Firmy oczekują znaczniejszego ożywienia w połowie 2014 r.

W III kwartale 2013 r. sytuacja w sektorze przedsiębiorstw oceniana jest lepiej niż w II kw. 2013 r., a ankietowani oczekują kontynuacji pozytywnych tendencji w ciągu najbliższych miesięcy, jednak znaczniejsze ożywienie przewidywane jest dopiero w połowie 2014 r. - wynika z raportu NBP.
"W III kw. br. sytuacja w sektorze przedsiębiorstw została oceniona lepiej niż kwartał wcześniej. Oznaki poprawy koniunktury pojawiły się w wielu analizowanych obszarach, w tym w najważniejszym dla firm, tj. w odniesieniu do zmian popytu" - napisano w opublikowanym w środę raporcie.
"Ankietowani oczekują kontynuacji pozytywnych tendencji w ciągu najbliższych miesięcy, jednak znaczniejsze ożywienie przewidywane jest dopiero w połowie 2014 r." - dodano.
"Moment ten jest odsuwany w czasie z kwartału na kwartał, przez co długookresowe prognozy wydają się bardziej postawą życzeniową firm niż elementem realnej i rzetelnej oceny zmian sytuacji na rynku" - napisano.
Wskaźnik prognoz sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstw WPSE pozbawiony wahań sezonowych wzrósł o 0,2 pkt. proc. kdk i o 0,3 pkt. proc. rdr, pozostał jednak poniżej swojej długookresowej średniej.
Wskaźnik bieżącej oceny sytuacji ekonomicznej BOSE wzrósł w stosunku do poprzedniego kwartału o 3,1 pkt. proc., pozostając jednak nadal poniżej wyniku sprzed roku (spadek o 3,2 pkt. proc.) i poniżej swojej długookresowej średniej. Swoją sytuację za bardzo dobrą lub dobrą uznało 73 proc. firm, wobec 71,5 proc. w poprzednim kwartale i 74,6 proc. w III kw. 2012 r.
Z badania wynika, że w III kw. 2013 r. obniżyła się bariera popytu oraz wzrosły wskaźniki prognoz popytu, zamówień i produkcji na IV kw. 2013 r.
"Wszystkie analizowane miary zapotrzebowania na produkty i usługi oferowane przez przedsiębiorstwa poprawiły się. Wśród ocen bieżących zanotowano wzrost stopnia wykorzystania mocy produkcyjnych oraz spadek bariery popytowej - obie miary osiągnęły w III kw. br. poziomy powyżej swojej długookresowej średniej" - napisano w raporcie.
"Pomimo poprawy, wskaźniki prognoz na IV kw. br., w tym prognozy popytu, nowych zamówień oraz produkcji pozostały nadal wyraźnie poniżej swojej długookresowej średniej, co wskazuje na utrzymanie się w najbliższych miesiącach wciąż relatywnie niskiej dynamiki produkcji i sprzedaży" - dodano.
"Dodatnia i rosnąca wartość wskaźnika prognoz trwałego komponentu popytu sugeruje, że oczekiwana poprawa koniunktury powinna mieć charakter trwały" - zaznaczono.
W IV kw. respondenci zapowiadają nieznaczne zwiększenie wydatków na inwestycje.
"Na tle historycznym obecny poziom aktywności inwestycyjnej jest jednak nadal niski" - zaznaczono.
"Niewielką skłonność do inwestowania odznaczają się przede wszystkim najmniejsze przedsiębiorstwa. Natomiast w grupie największych podmiotów skala zainteresowania nowymi projektami inwestycyjnymi odbiega pozytywnie od reszty firm pod względem poziomu, jak i wyraźnie rysującej się tendencji wzrostowej" - napisano.
"Podobnie, znaczące różnice zarysowały się między sektorem publicznym, który inwestuje obecnie na znacznie większą skalę, a bardzo słabą aktywnością sektora prywatnego" - dodano.
W ocenie autorów raportu nie należy oczekiwać "zdecydowanego przełomu" aktywności inwestycyjnej w IV kw. br., ale można oczekiwać, że tempo spadku inwestycji będzie niższe niż w poprzednim kwartale.
