Nowe uregulowania prawne dotyczące emisji amoniaku w kurnikach

 Od 30 czerwca br. w Polsce obowiązywać zacznie dyrektywa UE nr 2007/43/EW regulująca minimalne zasady, jakie muszą być przestrzegane dla ochrony kurcząt utrzymywanych z przeznaczeniem na produkcję mięsa.
    Dokument ten wprowadza bardzo ostre reżimy jeśli chodzi o humanitarne traktowanie brojlerów. Precyzyjnie określa dopuszczalne zagęszczenie kurników, sposób karmienia i pojenia ptactwa, standaryzuje parametry technologiczne w zakresie wymogów dotyczących poziomu hałasu, oświetlenia. Dyrektywa stawia hodowcom znacznie trudniejsze do spełnienia wymagania we wszystkich aspektach prowadzenia chowu drobiu mięsnego.
    Szczególnie dotkliwe dla producentów zarówno ze względów logistycznych, jaki i ekonomicznych są zmiany zaostrzające wymogi środowiskowe. Jak powszechnie wiadomo przemysłowy chów drobiu powoduje znaczne emisje substancji szkodliwych dla środowiska. Do najbardziej niebezpiecznych i najtrudniejszych do ograniczenia należą emisje amoniaku i dwutlenku węgla. Nowa regulacja wyznacza dopuszczalne granice koncentracji tych szkodliwych gazów. W przypadku amoniaku nie może ona przekraczać 20 ppm, zaś dwutlenku węgla 3000,  mierzonych na poziomie głów kurcząt. Stężenie tych gazów musi być kontrolowane i redukowane, nie tylko ze względu na ich emisję do atmosfery, ale także ze względu na dobrostan i kondycję ptactwa. Amoniak zwiększa wrażliwość kurcząt na choroby, wywołuje stres, zapalenie błon śluzowych oczu, zmniejsza przyrosty masy ciała i opóźnia dojrzewanie płciowe. Nie bez znaczenia jest także to, że wysokie stężenie amoniaku zwiększa zużycie pasz. Natomiast dwutlenek węgla, o ile występuje w nadmiarze, utrudnia ptakom oddychanie, a w skrajnych przypadkach, przy koncentracji przekraczającej 0,35% prowadzi do uduszeń.
    Zgodnie z ustawą z 27 kwietnia 2001 roku „Prawo ochrony środowiska”, producenci drobiu, tak jak pozostałe podmioty korzystające ze środowiska, ponoszą opłaty za korzystanie z niego, mające zrekompensować szkody, jakie ich działalność niesie dla tego środowiska. Przekroczenie dopuszczalnych norm emisji toksycznych gazów zwiększa ryzyko podniesienia kosztów związanych z opłatami środowiskowymi. Dlatego także z ekonomicznego punktu widzenia hodowcy muszą dążyć do redukcji emitowanych gazów poprzez modernizację kurników i stosowanie technologii pozwalających na ograniczenie produkcji amoniaku i dwutlenku węgla w procesie chowu drobiu. Można to osiągnąć poprzez dodawanie do odchodów i ściółek preparatów ograniczających ten proces oraz zmniejszających powierzchnię parowania ściółek. Prostym i bardzo skutecznym sposobem jest użycie produktów mineralnych, które wywierają bezpośredni wpływ na mikroorganizmy znajdujące się w odchodach. Humifikują one zawartą w nich substancję organiczną, przeciwdziałają mineralizacji i degradacji. Ich zastosowanie zdecydowanie poprawia mikroklimat w budynkach inwentarskich oraz umożliwia wydajniejsze wykorzystanie odchodów z całkowitym poszanowaniem środowiska naturalnego. Są to zrównoważone mieszanki specjalnie wybranych składników mineralnych niezbędnych do prawidłowych przemian związków organicznych. Mają formę drobnego grysu, co ułatwia jego wymieszanie z odchodami.
Przykładem takiego preparatu jest PRP FIX. W Katedrze Żywienia Zwierząt i Paszoznawstwa /Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie/ określano efektywność tej mieszanki w odchowie kurcząt brojlerów. Celem badania było zbadanie wpływu zastosowania preparatu na efekty tuczu, jakość powietrza oraz wartość nawozową obornika. Analizując stan zdrowotny i upadki ptaków stwierdzono, że zastosowany czynnik doświadczalny nie miał wyraźnego wpływu na kondycję kurcząt w okresie odchowu, natomiast ptaki zdecydowanie lepiej wykorzystywały paszę, co bezpośrednio przekładało się na większe przyrosty masy ciała. Europejski wskaźnik wydajności obliczany na podstawie średniej masy ciała, przeżywalności, liczby dni odchowu i wykorzystania paszy był aż o 25 punktów wyższy w stosunku do grupy kontrolnej. Analizując jakość powietrza zaobserwowano korzystny wpływ preparatu na zawartość amoniaku w budynkach inwentarskich. Wartość tego toksycznego gazu nie przekraczała 11 ppm, zaś w grupie kontrolnej była prawie dwukrotnie wyższa. Zauważono także korzystny wpływ dodatku na jakość ściółki i zmniejszenie problemu luźnych odchodów. Zawartość suchej masy w oborniku była aż o 5 % wyższa, co pozwoliło na zmniejszenie kosztów związanych z ogrzewaniem i wentylacją budynków oraz obniżyło nakłady na słomę.
Warto podkreślić, że preparat ten może być stosowany w obecności zwierząt, gdyż jest produktem pochodzenia naturalnego, całkowicie nieszkodliwym. Zgodnie z rozporządzeniem UE 2092/91 może być
stosowany w rolnictwie ekologicznym.
Reasumując: zastosowanie  PRP FIX pozwala na uzyskanie bardzo dobrych wyników produkcyjnych poprzez zwiększenie efektywności odchowu, zmniejszenie problemu mokrej ściółki, obniżenie emisji niebezpiecznych gazów, głównie dwutlenku węgla i amoniaku oraz poprawia jakość obornika, zwiększa w nim zawartość azotu i potasu.
    Stosując preparaty tego typu można ubiegać się o zmniejszenie wielkości opłat środowiskowych, ponieważ znacząco obniżają one emisję amoniaku /wyniki badań UWM/.
    Roczna emisja amoniaku w Polsce wynosi 350 tys. ton, z czego szacunkowo ponad 90 % pochodzi z produkcji zwierzęcej. Część gazu wydalana jest do atmosfery z systemów wentylacyjnych. Amoniak wraz z opadami wraca do środowiska powodując jego degradację. Jest on dobrze absorbowany przez glebę i wodę i bardzo toksyczny dla organizmów, dlatego ograniczenie jego emisji powinno być kluczowym zadaniem hodowców. Również ze względu na konieczność ograniczenia znaczącego wpływu sektora rolnego na kształtowanie się efektu cieplarnianego w skali globalnej na świecie.