19 lat temu, 26 kwietnia 1986 roku, nastąpiła awaria reaktora w elektrowni atomowej w Czarnobylu na Ukrainie, wchodzącej wówczas w skład Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Była to największa, jak dotąd, katastrofa w historii przemysłu jądrowego.
Skutki zdrowotne awarii w czarnobylskiej elektrowni atomowej po 19 latach są nadal odczuwalne, choć nie tak tragiczne, jak można było oczekiwać - wynika z raportów międzynarodowych organizacji.
26 kwietnia 1986 r. wskutek przegrzania paliwa jądrowego doszło do wybuchu, po czym zapalił się grafit w rdzeniu reaktora numer 4. Do atmosfery przedostały się duże ilości substancji radioaktywnych, co doprowadziło do skażenia nie tylko elektrowni i jej otoczenia, ale i znacznego obszaru Europy - około 100 tys. km kw.
Szczególnie dotknięte skażeniem zostały Białoruś (aż 70 proc. opadu promieniotwórczego) i Ukraina. Skażenie spowodowały przede wszystkim izotopy jodu I 131 i I 133 oraz telluru Te 132 i cezu Cs 137. Do Polski skażenie dotarło w nocy 27 kwietnia.
Fatalna polityka informacyjna radzieckiego rządu, który zaprzeczał zagrożeniu, doprowadziła do histerycznej reakcji zachodnich mediów - pojawiły się wiadomości o tysiącach ofiar grzebanych w rowach.
W czasie wybuchu i pożaru zginęły dwie osoby, trzecia zmarła prawdopodobnie z powodu zatoru tętnicy wieńcowej. W ciągu trzech miesięcy z powodu ostrej choroby popromiennej zmarło 28 strażaków. Otrzymane przez te osoby dawki promieniowania wyniosły od 4000 do 16 000 milisiwertów (4000 to dawka zagrażająca życiu, powyżej 6000 oznacza niemal pewną śmierć, jeśli nie zastosuje się odpowiedniego leczenia). Dalszych kilkaset osób z chorobą popromienną wymagało intensywnego leczenia, ale większość wróciła do zdrowia - informuje raport UNICEF-u.
Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), w okolicach czarnobylskiej elektrowni jedynym bezpośrednim skutkiem zdrowotnym promieniowania były zaburzenia funkcjonowania tarczycy oraz dużo częściej występujący u dzieci rak tarczycy - zarówno na Ukrainie, jak i Białorusi. W większości przypadków rak ten okazał się wyleczalny. W Polsce nie było tak wyraźnego zwiększenia zachorowań na tarczycę - najprawdopodobniej dzięki w porę przeprowadzonej akcji podawania jodu.
Nie potwierdzono wzrostu zachorowań na białaczkę czy inne nowotwory. Nawet duża dawka promieniowania nie musi wywołać nowotworu, choć bardzo zwiększa jego prawdopodobieństwo.
Najcięższe - zdaniem naukowców - wydają się następstwa psychiczne i społeczne. Szeroko (może nawet zbyt szeroko) zakrojona ewakuacja ludności z terenów dotkniętych awarią oznaczała utratę siedzib i całego dorobku życiowego. Brak stałego miejsca zamieszkania i perspektyw doprowadziły do nerwic i psychoz, a często alkoholizmu.
Skażenie wyłączyło znaczne (tysiące hektarów) obszary rolne i leśne z eksploatacji. Jeśli ktoś tam coś uprawia, nie ma raczej szans legalnie sprzedać plonów; na białoruskich targach handlarze muszą mieć odpowiednie zaświadczenia, a dla nieufnych klientów mierzą radioaktywność towaru dozymetrem.
Rejon Czarnobyla nie jest bynajmniej strefą śmierci - w tamtejszych lasach drzewa są zielone, a ptaki i zwierzyna żyją nie niepokojone przez ludzi. Co prawda stwierdzono dziwne zjawiska (np. wodne bezkręgowce - skąposzczety zmieniły sposób rozmnażania z bezpłciowego na płciowy), jednak "na oko" okoliczna przyroda wygląda kwitnąco. Choć w mediach można zobaczyć potwornie zniekształcone zwierzęta, nie ma dowodu, by były to rzeczywiście skutki awarii. Zawsze rodziły się zniekształcone osobniki w rodzaju cieląt z dwiema głowami i nie zaobserwowano, by to zjawisko się nasiliło.
Obecnie statystyczny Polak narażony jest na dawkę promieniowania ok. 2,5 milisiwerta. Z tego niemal 3/4 przypada na źródła naturalne, a tylko 0,4 proc. ma związek z awarią czarnobylską. Podwyższony (wyższy niż przed awarią) poziom substancji radioaktywnych (cezu 137) utrzymuje się tylko w niektórych rodzajach żywności - głównie mięsie dziczyzny i grzybach leśnych - informuje raport Państwowej Agencji Atomistyki.
.png)
Zaloguj przez Facebook
