Detaliczny rynek apteczny znacznie rośnie

W 2011 roku rynek leków sprzedawanych w aptekach osiągnął wartość 22,3 mld zł, czyli o 3,7 proc. więcej w porównaniu do wartości tego rynku w 2010 roku (wartości w cenach detalicznych brutto) - wynika z raportu IMS Health, niezależnej firmy badającej rynek farmaceutyczny.
W tym samym okresie wartość rynku szpitalnego w porównaniu do roku 2010 wzrosła o 7,0 proc. i osiągnęła poziom 2,97 mld zł (wartości w cenach producenta netto).
"Rok 2011 był drugim z rzędu, gdzie nie wstąpiła znacząca infekcja, czy jak to miało miejsce w 2009 roku pandemia grypy, która stymulowałaby dodatkowo wzrost wartości sprzedanych medykamentów" - podał IMS Health w raporcie.
RYNEK LEKÓW NA RECEPTĘ WZRÓSŁ O 3,5 PROC. W 2011 R.
W 2011 roku rynek leków na receptę (Rx) sprzedawanych w aptekach osiągnął wartość 17,2 mld zł, czyli o 3,5 proc. więcej w porównaniu do wartości tego rynku w 2010 roku (wartości w cenach detalicznych brutto).
"Niewątpliwie, ogromny wpływ na wartość rynku w 2011 roku miała zapowiedź wprowadzenia w życie ustawy refundacyjnej oraz przewidywane zmiany na liście leków refundowanych. Nowa ustawa wprowadziła między innymi sztywne ceny i marże oraz całkowity zakaz rabatowania leków refundowanych - nie tylko w bezpośredniej odsprzedaży do pacjenta, ale i w całym łańcuchu dystrybucji leków: producent - hurtownia - apteka" - podał IMS.
"Spowodowało to pod koniec roku niepewność finansową dla podmiotów działających na rynku farmaceutycznym. Obawiano się, iż w przypadku znaczących obniżek cen leków, ustalonych w trakcie negocjacji cenowych, produkt, którego cena dla pacjenta byłaby nie do przyjęcia z powodu dużej dopłaty, w porównaniu na przykład do ich odpowiedników, a dodatkowo hurtownia, czy apteka nie mogłaby zmienić tej ceny, musiałby zostać wliczony w straty i znacząco obniżyłby rentowność przedsiębiorstw. Dlatego poszczególni gracze na rynku bardzo ostrożnie podchodzili - szczególnie w końcówce roku - do obrotu lekami refundowanymi" - podała spółka.
W obliczu wielkiej niewiadomej pacjenci masowo szturmowali apteki chcąc wykupić leki jeszcze po starych cenach, nie czekając na nowe ceny w obawie przed podwyżkami.
RYNEK LEKÓW BEZ RECEPTY WZRÓSŁ O 6,8 PROC. W 2011 R.
W 2011 roku wartość sprzedaży produktów bez recepty (OTC) z aptek do pacjentów wzrosła wartościowo o 6,8 proc. (wartości w cenach detalicznych brutto) do 7,94 mld zł i 10,3 proc. w sprzedaży z hurtowni do aptek (wartości w cenach producenta netto).
"Tendencja wzrostowa utrzyma się również w 2012 roku ze względu na wpływ nowej ustawy refundacyjnej, która powoduje spadek rentowności na lekach refundowanych, które odpowiadają za ok. 1/3 obrotu wartościowego statystycznej apteki. Apteki w tym samym czasie będą musiały odrobić część strat na produktach dostępnych bez recepty (OTC, suplementy, dermokosmetyki, artykuły medyczne, artykuły spożywcze)" - podał IMS.

"Wciąż głównym motorem wzrostu rynku OTC jest cena, oraz skutecznie lansowane nowe kategorie/produkty, a w przypadku suplementów diety szczególnie dużą rolę odgrywają nowe produkty i warianty. Obserwujemy wciąż podwyżkę cen kompensującą spadek organicznej konsumpcji. Zarządzanie ceną w 2012 będzie kluczowe. Jeśli firmy OTC nie zrobią tego metodycznie same, inicjatywę przejmą farmaceuci poszukujący straconej marży z produktów refundowanych Rx. Dodatkowo wśród firm o mieszanym biznesie Rx/OTC należy się spodziewać rabatowania na OTC, aby utrzymać się na półce wśród produktów Rx" - podano.
Liderami wzrostu na rynku OTC są głównie firmy lokalne (czasami dość małe), które skutecznie w prowadziły dość dużo nowości. Rosnące dynamicznie w siłę sieci apteczne (w def. IMS grupy zakupowe i programy lojalnościowe hurtowni nie są siecią) i ich skuteczność (większa niż w przypadku aptek indywidualnych) stają się w 2011 roku bardzo ważnym partnerem handlowym. Część firm OTC buduje już tu swoją przewagę. Dodatkowo nowa ustawa wzmocni ich pozycję.
Według IMS Health w 2012 roku sieci posiadające powyżej 5 aptek mogą osiągnąć między 40 proc. a 50 proc. udziału w wartości sprzedaży na rynku OTC.
"Nowa ustawa daje duże szanse na wzrost znaczenia produktów będących poza refundacją, głównie OTC, gdzie możliwe jest sterowanie ceną i marżą z poziomu apteki i hurtowni. Stąd obserwujemy coraz większe zainteresowanie segmentem OTC wśród firm, której do tej pory operowały tylko w segmencie Rx" - czytamy również w raporcie.
WPŁYW NOWEGO PRAWA NA RYNEK LEKÓW REFUNDOWANYCH W 2012 ROKU
IMS podaje, że na nowych listach refundacyjnych zmieniły się zarówno ceny zbytu (w konsekwencji również ceny detaliczne) wynegocjowane przez Ministerstwo Zdrowia z producentami, sposób wyliczania typu odpłatności (według kosztu i czasu trwania terapii), jak również sposób wyznaczania limitu, który oparty będzie o cenę leku domykającego 15 proc. udziału ilościowego liczonego według DDD (dobowych dawek dziennie - PAP) w danej grupie limitowej.
Poziom wydatków NFZ i pacjentów będzie kształtowany dodatkowo przez sztywne ceny i sztywne marże, strukturę produktową grupy limitowej oraz strukturę konsumpcji w danej grupie, która będzie wpływała w kolejnych miesiącach roku na wysokość limitu finansowania. Oznacza to, że cena leku będzie miała mniejszy wpływ na kształtowanie się faktycznych kosztów NFZ i odpłatności pacjentów niż dotychczas.
"Przełomowym momentem w 2012 roku na rynku leków na receptę będzie miesiąc maj, kiedy to Ministerstwo Zdrowia opublikuje kolejne listy refundacyjne, gdzie podstawę do limitu wyznaczać będą udziały rynkowe produktów, które były obecne na listach z 29 grudnia 2011 roku. Podkreślić należy iż z blisko 3500 produktów będących na listach refundacyjnych do końca grudnia 2011 roku, po wejściu w życie nowych list zostało ich już tylko blisko 2500 oraz zakazana została refundacja metodą ułomną" - czytamy w raporcie.
Wcześniej IMS Health informował, że wartość sprzedaży hurtowni farmaceutycznych do aptek wzrosła w całym 2011 roku o 4,8 proc. do 23,3 mld zł.