Jadłospis państwowy

Stawka żywieniowa w szpitalach, domach opieki i więzieniach jest porównywalna.

Większość państwowych szpitali rezygnuje z prowadzenia własnych kuchni na rzecz korzystania z usług firm kateringowych. Dzienna stawka żywieniowa wynosi wówczas około 5 zł na pacjenta, czyli o 2 zł mniej niż w przypadku samodzielnego przyrządzania posiłków. Pacjenci żywieni przez firmy kateringowe jedzą zatem tyle samo, co chorzy więźniowie. Spośród instytucji opłacanych przez podatników większe koszty na wyżywienie jednej osoby dziennie ponoszą niektóre domy dziecka oraz jednostki wojskowe.

Szpital
Zgodnie z zaleceniem Instytutu Zdrowia, pacjenci szpitali powinni otrzymywać trzy posiłki dziennie, których łączna wartość energetyczna wynosi co najmniej 2000 kcal. W Krakowskim Szpitalu Specjalistycznym im. Jana Pawła II – prowadzącym własne żywienie – dzienna stawka wynosi około 7 zł. Z trzech oferowanych posiłków najdroższy jest obiad – kosztuje 5,9 zł na osobę. Wczoraj pacjenci dostali rosół z makaronem, udko kurczaka, ziemniaki, mizerię i kompot. Na śniadanie każdy chory dostaje codziennie zupę mleczną, 200 g pieczywa, 10 g masła i dodatki – 50 g sera żółtego, jajko lub 70 g wędliny. Kolacja wygląda podobnie, ale ze względu na brak zupy mlecznej pacjenci otrzymują więcej sera lub kiełbasy.
 
Utrzymujemy dużą stawkę żywieniową, ale dzięki temu pacjenci – co wykazały badania – są z naszej kuchni zadowoleni. Musimy pamiętać o odpowiednich wymogach dotyczących rodzaju i ilości produktów, zwłaszcza nabiału i mięsa. W szpitalnym żywieniu nie ma zatem miejsca na oszczędność – mówi Dorota Zdebska, kierowniczka Działu Żywienia w Szpitalu im. Jana Pawła II.
 
Właśnie ze względu na problemy ze spełnieniem wymaganych norm żywieniowych – spowodowane wciąż pogarszającą się sytuacją finansową służby zdrowia – coraz więcej szpitali zleca przygotowanie posiłków firmom kateringowym. Rodzaj i wartość kaloryczna dań jest wówczas utrzymana na odpowiednim poziomie, a rezygnacja z zatrudniania rozbudowanego personelu kuchennego pozwala na pewne oszczędności. W Miejskim Szpitalu Specjalistycznym im. G. Narutowicza w Krakowie – korzystającym z usług firmy kateringowej "Catermed" – dzienna stawka żywieniowa wynosi około 5 zł. Wczoraj pacjenci dostali na śniadanie zupę mleczną, pieczywo, masło i dżem, na obiad – krupnik, filet z kurczaka, ziemniaki i sałatkę z pomidorów, a na kolację pieczywo, masło i szynkę z indyka.
 
Firmę kateringową - "Alpen Res" – zatrudnia także od roku Szpital Uniwersytecki im. M. Kopernika w Krakowie. W ramach dziennej stawki żywieniowej pacjenci dostali tam wczoraj na śniadanie zupę mleczną, pieczywo, masło, ser topiony i rzodkiewkę, na drugie śniadanie jogurt owocowy, na obiad zupę ogórkową z ryżem, kotlet z indyka, ziemniaki, surówkę z marchewki i kompot z aronii, a na kolację - pieczywo, masło, kiełbasę i sałatę. Przed snem pacjenci dostają także kubek gorącego mleka.
 
 
Więzienie
Podobnie posiłki – w ramach zbliżonej stawki żywieniowej – otrzymują więźniowie krakowskiego Zakładu Karnego. Dzienne wyżywienie jednego więźnia kosztuje podatników 4,2 zł, a gdy jest on chory – 5 zł, czyli tyle samo, ile wyżywienie pacjenta szpitala zatrudniającego firmę kateringową. Jedzenie jest zazwyczaj bardzo dobre – dowiedzieliśmy się od pracowników Działu Kwatermistrzowskiego. – Na śniadanie są często świeże pomidory, na kolację – papryka i wędlina. Wczoraj na obiad - oprócz zupy - były sznycle (każdy o wadze około 15 dkg), ziemniaki i kapusta zasmażana. W święta więźniowie dostają także desery.
 
Gdy sytuacja finansowa zakładu jest kiepska, dzienna stawka żywieniowa zostaje ograniczona do 3,6 zł. Więźniowie dostają wówczas skromniejsze obiady, np. kaszę z gulaszem. Ci, którzy pracują – np. sprzątając ulice czy remontując drogi – mogą jednak starać się o dodatkowe posiłki.
 
 
Dom pomocy społecznej
Około 5 zł dziennie kosztuje także wyżywienie pensjonariusza domu pomocy społecznej. W krakowskim DPS na os. Sportowym jadłospis ustalają dietetycy i lekarze, brane są też pod uwagę sugestie mieszkańców. Większość z nich je trzy posiłki dziennie, niektórzy jednak (np. cukrzycy) muszą otrzymywać po pięć niewielkich porcji w ciągu dnia. Wczoraj pensjonariusze zjedli na obiad zupę z ryżem, sztukę mięsa, ziemniaki i surówkę.
 
 
Dom dziecka
Wyższą stawkę żywieniową starają się zachować placówki opiekuńcze dla dzieci. W Domu Dziecka w Bochni koszt wyżywienia jednego z 30 wychowanków wynosi 8,7 zł. Zdaniem Ewy Rudnik, dyrektorki ośrodka, to niewielka stawka jak na potrzeby i apetyty dzieci w wieku szkolnym. Wychowankowie – uczestniczący w układaniu jadłospisu – mają stały dostęp do kuchni, mogą także prosić o dokładki posiłków. Na śniadanie jedzą zazwyczaj zupę mleczną, pieczywo, ser i dżem, na obiad – zupę, mięso (np. wczoraj potrawkę z drobiu), ziemniaki, surówkę i kompot, na podwieczorek – owoce, a na kolację – pieczywo, masło, ser, wędlinę lub parówki.
 
 
Jednostka wojskowa
Spośród instytucji finansowanych przez podatników największe stawki żywieniowe ustalane są w jednostkach wojskowych. Wyżywienie jednego żołnierza kosztuje dziennie 10,1 zł, a gdy wysyła się go na desant – 10,9 zł. W upalne dni do podstawowej stawki dochodzi 1,3 zł – jest to kwota przeznaczana na 3 litry wody mineralnej dla każdego żołnierza. Wymagane wartości kaloryczne posiłków ustala sie za pomocą programu komputerowego. Czasami, kiedy żołnierz jest np. bardzo wysoki i dużo waży, lekarz może zwiększyć dawkę żywieniową specjalnie dla niego – mówi chorąży Andrzej Spólnik z 2. Korpusu Zmechanizowanego w Krakowie.
 
W jadłospisie żołnierzy są cztery posiłki dzienne. Na pierwsze i drugie śniadanie zawsze jest mleko, dwie bułki po 100 g lub cztery po 50 g, masło, nabiał i wędlina, na obiad potrawy mięsne (raz w tygodniu ryba lub pierogi), ziemniaki, kasza lub ryż i zawsze dwie surówki (na deser czekolada, ciasto, kompot lub – w zimie – kawa), na kolację – pieczywo i wędlina, a w zimie danie gorące, np. flaczki lub bigos.