Chcesz trenować? Najpierw się zbadaj!

Dla wielu osób to również dobry moment, żeby zacząć się więcej ruszać lub zacząć trenować którąś z modnych ostatnio dziedzin sportowych, takich jak bieganie czy cross fit. Jak się do tego zabrać, aby nie zrobić sobie krzywdy i na co zwrócić uwagę, szczególnie jeśli dotychczas nie poświęcaliśmy wiele czasu na zajęcia ruchowe? Na te pytania odpowiada dr Grzegorz Adamczyk* z Centrum Medycznego Gamma.

Dobre chęci, wygodne buty i odpowiedni strój czy nawet cała masa nowoczesnych gadżetów sportowych nie zagwarantują nam zdrowego i efektywnego treningu. Niestety jeśli dotychczas nie ćwiczyliśmy regularnie, lepiej nie rozpoczynać forsownych ćwiczeń na własną rękę, ponieważ każde obciążenie układu kostnego może skończyć się poważnymi urazami, które spowodują, że będziemy musieli zrezygnować z aktywności fizycznej na dłuższy czas. Jak więc dobrze przygotować się do uprawiania joggingu czy innych obciążających ćwiczeń?

Przede wszystkim się zbadaj

– Mimo, że dużo osób rezygnuje z badań, a nawet je wyśmiewa, pamiętajmy, że konsekwencje przystąpienia do treningu wysiłkowego z niezdiagnozowaną chorobą czy niewykrytymi wadami może skończyć się tragicznie. Niestety, co jakiś czas słyszy się o tego typu wypadkach np. podczas różnego rodzaju organizowanych imprez biegowych. Oczywiście w różnym wieku badania będą wyglądać inaczej. Rozszerzone badania serca, kontrolne badania krwi czy radiogramy całych kończyn i stóp to jednak podstawowe badania, które podsumowane przez specjalistę pozwolą wykluczyć stany chorobowe oraz bezpiecznie zaplanować proces treningowy. Osoby, które przekroczyły 35. rok życia powinny pamiętać również o regularnym elektrokardiograficznym teście wysiłkowym. Bazując na naszym wieloletnim doświadczeniu w opiece medycznej nad sportowcami, w Centrum Medycznym Gamma opracowaliśmy specjalny program badań kwalifikujących dla osób, które myślą o systematycznym czy profesjonalnym treningu sportowym. Tego typu badania obejmują m.in.:
* Badanie podmiotowe pacjenta
* Historia urazów i leczenia ortopedycznego
* Badanie antropometryczne: wzrost, waga, wskaźnik BMI, tętno, ciśnienie tętnicze krwi
* Analiza składu ciała
* Badanie ortopedyczne układu mięśniowo-szkieletowego
* Próba wysiłkowa wg zaleceń lekarskich
* Badanie elektrokardiograficzne
* Badania laboratoryjne: badanie ogólne moczu z oceną mikroskopową osadu, OB, morfologia krwi obwodowej z wzorem odsetkowym
* Ocena wieku kostnego
* Spirometria
* Diagnostyka radiologiczna i echokardiograficzna wg zaleceń lekarskich

Dzięki tym badaniom możliwa jest wieloaspektowa ocena stanu zdrowia, ze szczególnym zwróceniem uwagi na układ ruchu. W tym celu wykonuje się m.in. badanie antropometryczne z korelacją do siatek centylowych, ocenę składu ciała (tj. zawartość tkanki tłuszczowej, kostnej, mięśniowej), pełne badanie lekarskie uwzględniające wywiad dot. urazów, przebytych chorób, bieżących dolegliwości. W ramach programu wykonujemy także przegląd stomatologiczny, badanie laryngologiczne i okulistyczne, które pozwolą na wykluczenie stanów pogarszających funkcjonowanie organizmu. Bardzo istotnym rozszerzeniem diagnostyki jest również spirometria, która pozwala na ocenę funkcjonowania układu oddechowego. Standaryzacja i wysoka jakość badania ortopedycznego, oceniającego układ mięśniowo-szkieletowy, ma na celu uzyskanie danych pozwalających na podjęcie działań dotyczących prewencji urazów sportowych i wykluczeniu patologii. Każdy, kto chce odpowiedzialnie podejść do uprawiania sportu powinien także zostać przebadany przez kardiologa, który oceni badanie EKG i przeprowadzi próbę wysiłkową. W przypadku wątpliwości diagnostycznych najczęściej wykonuje się badanie ECHO, oceniające morfologiczną budowę serca. Ten zestaw pozwala na bardzo dobrą ocenę układu krążenia mającą na celu zmniejszenie incydentów sercowo-naczyniowych podczas uprawiania sportu.

