Litewski produkt w unijnym rejestrze GTS

Jak podała FAMMU/FAPA, w dniu 11 stycznia 2014 r. w Dzienniku Urzędowym UE ukazało się rozporządzenie Komisji (UE) nr 18/2014 z dnia 10 stycznia br. wpisujące do rejestru Gwarantowanych Tradycyjnych Specjalności (GTS) nazwę „Žemaitiškas kastinys".
Jest to tradycyjny produkt wytwarzany z kwaśnej śmietany, którą się podgrzewa, miesza i następnie chłodzi.
Produkt "Žemaitiškas kastinys" ma charakterystyczną jednorodną, gęstą, jednolitą konsystencję gęstej śmietany z pojedynczymi kroplami cieczy, może być kruchy w temperaturze + 6 °C i łatwo rozpływa się w ustach. Ma jednolity żółtawy kolor. W zależności od ziół i przypraw zastosowanych w przepisie "Žemaitiškas kastinys" może mieć zabarwienie dodanych składników i może zawierać drobinki ziół lub przypraw. Ma łagodny, lekko kwaśny smak kwasu mlekowego, jest lekko słonawy i ma wyczuwalną nutę ziół i przypraw. Produkt ten charakteryzuje się zawartością tłuszczu na poziomie 25-30% i 1-1,5% zawartością soli.
"Žemaitiškas kastinys" jest produkowany przy użyciu metod tradycyjnych. Potrzebne składniki odważa się według przepisu. Śmietanę i kwaśne mleko miesza się razem w osobnym pojemniku i podgrzewa do temperatury 25-30 °C. Zimne masło zmiękcza się przez ogrzanie do temperatury 25-30 °C. Warzywa czyści się i kroi. Mieszaninę trzeba zawsze mieszać w tym samym kierunku. Gdy osiągnie konsystencję śmietany (lecz nie dojdzie do oddzielenia się maślanki), dodaje się kolejną jedną ósmą mieszanki śmietany i kwaśnego mleka i kontynuuje mieszanie. Czynność tę powtarza się, aż do dodania całej mieszaniny śmietany i kwaśnego mleka. Kiedy "Žemaitiškas kastinys" zaczyna twardnieć, soli się go, dodaje się zmielone zioła i przyprawy oraz posiekane aromatyczne warzywa i równomiernie miesza się całość. "Žemaitiškas kastinys" trzeba pakować natychmiast, zanim stwardnieje.
Produkt "Žemaitiškas kastinys" pakowany jest w gliniane lub jednorazowe pojemniki w porcjach o masie 250 g, 200 g i 100 g. Gliniane pojemniki zamykane są glinianą pokrywką, na której umieszcza się kryzę i ciasno obwiązuje sznurkiem. Pojemniki jednorazowe są szczelnie zamykane pokrywami foliowymi. Po zapakowaniu "Žemaitiškas kastinys" schładza się do temperatury 6 °C. Po schłodzeniu produkt osiąga gęstą, jednorodną konsystencję.
Oprócz prymitywnej metody wytwarzania masła poprzez ubijanie śmietany w naczyniu łyżką, która to metoda była powszechnie stosowana na całej Litwie, w jednym litewskim regionie, tj. na Żmudzi, rozwinęła się charakterystyczna technika przetwarzania śmietany poprzez mieszanie podgrzanej śmietany, uważając przy tym, żeby nie oddzieliła się maślanka. Technika ta rozprzestrzeniła się na całą Litwę. Otrzymywany produkt, "Žemaitiškas kastinys", ma specyficzny smak i konsystencję. W połowie XIX wieku produkt ten został opisany w publikacjach naukowych: "Litwa pod względem starożytnych zabytków, obyczajów i zwyczajów skreślona, Ludwik Adam Jucewicz, Ludwik z Pokiewia, Wilno, 1846 oraz "Pamiętniki Pana Kamertona", Leon Potocki, Poznań, 1869, gdzie podkreślono metodę jego produkcji (fakt wytwarzania z podgrzanej śmietany) i bardzo przyjemny smak.
"Žemaitiškas kastinys" jest drugim litewskim produktem w unijnym rejestrze GTS.