Czy na europejskie stoły trafi kukurydza Bt-11?

W poniedziałek może nastąpić przełom w wojnie Brukseli z Waszyngtonem o dopuszczenie żywności genetycznie modyfikowanej na rynek UE.

Komisja Europejska przedstawi w poniedziałek państwom członkowskim Unii pierwszy od czterech lat wniosek o aprobatę nowego rodzaju żywności modyfikowanej genetycznie.

Wniosek, który trafi do stałego komitetu ds. produktów żywnościowych (zasiadają w nim przedstawiciele państw członkowskich) jest przełomowy, chociaż dotyczy tylko jednego produktu: kukurydzy słodkiej typu Bt-11 stworzonej w laboratoriach koncernu Syngenta.

Dzięki modyfikacjom genetycznym kukurydza ta - już obecna na stołach w USA w postaci prażonej i z puszki - jest odporna na działania insektów i niektóre rodzaje środków chwastobójczych. Kukurydzę Bt-11 zbadała unijna agenda ds. bezpieczeństwa żywnościowego (EFSA) i nie znalazła w niej żadnych zagrożeń dla zdrowia konsumentów.

Jednak poniedziałkowa biurokratyczna formalność jest tak naprawdę przełomem. Od 1999 r. w Unii Europejskiej obowiązuje nieformalne, polityczne moratorium na stosowanie żywności modyfikowanej genetycznie (GM). Od czterech lat żadne z państw Unii - ani tym bardziej instytucje unijne - nie wydały zgody na wprowadzenie na rynek nowego rodzaju GM.

To polityczne moratorium zostało uchwalone na wniosek pięciu państw: Francji, Włoch, Grecji, Danii i Luksemburga, popartych później przez Belgię i Austrię. Głównym argumentem przeciwników żywności GM było to, że nie istnieją żadne badania naukowe, które poza wszelkimi wątpliwościami wykazywałyby brak szkodliwości GM dla ludzi.

Inna sprawa, że żaden z naukowców nie udowodnił też tezy przeciwnej - o ich szkodliwości...

Przeciwko polityce Unii od lat protestowały Stany Zjednoczone, największy światowy producent tego rodzaju produktów. USA twierdziły, że na faktycznym zakazie importu do UE takiej żywności amerykańscy farmerzy tracą setki milionów dolarów rocznie.

Waszyngton wielokrotnie groził wytoczeniem Unii procesu przed Światową Organizacją Handlu. W maju 2003 r. złożyły nawet formalną skargę do WTO - procedura sądowa jednak jeszcze się nie rozpoczęła.

Ostatecznie po kilku latach dyskusji i sporów Komisja Europejska przygotowała projekt nowej dyrektywy o oznaczaniu produktów żywnościowych. Przewiduje on, że wszystkie towary zawierające składniki modyfikowane genetycznie będą musiały być wyraźnie oznaczone.

Po wejściu tej dyrektywy w życie (co nastąpiło 18 października tego roku) Komisja uznała, że można zaryzykować otwarcie rynku na nowe rodzaje GM - nazywanej przez organizacje ekologiczne "żywnością Frankensteina".

Komitet ds. produktów żywnościowych, w którym zasiadają eksperci - przedstawiciele państw Unii, może dać pozytywną (lub negatywną) opinię do wniosku Komisji. Decyzja zapadnie większością głosów. Jeżeli Komitet wyda negatywną opinię, ostateczną decyzję w sprawie kukurydzy Bt-11 podejmie Rada Ministrów UE.

Przeciwko wprowadzaniu na rynek nowych GM już podniosły się w krajach Unii głosy protestu. - Zamiast chronić interesy konsumentów, Komisja poddaje się naciskowi Stanów Zjednoczonych i próbuje wcisnąć nam tę żywność - stwierdził Adrian Bebb, rzecznik organizacji ekologicznej Friends of Earth.

Jednak to nie opinie ekologów będą się w najbliższych dniach liczyć najbardziej, ale zdanie przedstawicieli rządów Unii. Jako pierwsi zaprotestowali Włosi. - Dlaczego mielibyśmy uprzywilejowywać technikę, która gwałci naturę? - pytał włoski minister rolnictwa Gianni Alemanno.

- Musimy zażądać, by Unia Europejska była spójna. Nie po to reformujemy Wspólną Politykę Rolną, by przymykać oczy na GM - dodał. Jego zdaniem to nie stosowanie żywności GM jest szansą na podbicie światowych rynków, ale produkcja żywności "jakościowej", czytaj: zgodnej z naturą.

Nawet jeżeli unijny komitet ds. produktów żywnościowych wyda pozytywną decyzję w sprawie kukurydzy Bt-11, wejdzie ona na rynek unijny najwcześniej w kwietniu 2004 r. - sześć miesięcy po wejściu w życie dyrektywy o oznaczeniach towarów żywnościowych.