"Wyższa aktywność utrzymuje się w energetyce, firmach największych pod względem zatrudnienia (2000+), w przedsiębiorstwach wyspecjalizowanych w eksporcie, oraz (pierwsze symptomy wzrostu) w transporcie. W tych grupach można liczyć na wzrost inwestycji" - napisano.
"W IV kw. 2013 r. nastąpił wzrost wszystkich analizowanych wskaźników inflacji - zwiększył się zasięg planowanych przez przedsiębiorstwa podwyżek cen oferowanych produktów i usług, wzrosła też lekko średnia tych podwyżek" - napisano.
"Spodziewane jest również zwiększenie dynamiki cen surowców i materiałów" - dodano.
"Przewidywany wzrost cen towarów i usług CPI będzie w ciągu następnych 12 miesięcy zdecydowanie silniejszy od oczekiwań z poprzedniego kwartału, a także od prognoz z analogicznego okresu ubiegłego roku" - napisano.
Mimo pewnej poprawy, nadal w próbie nieznacznie przeważają przedsiębiorstwa planujące redukcje zatrudnienia niż jego zwiększenie.
"Większe wzrosty i dodatnie saldo prognoz widać w grupie dużych przedsiębiorstw, w których również koniunktura oceniana jest lepiej. Ze względu na wysoką koncentrację, powinno to pozytywnie przełożyć się na dynamikę zatrudnienia w całym sektorze przedsiębiorstw" - napisano.
"Mimo mniejszej liczby zwolnień, ujemne saldo prognoz zanotowano kolejny raz w sektorze MSP. Redukcje etatów w dalszym ciągu planuje również budownictwo. Lekki wzrost zatrudnienia możliwy jest w przemyśle i handlu" - dodano.
W IV kw. 2013 r. prognozy zatrudnienia poprawiły się w ujęciu kwartalnym o 2,8 pkt. proc. po uwzględnieniu korekty sezonowej.
"Wskaźnik prognoz zatrudnienia wyniósł -1,0, co oznacza, że nadal nieco więcej firm planuje redukcje zatrudnienia (11,2 proc. spadek, 10,0 proc. wzrost). W relacji rocznej wskaźnik zatrudnienia także wzrósł (o 4,1 pkt. proc.) i utrzymuje się powyżej swojej średniej długookresowej" - napisano.
Ankietowani deklarują niewielki wzrost dynamiki płac, a autorzy raportu zwracają uwagę na słabnącą presję płacową.
"Wzrost płac będzie miał w IV kw. 2013 r. nieco większy zasięg niż w III kw. i kształtować się będzie nadal wyraźnie poniżej średniej dla lat 2005-2013. Średnia wysokość planowanych podwyżek wynagrodzeń pozostanie na poziomie z poprzedniego kwartału" - napisano w raporcie.
"Skala i zasięg podwyżek pozostaną (...) niskie, co wiąże się m.in. ze słabnącą presją na wzrost wynagrodzeń ze strony pracowników (najniższą od 2004 r.)" - dodano.
"Podwyżki planują przede wszystkim największe podmioty w próbie, górnictwo oraz energetyka. Redukcji wynagrodzeń nadal jest najwięcej w budownictwie, tam też obniżyć płace zamierza więcej firm niż dokonać podwyżek" - napisano.
Odnotowano spadek wskaźnika prognoz popytu na kredyt na nadchodzący kwartał. Przedsiębiorstwa informują o dalszym spadku oprocentowania kredytów.
"W ocenie respondentów koszt kredytu nie jest obecnie barierą rozwoju. Większe trudności przedsiębiorstwom nastręcza uzyskanie finansowania bankowego, ale również tutaj odsetek odrzuconych wniosków nie jest duży" - napisano w raporcie.
"Mimo większego zainteresowania kredytem ze strony inwestorów, popyt na ten rodzaj finansowania w cały sektorze przedsiębiorstw może się zmniejszyć w IV kw. Wyraźny spadek zainteresowania kredytem widać w sektorze MSP, niewielki spadek - wśród dużych firm" - dodano.
