Nowy katalog praw podatnika dobrze oceniany przez ekspertów

Jak podaje Polska Agencja Prasowa eksperci pozytywnie oceniają propozycję stworzenia katalogu praw podatnika, który miałby się znaleźć się w nowej Ordynacji podatkowej. Wyrażają wątpliwości ws. klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania. Założenia nowej Ordynacji podatkowej trafią do konsultacji.

Doradca podatkowy Mariusz Korzeb stwierdził, że zapowiedziany we wtorek projekt nowej Ordynacji podatkowej należy ocenić pozytywnie. - Założenia, które zostały przedstawione podczas konferencji mają na celu wprowadzenie zmian bez wątpienia korzystnych z punktu widzenia podatników i należy mieć nadzieję, że wejdą one w życie. Stworzenie podstawowego katalogu zasad ogólnych praw podatnika jest konieczne - mówił.

Zdaniem eksperta Konfederacji Lewiatan Przemysława Pruszyńskiego skatalogowanie praw i obowiązków podatników w Ordynacji Podatkowej jest ważną zmianą i na pewno będzie miała ona istotny wpływ na podniesienie świadomości podatników. - Dzisiaj, jeżeli pewne standardy zachowań i postępowania administracji podatkowej wynikają z różnych aktów prawnych to podatnicy nie są tego świadomi. Nie znając swoich praw nie wiedzą nawet, kiedy urzędnik lub organ podatkowy nadużywa uprawnień - powiedział PAP Pruszyński.

Jego zdaniem w wypadku stosowania klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowaniu istotna będzie praktyka. - To są trudne przepisy i tutaj bardzo duże znacznie będzie miało to, w jaki sposób będą one stosowane. Niosą one ze sobą bardzo duże ryzyko, bo podatnik będzie ponosił konsekwencje tak naprawdę działalności zgodnej z prawem, którą minister finansów będzie kwestionował, jako tą, która służy unikaniu opodatkowania. Proszę pamiętać, że z żadnych przepisów nie wynika, iż podatnik ma płacić możliwie najwyższe podatki, a wręcz przeciwnie z orzecznictwa sądów wynika, że mamy prawo do kształtowania swoich stosunków gospodarczych tak, aby były one najbardziej dla nas opłacalne - zaznaczył Pruszyński.

Ekspert ocenił, że duże znacznie w stosowaniu tych przepisów może odegrać Rada ds. unikania opodatkowania, która "będzie ciałem doradczym kształtującym ramy, co do tego, jakie zachowania traktować, jako unikanie opodatkowania a jakie nie". - Ważne, aby wśród jej członków znalazł się przedstawiciel przedsiębiorców znający realia rynkowe - powiedział.

Pruszyński powiedział także, że wprowadzenie do ordynacji zasady rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika (in dubio pro tributario) jest dobrym rozwiązaniem, ale istotna będzie także praktyka oraz to jak dosłownie zostanie ona zapisana w ustawie - powiedział ekspert.

Marek Siudaj z Tax Care stwierdził, że konsultacje społeczne projektu nowej Ordynacji podatkowej "będą gorące, bo nowe przepisy mają zawierać kontrowersyjną klauzulę o unikaniu opodatkowania". Dodał, że zaproponowane w projekcie nowej Ordynacji Podatkowej klauzula o unikaniu opodatkowania zakłada, że jeśli urzędnik fiskusa uzna, iż jakaś transakcja została przeprowadzona wyłącznie w celu obniżenia podatku, będzie mógł samodzielnie określić podatek w taki sposób, jakby tej transakcji nie było.

Siudaj wskazał, że ta propozycja zawarta w "starej" Ordynacji podatkowej (nadal nie przyjął jej rząd - PAP), bardzo nie podoba się przedsiębiorcom, gdyż daje zbyt dużą swobodę urzędników fiskusa w decydowaniu o wysokości opodatkowania. "Wprawdzie udało się ograniczyć działanie klauzuli tylko do przypadków, w których zobowiązanie podatkowe przekracza 50 tys. zł, jednak przedsiębiorcy nadal obawiają się tego rozwiązania" - stwierdził.

Założenia kierunkowe do nowej Ordynacji podatkowej przygotowała Komisja Kodyfikacyjna Ogólnego Prawa Podatkowego, która zapronowała w nich m.in. by podatnikom dać uprawnienie do uzyskiwania z wielu źródeł informacji o charakterze urzędowym oraz ochronę, jeśli podatnik się do nich zastosuje. Podatnicy mogliby dokonać uzgodnień z organem podatkowym, co do przeszłych lub przyszłych rozliczeń - zanim dojdzie do sporu. W ustawie znalazłaby się procedura rozwiązywania sporów z udziałem mediatorów.

Zmiany mają dotyczyć też przedawnień zobowiązań podatkowych. Organ podatkowy miałby skrócony czas na dokonanie wymiaru podatku (doręczenia decyzji pierwszej instancji) - 3 lata dla rozliczenia podatków spoza działalności gospodarczej i 5 lat do rozliczeń przedsiębiorców. W przypadku, gdy wysokość podatku jest znana (wynika z deklaracji, decyzji) organ podatkowy mógłby egzekwować należności przez 5 lat.

Założenia przewidują także wprowadzenie do Ordynacji ogólnych zasad prawa podatkowego m.in. zasady ugodowego załatwiania spraw, czy zasady rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika (in dubio pro tributario).

Nowa Ordynacja ma też zawierać katalog podstawowych praw i obowiązków podatnika. Wśród nich miałoby się znaleźć m.in.: prawo do rzetelnego, bezstronnego, sprawnego i terminowego załatwiania sprawy podatkowej; prawo do ochrony prywatności i danych podatnika; prawo do naprawienia szkody; prawo do uzyskania informacji; prawo do uprzejmego, profesjonalnego i sprawiedliwego traktowania. Zwiększona ma być rola tzw. czynności sprawdzających, jako mniej sformalizowanej formy weryfikacji zobowiązań.

Ponadto zaproponowano uporządkowanie procedury kontroli podatkowej. Zdaniem Komisji powinna być ona przyjazna dla podmiotów wywiązujących się z obowiązków podatkowych. Natomiast kontrola skarbowa powinna być nakierowana na zwalczanie przestępczości skarbowej: działania w zorganizowanej grupie przestępczej, pranie brudnych pieniędzy, wystawianie pustych faktur itp.

W przyszłej Ordynacji ma się też znaleźć tzw. klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania. Miałaby ona uniemożliwić dokonywanie sztucznych i niemających uzasadnienia gospodarczego czynności, za pomocą, których podatnik próbowałby ominąć przepisy i osiągnąć korzyści podatkowe. Ciężar udowodnienia tych okoliczności będzie spoczywał na organach fiskusa.