Dane osobowe rolników są pod ochroną!

Rolnicy z punktu widzenia Ustawy o ochronie danych osobowych są bardzo specyficznym podmiotem. Z jednej strony ich dane osobowe są przetwarzane przez wiele różnych podmiotów (szczególnie państwowych), a z drugiej strony często sami przetwarzają dane osobowe (np. działalność agroturystyczna), co tworzy po ich stronie obowiązki, których nie są najczęściej świadomi.
O ile świadomość Polaków w zakresie potrzeby ochrony własnych danych osobowych jest stosunkowo niska, o tyle świadomość grupy społecznej rolników jest niestety jeszcze niższa, jeżeli nie najniższa. Z drugiej strony jednak rolnicy słusznie buntują się przeciw naruszaniu ich prywatności przez Agencje nasienne, które na mocy nieprzemyślanych przepisów (Ustawa o ochronie prawnej odmian roślin) żądają od rolników danych osobowych.  Zgodnie z ww. Ustawą rolnicy muszą podać imię i nazwisko oraz adres zamieszkania, co więcej Agencje mają prawo kontroli rolnika/hodowcy roślin, czyli mają prawo dostępu do dokumentów jak i pomieszczeń (jest to najczęściej prywatne mieszkanie).
Agencje kontra rolnicy
W powyższej sprawie wypowiadał się GIODO, określając, iż zakres dostępu do danych jest zdecydowanie zbyt szeroki i nieuzasadniony. Rolnicy narzekają szczególnie na wyżej wspomniane uprawnienia kontrolne, nie ma żadnej gwarancji, że osoba podająca się za pracownika Agencji jest nią faktycznie i czy zapewni poufność danych, do których rolnik udzieli jej dostępu. Sprawa po interwencji GIODO w Ministerstwie Rolnictwa trochę utknęła na etapie legislacyjnym. Mimo, że w 2006 roku wprowadzono zmianę, która zobowiązała Agencję do uzyskania zgody rolnika/hodowcy na przetwarzanie jego danych osobowych, nie rozwiązało to wszystkich problemów. Jest to sprzeczne z Ustawą o ochronie danych osobowych, gdyż zgoda osoby ma to do siebie, że można w każdym czasie ją odwołać i Agencja straci podstawę do przetwarzania tych danych i będzie musiała je usunąć z kwestionariuszy. „Brak rozróżnienia podstawy przetwarzania danych osobowych z jeden strony jako zgoda osoby, której dane dotyczą, a z drugiej strony przepisu prawa, który pozwala na przetwarzanie danych bez zgody byłoby zrozumiałe u konsumenta ale nie u ustawodawcy” – podkreśla Konrad Gałaj-Emiliańczyk, ekspert ds. Ochrony Danych Osobowych z ODO 24 Sp. z o.o.
Rolnicy jako administratorzy danych
Rolnicy też często mogą stać się administratorami danych osobowych. Dzieje się tak najczęściej, gdy prowadzą działalność agroturystyczną, sprzedają produkty rolne bezpośrednio osobom fizycznym lub jednoosobowym firmom (np.: sklepom spożywczym). W pierwszym przypadku dane osobowe osób korzystających z tzw. wypoczynku wiejskiego będą przetwarzane przez rolnika i jak najbardziej mają zastosowanie tu przepisy Ustawy o ochronie danych osobowych. Będą to najczęściej dane osobowe z dowodu osobistego, czyli imię, nazwisko, adres zameldowania. Rolnik musi pamiętać by nie gromadzić danych osobowych, dla których nie ma celu przetwarzania. Przykładowo rolnik nie może prosić agroturysty o nazwisko panieńskie matki, gdyż nie ma celu przetwarzania takiej informacji.
Rolnik jako sprzedawca
Sprzedaż produktów rolnych indywidualnym przedsiębiorcom od początku 2012 roku powoduje już obowiązek zabezpieczania danych osobowych tych mikro firm. Jednoosobowa działalność gospodarcza wymaga podania imienia i nazwiska w nazwie, a najczęściej siedzibą firmy jest adres zamieszkania przedsiębiorcy. Rolnik musi zabezpieczyć te dane, czyli np. umowy, gdyż dane osobowe indywidualnych przedsiębiorców są traktowane jak dane konsumentów. Może się również zdarzyć, że rolnik będzie musiał zarejestrować taki zbiór danych w GIODO, przykładowo zbiór danych osobowych osób korzystających z agroturystyki. „Bardzo często osoby prowadzące działalność gospodarczą są do tego stopnia przekonane, że nie przetwarzają danych osobowych, że nie biorą w ogóle takiej ewentualności pod uwagę, budzą się dopiero gdy ktoś złoży na nich skargę lub zawita do nich kontrola GIODO” – podkreśla Konrad Gałaj-Emiliańczyk z ODO 24.
Obowiązki rolnika jako administratora danych
Jak każdy administrator danych również rolnik, musi przygotować i wdrożyć dokumentację ochrony danych osobowych w swojej działalności, jeżeli korzysta ze sprzętu komputerowego w celu przetwarzania danych osobowych to musi również przygotować i wdrożyć Instrukcję zarządzania tym systemem. Musi pamiętać by rejestrować zbiory w GIODO, oczywiście tylko te podlegające rejestracji. Podsumowując rolnik jako podstawowy podmiot gospodarki żywnościowej, musi również spełniać te same wymogi co każdy inny przedsiębiorca przetwarzający dane osobowe.