Kraje UE za ukróceniem unikania opodatkowania przez firmy

Ministrowie finansów UE poparli we wtorek zmiany w przepisach dotyczących opodatkowania spółek dominujących i zależnych. Mają one zapobiec unikaniu płacenia podatków oraz tzw. agresywnemu planowaniu podatkowemu.

"Dosyć daleko jeszcze jesteśmy od osiągnięcia takiego stanu prawnego w UE i takiej zgody między państwami członkowskimi, która umożliwiłaby naprawdę skuteczne wyeliminowanie unikania opodatkowania w krajach, gdzie (firmy) prowadzą działalność gospodarczą (...). Do tego jeszcze długa droga, ale chciałbym, by ta droga się zakończyła w obecnej kadencji Parlamentu Europejskiego" - powiedział minister finansów Mateusz Szczurek, który uczestniczył w spotkaniu w Brukseli.

Walka z unikaniem płacenia podatków nabrała znaczenia po kryzysie finansowym i gospodarczym w Unii. Według szacunków co roku kraje UE tracą ok. 1 biliona euro wskutek unikania i uchylania się od płacenia podatków.

Dyrektywa o opodatkowaniu spółek dominujących i zależnych pochodzi z 1990 r. Ma ona gwarantować, że ponadnarodowe przedsiębiorstwa nie będą podwójnie opodatkowane w różnych krajach Unii. Przepisy wymagają od państw członkowskich, by wyłączyły z opodatkowania dywidendy i inne formy podziału zysku przekazane do spółek-matek przez spółki zależne z innych państw członkowskich. Jednak te zasady prowadziły do nadużyć ze strony niektórych firm, które w konsekwencji nie płaciły należnych podatków.

Zmiany mają m.in. uniemożliwić unikanie płacenia podatków poprzez wykorzystywanie różnic w przepisach między państwami Unii dotyczących definiowania tego, co jest pożyczką dla firmy, a co nabywaniem w niej udziałów.

Porozumienie w części dotyczącej klauzuli o unikaniu opodatkowania było możliwe dzięki temu, że państwom członkowskim pozwolono stosować surowsze reguły krajowe. Niektóre kraje UE mają - w zależności od specyfiki systemu podatkowego danego państwa - przepisy służące zwalczaniu uchylania się od opodatkowania. Są one jednak stosowane w różny sposób, a poza tym nie wszystkie państwa członkowskie takie przepisy mają.

Aby znaleźć wspólny mianownik dla tak różnego traktowania uchylania się od podatków przez firmy, państwa członkowskie przyjęły wspólną minimalną klauzulę zapobiegającą nadużyciom (ang. GAAR - general anti-abuse rule). Ma ona pozwolić także na większą spójność w stosowaniu przepisów o unikaniu podwójnego opodatkowania w poszczególnych państwach członkowskich. Klauzula ma wyeliminować przyznawanie przywilejów wynikających z dyrektywy, jeśli firma stosuje rozwiązania, które mają na celu jedynie uzyskanie korzyści podatkowych, a nie odzwierciedlają realiów gospodarczych.

Nowe przepisy maja zacząć obowiązywać od 2016 r. W tej procedurze Parlament Europejski ma jedynie rolę konsultacyjną i nie bierze udziału w stanowieniu prawa na równi z państwami członkowskimi.