Czas na zmiany w opodatkowaniu rolników

W ramach Forum Inicjatyw Rozwojowych  z inicjatywy Fundacji Europejski fundusz rozwoju Wsi Polskiej został przygotowany raport „Uwarunkowania i konsekwencje opodatkowania rolnictwa w Polsce”. Omawia on zasadność wprowadzenia rozwiązań podatkowych w polskim rolnictwie. Autorzy prezentują możliwe warianty opodatkowania rolnictwa oraz konsekwencje ich wprowadzenia. W raporcie omówione są również przykładowe systemy opodatkowania rolnictwa w krajach Unii Europejskiej.



Według autorów raportu „Uwarunkowania i konsekwencje opodatkowania rolnictwa w Polsce”, podatek rolny, który praktycznie w niezmienionej formie funkcjonuje prawie od 30 lat, jest anachroniczny i niedostosowany do realiów współczesnego rolnictwa. Jak wynika z opracowania Fundacji Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej, konieczna jest zmiana systemu tak, aby sprzyjał zwiększaniu efektywności pracy polskich rolników. Jedną z propozycji jest opodatkowanie rolnictwa na zasadach zbliżonych do tych stosowanych
w odniesieniu do działalności gospodarczej.

Podatek rolny jest jednym z nielicznych podatków, który w prawie niezmienionej postaci przetrwał transformację ustrojową i funkcjonuje od 1985 roku. Jego konstrukcja, oparta na cenie żyta, nie jest przystosowana do realiów współczesnego rolnictwa. Jak wynika z raportu przygotowanego przez Fundację EFRWP, obowiązujący system trudno uznać za sprawiedliwy.

Obecnie gospodarstwa o wyższych zarobkach płacą relatywnie mniejsze podatki –
w odniesieniu do osiągniętego dochodu – niż gospodarstwa dysponujące mniejszym budżetem. Dodatkowo chęć korzystania przez rolników z preferencyjnego opodatkowania hamuje rozwój gospodarstw rolnych i tym samym przyczynia się do zmniejszenia
ich efektywności, ogranicza przedsiębiorczość, a w konsekwencji – sprzyja powstawaniu szarej strefy.

– Celem reformy opodatkowania rolnictwa powinno być zwiększenie jego efektywności. Można to osiągnąć poprzez zachęcenie mieszkańców wsi do rozwijania swojej działalności oraz większej przedsiębiorczości. Obowiązujące przepisy skłaniają rolników do pozostawania biernymi właśnie ze względu na obawę przed utratą przywilejów podatkowych – mówi Marek Zagórski, prezes Fundacji EFRWP. – Dzięki lepiej prosperującym przedsiębiorstwom rolnym, wzrośnie dochód rolników, co w dłuższej perspektywie spowoduje zwiększenie wpływów do budżetu. To oznacza, że reforma nie musi wiązać się z dodatkowym obciążeniem finansowym dla rolników – dodaje.
W raporcie Fundacji EFRWP przedstawiono możliwe warianty opodatkowania polskiego rolnictwa. Zdaniem autorów opracowania, najbardziej skutecznym jest system, w ramach którego zostałyby zniesione bariery w przepływie czynników produkcji. To one ograniczają możliwości legalnego osiągania większych dochodów przez mieszkańców wsi. Dodatkowym rozwiązaniem jest także wprowadzenie ewidencjonowania kosztów i przychodów gospodarstw rolnych, co stanowiłoby podstawę do obliczania sprawiedliwego podatku dochodowego. Dzięki temu, możliwe byłoby również lepsze poznanie dokładnej sytuacji materialnej mieszkańców wsi oraz lepszego adresowania dla nich pomocy rozwojowej
i społecznej.

Rozwojowi rolnictwa sprzyjałoby również traktowanie go jako działalności gospodarczej i opodatkowanie na zbliżonych zasadach, z oczywistym uwzględnieniem jego specyfiki.

–  Jednym z najlepszych rozwiązań byłoby zastąpienie obecnego podatku rolnego podatkiem od ziemi – ze stawką na przykład 50% obecnej stawki podatku rolnego, a także opodatkowanie dochodów gospodarstwa rolnego na zasadach analogicznych
do opodatkowania działalności gospodarczej, czyli PIT (skala lub liniowy) – wyjaśnia Marek Zagórski. – Ujednolicanie systemu powinno jednak odbywać się w obie strony. Oznacza to, że jednocześnie z reformą podatku rolnego należy znacząco obniżyć poziom obciążeń
(z tytułu podatku i składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne) osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą – dodaje.