"Zainicjowany na koniec I kw. br. program gwarancji rządowych de minimis zainteresował około 17 proc. ankietowanych przedsiębiorstw z sektora MSP, z czego niemal połowa już rozpoczęła korzystanie z preferencyjnej formy finansowania" - napisano.
W raporcie oceniono sytuację płynnościową przedsiębiorstw jako dobrą.
"W III kw. 2013 r. poprawie uległa sytuacja płynnościowa sektora przedsiębiorstw oraz zdolność przeciętnej firmy do obsługi zobowiązań kredytowych" - napisano.
"Spadek zapotrzebowania na kredyt obrotowy może być związany z wyraźnym wzrostem wszystkich miar płynności, jaki zanotowano w III kw. Obecnie oceny te są powyżej długookresowej średniej, co oznacza, że sytuacja płynnościowa przedsiębiorstw jest dobra" - dodano.
"Pozytywne oceny dotyczą jednak głównie dużych przedsiębiorstw, które nie mają większych trudności z utrzymaniem pożądanego poziomu płynności. Sektor MSP, mimo poprawy, deklaruje zaś nieco większe problemy z obsługą zobowiązań wobec banków oraz wyraźne kłopoty z terminową spłatą zobowiązań handlowych" - dodano.
"Nastąpił kolejny kwartał wzrostu stopnia wykorzystania mocy produkcyjnych w sektorze przedsiębiorstw" - napisano w raporcie.
"Poprawę odnotowano głównie w sekcji Przetwórstwo przemysłowe" - dodano.
"Sytuacja w obszarze zapasów od dwóch lat nie podlega większym zmianom - oceny pozostają pozytywne. Stabilny i niski jest przy tym udział firm zgłaszających nadwyżki zapasów" - napisano w raporcie.
"Zdecydowaną poprawę dopasowania zapasów odnotowano w grupie przedsiębiorstw oferujących swoje produkty wyłącznie na rynku krajowym, w których ocena zapasów pogarszała się w ciągu dwóch ostatnich lat" - dodano.
"W handlu zmniejszył się główny problem związany z nadmiernymi zapasami, jednocześnie w sekcji tej coraz silniej odczuwany jest deficyt towarów" - napisano.
W III kw. zwiększyły się marże na sprzedaży. Silniejszą poprawę zanotowali eksporterzy.
"Wyhamowanie redukcji cen w sektorze przedsiębiorstw przełożyło się pozytywnie na marże na sprzedaży. Wyraźne ich zwiększenie zauważono zwłaszcza przy sprzedaży eksportowej, co miało miejsce, mimo niewielkiej aprecjacji kursu złotego względem walut obcych" - napisano w raporcie.
"Poprawę zanotowały również przedsiębiorstwa sprzedające wyłącznie na rynku krajowym. Tu jednak nadal więcej było firm, które deklarowały spadek marż niż przedsiębiorstw, w których opłacalność sprzedaży zwiększyła się" - dodano.
"Konkurencyjność cenowa sprzedaży zagranicznej rozliczanej w euro i dolarze nieznacznie spadła, ale wciąż utrzymuje się na bardzo wysokim poziomie, o czym świadczą najniższe w historii badania bariera kursu walutowego i udział nieopłacalnego eksportu w przychodach z eksportu oraz bardzo niski odsetek eksporterów informujących o nieopłacalnym eksporcie" - napisano w raporcie.
Sytuacja oraz prognozy eksporterów na tle próby są dobre.
"Po raz kolejny, eksporterzy ocenili swoją sytuację znacznie lepiej niż firmy sprzedające w kraju. Również prognozy sytuacji w grupie eksporterów pozostały lepsze, zarówno w odniesieniu do poprzedniego kwartału, jak i na tle firm nie eksportujących" - napisano.
W III kw. 2013 r. odsezonowany wskaźnik umów eksportowych wzrósł o 1,3 pkt. proc. kdk oraz o 3,2 pkt. proc. rdr i przyjął wartość zbliżoną do długookresowej średniej.