Modernizacja gospodarstw musi odpowiadać potrzebom

Sprawozdanie specjalne ETO uważa, że działanie „Modernizacja gospodarstw rolnych” może przynieść większe korzyści, jeśli dostępne środki zostaną lepiej ukierunkowane na priorytety UE oraz stwierdzone potrzeby państw członkowskich.

W swoim sprawozdaniu specjalnym Europejski Trybunał Obrachunkowy (ETO) stwierdza, że działanie 121 „Modernizacja gospodarstw rolnych” może przynieść większe korzyści, jeśli dostępne środki finansowe zostaną lepiej ukierunkowane. Mimo że działanie osiągnęło swój cel, tj. przyczyniło się do modernizacji gospodarstw, było to praktycznie nieuniknione z uwagi na to, że każda inwestycja lub każdy zakup nowego sprzętu w pewnym stopniu prowadzą do modernizacji. Podczas tej kontroli wykonania zadań zbadano, czy pomoc UE na rzecz modernizacji gospodarstw rolnych jest ukierunkowana na priorytety UE i stwierdzone potrzeby państw członkowskich.

Niektóre skontrolowane państwa członkowskie w bardzo dużym stopniu ukierunkowały swoje wydatki na priorytety UE oraz na własne konkretne potrzeby, wykorzystując procedury wyboru najlepszych projektów. W innych państwach nie miało to jednak miejsca, gdyż dysponują one słabymi systemami ukierunkowania pomocy lub też nie stosują w praktyce ustanowionych przez siebie odpowiednich kryteriów wyboru. Taki brak ukierunkowania na poziomie państw członkowskich spotęgowany jest dodatkowo przez fakt, że Komisja zatwierdziła kilka programów rozwoju obszarów wiejskich (PROW), w których pomoc nie była odpowiednio ukierunkowywana, lub nie określono procesu lub kryteriów wyboru projektów. Ponadto procedury określania rentowności i trwałego charakteru gospodarstwa lub projektu inwestycyjnego nie we wszystkich państwach członkowskich okazały się skuteczne, a jednocześnie brak skutecznego mechanizmu ukierunkowywania osłabia potencjalną skuteczność dodatkowego finansowania zapewnione w celu wzmocnienia zaakcentowania określonych priorytetów UE.

Z analizy rezultatów działania 121 wynika, iż system informacyjny nie dostarcza właściwych ani wiarygodnych informacji, ułatwiających monitorowanie rezultatów działania lub wykazujących jego wkład w osiąganie priorytetów UE.

W celu poprawy skuteczności działania 121 ETO zaleca m.in. aby Komisja:
- nie zatwierdzała PROW, jeżeli nie wynika z nich, że pomoc jest odpowiednio ukierunkowana i jeżeli nie zawierają one jasnych i stosownych kryteriów wyboru uwzględniających priorytety UE i potrzeby krajowe lub regionalne;
- dopilnowała, aby w zbliżającym się okresie programowania pozyskiwane były właściwe i wiarygodne informacje;
- w stosownych przypadkach, w odniesieniu do podstawowych rozporządzeń UE, proponowała przepisy wymagające przypisania środków do określonych priorytetów, aby zagwarantować, że finansowanie wywoła dodatkowy efekt.

Państwom członkowskim zaleca się, aby wprowadziły skuteczne, proporcjonalne do ryzyka procedury, tak aby dotacje nie były przeznaczane na projekty, w przypadku których rentowność inwestycji lub trwałość gospodarstwa są wątpliwe.