Nie zapominaj o rozgrzewce

Rozgrzewka jak jej nazwa wskazuje rozgrzewa mięśnie, więc przygotowuje nasz organizm do większego wysiłku fizycznego. Stopniowo w naszym organizmie zachodzą zmiany – zwiększa się ciśnienie tętnicze krwi, przyspiesza krążenie i oddychanie, pobudza się układ nerwowy. Zwiększenie temperatury w mięśniach powoduje ich większe ukrwienie, pobudliwość oraz zmniejszenie wewnętrznej lepkości, co sprawia, że jesteśmy bardziej sprawni i gotowi do większego wysiłku. Odpowiednia rozgrzewka uelastycznia też tkankę łączną, stawy i więzadła oraz wpływa na gęstość mazi stawowej, dzięki czemu jesteśmy mniej podatni na kontuzje. Co ciekawe, właściwa rozgrzewka pobudza również organy wewnętrzne, np. wątrobę, która zwiększa wydzielanie cukrów do krwi, dzięki czemu polepsza zaopatrywanie pracujących tkanek w substancje odżywcze. To wszystko sprawia, że trening jest nie tylko bardziej bezpieczny, ale też efektywny. Pamiętajmy, że pominięcie etapu rozgrzewki, zmusza mięsnie i stawy od razu do gwałtownego wysiłku, co prowadzi do strat energetycznych i sprawia, że trening może być nawet o 30 proc. mniej wydajny. Brak rozgrzewki to też najprostsza droga do kontuzji oraz bólów mięśniowych i stawowych. W treningu sportowym warto również pamiętać o masażu sportowym, który może być uzupełnieniem rozgrzewki, ponieważ przyspiesza krążenie nie tylko krwi, ale także limfy, czyli zwiększa dopływ substancji odżywczych do mięśni, szybciej usuwa zbędne produkty przemiany materii i wspomaga procesy regeneracyjne.
***




* Dr n. med. Grzegorz Adamczyk – Absolwent I Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Warszawie, 4-krotny stypendysta rządu francuskiego w dziedzinie chirurgii rekonstrukcyjnej narządu ruchu w klinikach w Nancy, Lyonie i Institut Europeen des Biomateriaux w Nancy. Pracował m.in. w Oddziale Ortopedycznym Wojewódzkiego Szpitala Chirurgii Urazowej Dziecięcej w Warszawie, jako pracownik naukowy w Zakładzie Chirurgii Doświadczalnej i Transplantacyjnej Centrum Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej PAN w Warszawie, w Klinice Chirurgii Plastycznej CMKP w Warszawie, w Klinice Ortopedii II Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Warszawie oraz w NZOZ Carolina Medical Center. Prezes Polskiego Towarzystwa Traumatologii Sportowej, członek Komisji Medycznej Europejskiej Federacji Siatkówki, jeden z lekarzy Polskiej Kadry Siatkarzy. W 2006 roku dostał nominację na lekarza Polskiego Komitetu Olimpijskiego. Sam uprawia sport (w czasie studiów był reprezentantem Akademii Medycznej w siatkówce i biegach narciarskich). Autor i współautor 50 opublikowanych doniesień naukowych, 120 wystąpień na międzynarodowych i polskich kongresach naukowych. Członek wielu towarzystw naukowych na całym świecie. Propaguje zdrowy styl życia i aktywność sportową, na zdrowie swoich pacjentów patrzy holistycznie i takie całościowe leczenie przyświeca jego codziennej pracy.