Mniej krów, więcej mleka

Bank Gospodarki Żywnościowej podał, że w 2014 r. kontynuowane były spadkowe tendencje w pogłowiu krów. Według najnowszego badania GUS w grudniu ub. r. krajowe stado liczyło 2411,7 tys. sztuk wobec 2441,9 tys. przed rokiem (spadek o ponad 1 proc. w relacji rocznej). Na przestrzeni ostatnich 10 lat (od 2004 r.) pogłowie krów zmniejszyło się o 365,3 tys. sztuk, tj. o ponad 13 proc.

Warto dodać, że z roku na rok zmniejsza się też udział krów w strukturze bydła ogółem - w 2014 r. wyniósł on 42,6 proc, wobec 53,4 proc. w 2004 r.

Biorąc pod uwagę zbliżający się koniec systemu kwotowania produkcji mleka w UE oraz bardzo dobry dla mleczarstwa 2013 r. i początek 2014 r. można wnioskować, że redukcja pogłowia jest przede wszystkim efektem przyspieszenia procesu koncentracji produkcji mleka w Polsce. Oznacza to, że systematycznie zmniejsza się liczba gospodarstw utrzymujących do 9 krów, przy jednoczesnym zwiększeniu liczby gospodarstw posiadających stada 30-49 i 50-99 krów.

Powyższe przekłada się na wzrost średniej wydajności krów mlecznych w Polsce - w latach 2004-2014 przyrost prawdopodobnie przekroczył 30%. Z tego też względu, mniejsze pogłowie w 2014 r. nie przełożyło się na spadek produkcji mleka. Według szacunków IERiGŻ w ubiegłym roku przekroczyła ona 12,6 mld l, czyli była o 2,5% wyższa w relacji rocznej. Rośnie też towarowość produkcji mleka. W ubiegłym roku skup mleka wyniósł 10,3 mld l, tj. był aż o ponad 7% wyższy niż rok wcześniej. Przy czym szczególnie wysokie dynamiki wzrostu notowano głównie w I połowie ub. roku.

Jeżeli chodzi o przetwórstwo, to w 2014 r. więcej mleka skierowano przede wszystkim do produkcji artykułów kierowanych w dużym stopniu na eksport - mleka w proszku oraz masła. W ciągu 12 miesięcy ub. r. w przedsiębiorstwach zatrudniających 50 osób i więcej wytworzono 218 tys. t mleka w proszku, tj. o prawie 55% więcej w relacji rocznej oraz 181 tys. t masła - wzrost o prawie 6% r/r. Wzrosła także produkcja śmietany - o ponad 5% do 219,4 mln l, oraz serów świeżych - o ponad 1% do 405 tys. t. Na poziomie z ub. r. ukształtowała się natomiast produkcja serów dojrzewających (306 tys. t).

Odmiennie wygląda sytuacja w przypadku artykułów płynnych (z wyjątkiem śmietany). Dość istotnie spadła produkcja mleka płynnego - o ponad 6% do 2750,6 mln l. Było to spowodowane przede wszystkim dużymi obniżkami cen mleka przerzutowego (będącego w obrocie miedzy mleczarniami), a w rezultacie kilkunastoprocentowym zmniejszeniem jego produkcji.

Stabilny eksport i brak zdecydowanej poprawy w popycie krajowym spowodowały, że mniej niż w 2013 r. wytworzono także jogurtów - o ponad 3% w relacji rocznej (łącznie 417,2 mln l). Jest to kontynuacja spadkowych tendencji zaobserwowanych już w 2011 r.