Kwotowa waloryzacja emerytur i rent zgodna z konstytyucją

Kwotowa waloryzacja emerytur i rent w 2012 r. jest zgodna z konstytucją - uznał w środę Trybunał Konstytucyjny.
Trybunał rozpoznawał wniosek prezydenta Bronisława Komorowskiego oraz rzecznika praw obywatelskich Ireny Lipowicz o zbadanie, czy waloryzacja kwotowa emerytur i rent w 2012 r. była zgodna z konstytucją.

Chodzi o przepisy ustawy z 13 stycznia 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, które zawiesiły w 2012 r. procentową waloryzację świadczeń emerytalno-rentowych i zastąpiły ją waloryzacją kwotową.

W uzasadnieniu do orzeczenia sędzia sprawozdawca Andrzej Rzepliński podkreślił m.in., że "ustawodawca ma swobodę w kształtowaniu mechanizmu waloryzacji". Dodał, że "zakres zabezpieczenia społecznego jest uzależniony od sytuacji ekonomicznej państwa", a "zapewnienie równowagi budżetowej jest zasadą konstytucyjną".

Trybunał Konstytucyjny uznał, że część artykułów, o których zbadanie wnosili prezydent Bronisław Komorowski i rzecznik praw obywatelskich Irena Lipowicz, jest zgodna z konstytucją. Chodziło o przepisy ustawy z 13 stycznia 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W zakresie pozostałych przepisów umorzył postępowanie(sygn. K 9/12). Rozprawie przewodniczył wiceprezes TK Stanisław Biernat.

Wnioskodawcy zwracali uwagę, że kwestionowane przepisy podniosły wszystkie emerytury i renty o jednakową kwotę 71 zł - bez względu na wysokość pobieranego świadczenia. Wcześniej zaś obowiązywała waloryzacja procentowa. Zmiana spowodowała więc, że wszystkie świadczenia poniżej 1480 zł miesięcznie zostały podwyższone bardziej, niż gdyby przeprowadzono waloryzację według poprzednich zasad. Natomiast pobierający emerytury i renty wyższe niż 1480 zł dostali mniej, niż otrzymaliby przy zachowaniu poprzedniego systemu. Tylko zatem pierwsza grupa świadczeniobiorców - zdaniem RPO - zachowała prawo do waloryzacji.

Według prezydenta taki mechanizm podnoszenia świadczeń emerytalno-rentowych był sprzeczny z zasadą wzajemności, z którą związany jest wymóg zachowania proporcjonalności między wysokością opłacanych składek a wysokością świadczeń.

Zdaniem wnioskodawców zastąpienie w 2012 r. waloryzacji procentowej kwotową naruszało także zasadę równości. Waloryzacja kwotowa sprzyja jedynie osobom, które pobierają emerytury lub renty w wysokości niższej niż 1480 zł. Ponadto - podkreślali prezydent i RPO - konsekwencje jej wprowadzenia dotyczą nie tylko 2012 r., ale także kolejnych lat. Wysokość świadczeń zwaloryzowanych metodą kwotową będzie bowiem podstawą kolejnych waloryzacji. To zaś oznacza, że osoby pobierające emerytury i renty przekraczające 1480 zł będą miały również w następnych latach niższe świadczenia.