskiej.
Dotychczas panował pogląd, że początki homo sapiens, czyli
człowieka współczesnego, sięgają 100 000 lat. Komunikat o odkryciu opublikowało
brytyjskie czasopismo naukowe "Nature". Odkrycia dokonał mieszany zespół
etiopsko-amerykański z Muzeum Narodowego w Addis Abebie i Uniwersytetu w
Berkeley w Kalifornii.
Odkryte szczątki to dwie czaszki osób dorosłych i
jedna dziecka. Są one podobne do czaszek ludzi żyjących współcześnie, z kilkoma
niewielkimi różnicami. Noszą ślady nacięć dokonanych kamiennymi narzędziami, co
odkrywcy interpretują jako pozostałość najstarszych praktyk grzebalnych; ich
zdaniem ślady te powstały zaraz po śmierci, jeszcze przed skamienieniem kości.
Podstawy czaszek są gładkie, wypolerowane - podobne ślady zarejestrowali
antropolodzy badający współczesne pierwotne kultury, mają one związek z kultem
przodków.
Czaszki zostały zaliczone do gatunku homo sapiens,
sklasyfikowane jako podgatunek homo sapiens idalu; słowo "idalu" oznacza w
miejscowym języku afarskim "dawny". Objętość czaszek homo sapiens idalu jest
nieco większa od przeciętnej objętości czaszek współczesnych ludzi – ujawnił
jeden z etiopskich odkrywców – Teshome Toga.