Niebezpieczne konary drzew

Nadmierny rozrost gałęzi bardzo często zagraża liniom elektroenergetycznym. Skutkiem tego może być wstrzymanie dostaw energii do innych odbiorców. Aby przeciwdziałać takim sytuacjom, właściciele nieruchomości powinni przycinać gałęzie. Nie wyręczą nas w tym pracownicy zakładów energetycznych, chyba że im zapłacimy.

Rozrost gałęzi powoduje określone zagrożenia, np. pożar, przerwanie linii, co jest równoznaczne ze wstrzymaniem dostaw energii dla niektórych odbiorców. Przedsiębiorstwa energetyczne mogą dokonywać wycinki gałęzi, jeśli drzewa znajdują się na gruncie należącym do tych przedsiębiorstw. Sytuacja komplikuje się, gdy drzewa rosną na cudzym gruncie. W określonych sytuacjach upoważnieni przedstawiciele przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się przesyłaniem i dystrybucją paliw lub energii (najczęściej chodzi tu o zakłady energetyczne) mają prawo wstępu na teren nieruchomości odbiorcy, lecz nie mogą w ramach kontroli dokonywać przycinania gałęzi wrastających w linie energetyczne.

Obowiązek użytkownika

W takich przypadkach zastosowanie ma par. 16 pkt 4 rozporządzenia ministra gospodarki z dnia 25 września 2000 r. w sprawie szczegółowych warunków przyłączenia podmiotów do sieci elektroenergetycznych (...). Przepis ten stanowi, że odbiorca energii elektrycznej jest obowiązany do utrzymywania użytkowanej nieruchomości w sposób nie powodujący utrudnień w prawidłowym funkcjonowaniu sieci i stwarzania zagrożeń, a w szczególności do zachowania wymaganych odległości od istniejących urządzeń, w przypadku stawiania obiektów budowlanych i sadzenia drzew, zgodnie z wymaganiami określonymi w odrębnych przepisach. W zakresie tak szeroko zakreślonego obowiązku mieszczą się zarówno powstrzymanie się od działań mogących spowodować zagrożenia, jak i działania mające na celu uniknięcie zakłóceń w sieci, w tym kontrola rozrostu drzew na swym terenie. 

Obowiązek wymieniony we wspomnianym rozporządzeniu potwierdza też treść art. 47e ust. 1 ustawy z dnia 16 października 1991 r. o ochronie przyrody, zgodnie z którym władający nieruchomością obowiązani są do utrzymywania we właściwym stanie drzew oraz krzewów rosnących na nieruchomościach będących w ich władaniu.

Na własne ryzyko

Działania odbiorcy powinny uniemożliwiać zakłócenie działalności sieci, a więc instalacji połączonych i współpracujących ze sobą, służących do przesyłania i dystrybucji paliw lub energii, należących do przedsiębiorstw energetycznych. Jeśli rozrost gałęzi powoduje zagrożenia wyłącznie w instalacji odbiorczej (za punktem stanowiącym miejsce rozgraniczenia własności sieci i instalacji między przedsiębiorstwem sieciowym a odbiorcą, po stronie odbiorcy), odbiorca ten działa na własne ryzyko, nie narażając swoim zaniechaniem interesów dostawcy ani innych odbiorców.

Gdy odbiorca nie reaguje

Zdarza się, że odbiorca energii elektrycznej (władający nieruchomością) nie realizuje spoczywającego na nim obowiązku. W takim przypadku przepisy prawa nie upoważniają przedsiębiorstwa energetycznego do złożenia stosownego wniosku do organu administracji w celu zmuszenia władającego nieruchomością do przywrócenia stanu zgodnego z prawem w zakresie usuwania gałęzi niebezpiecznych dla urządzeń i sieci. Według NSA (wyrok z 9 stycznia 2001 r., II SA/Lu 1098/99, Ochrona Środowiska z 2002 r. nr 1, s. 68) za wycinkę drzew na prywatnym gruncie odpowiada tylko właściciel (użytkownik wieczysty) lub użytkownik nieruchomości. 

Tylko on jest uprawnionym podmiotem do wystąpienia z wnioskiem o wydanie zezwolenia przez właściwy organ administracyjny na wycięcie drzew i krzewów z jego nieruchomości, a Terenowy Zakład Dystrybucji Energii Elektrycznej nie jest stroną tego postępowania administracyjnego. Ze wspomnianego wyroku wynika też, że z tytułu wycinki gałęzi odbiorcy energii nie służy żadne odszkodowanie.

Kiedy trzeba odciąć prąd

Odpowiedzi na pytanie, jak wymusić na odbiorcy energii elektrycznej wycinkę gałęzi, szukać należy w stosunku zobowiązaniowym pomiędzy tym odbiorcą a zakładem energetycznym. Wzory umów sporządzane przez zakłady energetyczne dosyć często powtarzają obowiązki odbiorcy energii elektrycznej wymienione enumeratywnie w par. 16 wspomnianego wcześniej rozporządzenia, łącznie z obowiązkiem utrzymywania użytkowanej nieruchomości w sposób nie powodujący utrudnień w prawidłowym funkcjonowaniu sieci. Jeśli odbiorca nie wykonuje obowiązków umownych, wówczas przedsiębiorstwo energetyczne może wstrzymać dostarczanie energii, jeżeli w wyniku przeprowadzonej kontroli stwierdzono, że nastąpił nielegalny jej pobór. 

Nielegalnym poborem jest nie tylko kradzież, ale również jakiekolwiek pobieranie paliw lub energii niezgodnie z umową (art. 3 pkt 18 ustawy). Tym samym użytkowanie nieruchomości przez odbiorcę w sposób sprzeczny z umową jest naruszeniem zasad tej umowy wraz z możliwością zastosowania sankcji w postaci wstrzymania dostaw energii. Dla zastosowania omawianego trybu wstrzymania konieczne jest przeprowadzenie kontroli, w wyniku której powinny być stwierdzone fakty wskazujące na niedotrzymanie warunków umowy przez odbiorcę. Wstrzymanie dostaw kontynuowane jest tak długo, jak istnieje przyczyna wyłączenia, tj. do czasu przycięcia gałęzi, wraz z koniecznością uiszczenia przez odbiorcę wynikającej z taryfy należności za wznowienie dostaw.

Jeśli odbiorca nie potrafi dokonać przycięcia gałęzi sam (z uwagi np. na stan zdrowia), uzasadnione jest, by czynności tych dokonał odpłatnie zakład energetyczny. Odbiorca nie może żądać, by zakład wykonał zamiast niego czynności nieodpłatnie.

W pasie drogowym

Jeśli rozrost drzew zagraża liniom energetycznym znajdującym się w pasie drogowym, stosownie do przepisów ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych do zarządcy drogi należy utrzymanie drzew oraz ich usuwanie w pasie drogowym. Zarządcą drogi jest – co do zasady – Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad dla dróg krajowych, zarząd województwa dla dróg wojewódzkich, zarząd powiatu dla dróg powiatowych i wójt (burmistrz, prezydent miasta) dla dróg gminnych.