PiS: ustawa o wymianie informacji z organami ścigania przypomina czasy ZSRR

Ustawa o wymianie informacji z organami ścigania państw UE przypomina czasy komunistyczne - mówił we wtorek w Senacie Piotr Andrzejewski (PiS). Nie doszukujmy się ukrytych intencji - odpowiadał Leon Kieres (PO). PiS złożył do ustawy jedną poprawkę.

Ustawa przewiduje, że służby będą miały prawo wymieniać się informacjami z systemu Schengen i z baz danych osobowych, daktyloskopijnych czy baz o skradzionych pojazdach. Uprawnione do tego będą: ABW, CBA, policja, Służba Celna, Straż Graniczna, Żandarmeria Wojskowa i organy kontroli skarbowej.
Senator Piotr Andrzejewski (PiS) złożył we wtorek poprawkę, by dopisać do tej listy prokuraturę, która - jak podkreślał - jest w polskim systemie prawa organem ścigania.
Andrzejewski mówił, że ustawa przypomina mu "nadawanie kształtu prawnego temu, co było praktyką stosowaną przez Związek Radziecki w stosunku do państwa Układu Warszawskiego". Zwracał uwagę, że prokuratura jest poddana większej kontroli niż pozostałe, wymienione w ustawie służby. "W myśl tej ustawy prokuratura nie jest organem uprawnionym do ścigania. Dlaczego? Bo już prowadzi kontrolowane w systemie demokratycznym działania, natomiast te organy są niekontrolowalne" - powiedział Andrzejewski.
"Nie można domagać się od jednostek wymienionych w tej ustawie skuteczności działania, odmawiając czy pozbawiając ich pewnych uprawnień, które tę skuteczność podwyższają" - ripostował Leon Kieres (PO). Podkreślał, że ustawa zawiera gwarancje ochrony praw człowieka, m.in. można odmówić przekazania informacji, jeśli nie ma zgody prokuratury. "Nie powinniśmy się doszukiwać ukrytych intencji w tej ustawie" - powiedział Kieres.
Przed wtorkowym posiedzeniem senackie komisje zaproponowały wprowadzenie do ustawy dwóch drobnych, doprecyzowujących poprawek.
Przepisy ustawy o wymianie informacji z organami ścigania państw członkowskich UE mają też być stosowane do wymiany informacji w dziedzinie wykrywania i identyfikacji korzyści pochodzących z przestępstwa przez krajowe biura ds. odzyskiwania mienia państw Unii. W tej dziedzinie do wymiany informacji uprawnione będą wymienione już służby oraz minister finansów, Generalny Inspektor Informacji Finansowej, izby i urzędy skarbowe oraz prokuratura.
Współpracę umożliwi powołanie w Komendzie Głównej Policji komórki organizacyjnej pełniącej funkcję punktu kontaktowego do wymiany informacji między podmiotami uprawnionymi a organami ścigania państw UE.
Punkt kontaktowy będzie miał bezpośredni dostęp do: Krajowego Systemu Informacyjnego Policji, zbioru danych osobowych PESEL, centralnej ewidencji pojazdów, centralnej ewidencji kierowców, Systemu Pobyt, Krajowego Rejestru Karnego, Krajowego Rejestru Sądowego, Krajowego Rejestru Urzędowego Podmiotów Gospodarki Narodowej, Rejestru Dowodów Osobistych, Centralnej Ewidencji Wydanych i Unieważnionych Dokumentów Paszportowych, Centralnej Bazy Danych Osób Pozbawionych Wolności i danych udostępnianych za pośrednictwem Krajowego Systemu Informatycznego.
Mając taki dostęp, punkt będzie przyjmował wnioski o udzielenie informacji składanych przez organy innych państw i udzielał na nie odpowiedzi, przekazując wcześniej spływające wnioski do właściwych służb. Będzie też pośredniczył w przekazywaniu wniosków naszych służb i odsyłał im nadchodzące odpowiedzi.
W ustawie zaznaczono, że podmioty uprawnione mogą uzależnić przekazanie informacji organowi ścigania państwa UE od spełnienia przez ten organ warunków, takich jak: otrzymanie dodatkowych informacji w sprawie, w związku z którą organ ten wystąpił o ich udzielenie czy poinformowanie o sposobie wykorzystania przekazanych informacji przez ten organ.
W przypadku wymiany danych osobowych podmiot uprawniony może także zażądać od organu ścigania innego państwa Unii: usunięcia, blokowania, anonimizacji lub weryfikacji danych osobowych po upływie ustawowych terminów, ograniczenia przetwarzania przekazanych danych osobowych, zaniechania obowiązku informowania osoby, której dane dotyczą o przetwarzaniu jej danych osobowych - jeżeli pozwalają na to odpowiednie przepisy.
Będzie też można odmówić przekazania informacji organowi ścigania innego państwa UE m.in. jeśli: mogłoby zagrażać bezpieczeństwu RP, utrudniać postępowanie karne lub czynności operacyjno-rozpoznawcze albo zagrozić bezpieczeństwu osób biorących w nich udział, albo byłoby "niewspółmierne do osiągnięcia celu, w jakim wystąpiono z wnioskiem". Zapisano też, że można odmówić udzielenia takiej informacji, jeżeli wniosek dotyczy przestępstwa zagrożonego karą do roku więzienia.
Ustawa reguluje też przekazywanie danych uzyskanych od organów ścigania krajów UE do państw trzecich i Interpolu. Będzie to możliwe tylko m.in., gdy organ, który przekazał dane do Polski, się na to zgodzi, a kraj, do którego trafią informacje, zapewni poziom ochrony danych osobowych zgodny z polskimi przepisami. Zapisano też, że nie można przekazać danych, jeśli grozi to "rażącym naruszeniem praw człowieka".
W ustawie znalazł się też rozdział regulujący sposób ochrony danych osobowych wymienianych przez organy ścigania. Kontrolę w tym zakresie powierzono Generalnemu Inspektorowi Ochrony Danych Osobowych. Nowe przepisy mają wejść w życie od początku 2012 r.