Lasy po nowelizacji

Prezydent RP Bronisław Komorowski 12 lutego 2014 roku podpisał ustawę z dnia 24 stycznia 2014 r. o zmianie ustawy o lasach.

Podstawowym celem tej nowelizacji jest ujednolicenie zasad gospodarki finansowej w Państwowym Gospodarstwie Leśnym Lasy Państwowe [dalej jako: Lasy Państwowe], między innymi poprzez dostosowanie zasad gospodarki finansowej tej jednostki do aktualnych wymogów ustawy o rachunkowości, oraz stworzenie mechanizmu prawnego umożliwiającego dokonywanie przez Lasy Państwowe wpłat do budżetu państwa. Ustawa wprowadza również zmiany przepisów dotyczących planu urządzenia lasu.
Pierwszemu ze wskazanych celów, tj. ujednoliceniu zasad gospodarki finansowej w Lasach Państwowych, służyć ma wprowadzenie przepisu, w myśl którego zasady (politykę) rachunkowości dla wszystkich jednostek organizacyjnych Lasów Państwowych ustalać będzie Dyrektor Generalny Lasów Państwowych, podczas gdy na gruncie obowiązujących przepisów zasady te mogły być ustalane również przez nadleśniczych. Ponadto do ustawy dodano przepis stanowiący expressis verbis, że Lasy Państwowe prowadzą rachunkowość według zasad określonych w ustawie z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2013 r., poz. 330 i 613). Nowelizując przepisy dotyczące gospodarki finansowej w Lasach Państwowych zachowano przy tym w mocy regulację, zgodnie z którą Lasy Państwowe prowadzą działalność na zasadzie samodzielności finansowej i pokrywają koszty działalności z własnych przychodów.
Druga z wprowadzanych zmian dotyczy instytucji prawnej jaką jest plan urządzenia lasu. Plany urządzenia lasu stanowią jeden z istotnych elementów ochrony lasów i gospodarowania ich zasobami. Są to podstawowe dokumenty gospodarki leśnej opracowywane dla konkretnego obiektu, które zawierają opis i ocenę lasu, a także cele, zadania i sposoby prowadzenia gospodarki leśnej. W myśl obowiązujących przepisów plan urządzenia lasu powinien zawierać m. in. określenie zadań dotyczących ilości przewidzianego do pozyskania drewna, określonego etatem miąższościowym użytków głównych (rębnych i przedrębnych). Suma etatów użytkowania rębnego i przedrębnego traktowana jest zatem łącznie jako wielkość, którą w nadleśnictwie można przekroczyć tylko w związku ze szkodą lub klęską żywiołową. W uchwalonej obecnie ustawie przyjęto regulację, w myśl której plan urządzenia lasu powinien zawierać m. in. określenie zadań dotyczących ilości przewidzianego do pozyskania drewna, określonego oddzielnie jako etat miąższościowy użytków rębnych oraz etat powierzchniowy użytków przedrębnych. Oddzielne rozliczanie miąższościowego etatu użytkowania rębnego ma pozwolić na pełne wykonywanie  zadań z zakresu użytkowania rębnego i przedrębnego zgodnie z potrzebami hodowlanymi. Przekroczenie etatu w użytkach rębnych ponad wielkość określoną w planie urządzenia lasu będzie możliwe, tak jak dotychczas, w przypadku wystąpienia szkody lub klęski żywiołowej. W powyższym zakresie ustawa przewiduje również przepisy przejściowe, w myśl których plany urządzenia lasu zatwierdzone przed dniem wejścia w życie nowelizacji zachowują ważność przez okres na jaki zostały zatwierdzone, natomiast do planów sporządzonych ale niezatwierdzonych przed dniem wejścia w życie przedłożonej ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe.
Ponadto uchwalona ustawa wprowadza regulacje statuujące podstawę prawną do przekazywania przez Lasy Państwowe środków finansowych do budżetu państwa. Zgodnie z brzmieniem regulacji dodanej w art. 58a Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych zobowiązana będzie do przekazywania do budżetu państwa części przychodów – w drodze dokonywania wpłaty na rachunek ministra właściwego do spraw środowiska w wysokości stanowiącej równowartość 2% przychodów uzyskanych przez Lasy Państwowe ze sprzedaży drewna. Wpłata ma być dokonywana za każdy kwartał kalendarzowy w terminie do trzydziestego dnia miesiąca następującego po tym kwartale. W treści nowelizacji wskazano również wyraźnie, że przedmiotowa wpłata będzie stanowić dochód budżetu państwa, a organem właściwym w sprawach jej dotyczących będzie minister właściwy do spraw środowiska. Ustawa przewiduje, że pierwsza wpłata równowartości 2% przychodów uzyskanych przez Lasy Państwowe ze sprzedaży drewna zostanie dokonana w 2016 r.
Niezależnie od stałego mechanizmu pozyskiwania dochodów budżetowych z państwowej jednostki organizacyjnej jaką są Lasy Państwowe przedłożona ustawa wprowadza także przepis, w myśl którego w latach 2014 i 2015 Lasy Państwowe dokonają wpłat do budżetu państwa z kapitału (funduszu) własnego w wysokości po 800 mln zł rocznie. Wpłata ma być dokonywana przez Dyrekcję Generalną Lasów Państwowych w formie równych rat kwartalnych, w terminie do ostatniego dnia każdego kwartału. Jednocześnie ustawa upoważnia Radę Ministrów do udzielenia zgody na niedokonanie przez Lasy Państwowe wpłaty za 2015 r. albo na jej zmniejszenie. Rada Ministrów upoważniona jest do wyrażenia powyższej zgody w uzasadnionym przypadku, w szczególności w sytuacji wystąpienia szkody lub klęski żywiołowej, bądź zmiany cen sprzedaży drewna oraz zmiany popytu mogącej zagrozić realizacji planu gospodarczo-finansowego Lasów Państwowych.