AGRIFISH – o rynkach rolnych i promocji

– Sytuacja na rynku wieprzowiny jest krytyczna. Producenci świń rezygnują z produkcji, zmuszeni do podjęcia takiej decyzji przez wielomiesięczny brak opłacalności produkcji. Z rynku wypadają głównie małe i średnie gospodarstwa, które nie są w stanie przetrwać obecnego kryzysu. Silne przyspieszenie koncentracji produkcji stoi w sprzeczności z celami WPR i celami strategicznymi wskazanymi w Europejskim Zielonym Ładzie – podkreślił wicepremier Kowalczyk.

Polska wniosła o wdrożenie, na podstawie art. 219 rozporządzenia 1308/2013 ustanawiającego wspólną organizację rynków produktów rolnych, nadzwyczajnej pomocy dla producentów świń, skierowanej w szczególności do małych i średnich gospodarstw.

Kwestia cen nawozów

Jednocześnie szef polskiego resortu rolnictwa wskazał na wzrost cen środków do produkcji rolnej, w tym cen nawozów, który stanowi ogromny problem dla producentów rolnych.

– Zdaniem Polski Komisja Europejska powinna podjąć stanowcze i konkretne działania, które ustabilizują bądź zrekompensują wysokie koszty środków do produkcji rolnej, w tym nawozów, co przełoży się na ustabilizowanie cen żywności – stwierdził wicepremier.

Rynek jabłek

W związku z białoruskim embargiem polski minister zawnioskował o rozważenie uruchomienia przez Komisję Europejską mechanizmu nadzwyczajnego wsparcia jabłek, np. w formie pomocy na wycofanie produktów z rynku.

Pozostałe rynki

Poinformował również o problemach na rynkach ziemniaków skrobiowych i buraków cukrowych.

Stanowisko KE

W większości sektorów sytuacja jest stabilna. Ceny wieprzowiny są obecnie na poziomie ubiegłorocznych, a ceny prosiąt nieznacznie rosną. W ocenie KE zastosowanie art. 219 rozporządzenia 1308/2013 nie jest adekwatnym środkiem pomocy, gdyż musiałby on zostać sfinansowany z rezerwy kryzysowej. Kwota rezerwy (497 mln EUR) jest niewielka w stosunku do potrzeb, a ponadto jej użycie oznaczałoby, że pomoc dla sektora wieprzowiny zostałaby de facto sfinansowana przez rolników.

Unijny komisarz ds. rolnictwa Janusz Wojciechowski zapowiedział natomiast powołanie grupy ekspertów złożonej z przedstawicieli państw członkowskich oraz grupy dialogu społecznego, która zajmie się refleksją nad stanem sektora, w tym m.in. problemami nadmiernego uzależnienie sektora od eksportu wieprzowiny, importu soi i kukurydzy z krajów trzecich, a także skutkami coraz większej koncentracji produkcji i wpływem ASF na sektor.

Komisarz poinformował również, że 2 marca Komisja zaprezentuje aktualizację komunikatu w sprawie cen energii, poruszając także ich wpływ na sektor rolny. Wzrost cen energii będzie też tematem pierwszego spotkania grupy ekspertów w ramach European Food Security Crisis preparedness and response Mechanism (EFSCM).

Polityka promocji – mięso czerwone i wino

Na wniosek Polski oraz licznej grupy państw członkowskich (Austria, Belgia, Bułgaria, Węgry, Irlandia, Włochy, Litwa, Łotwa, Portugalia i Hiszpania) omówiono również sprawę potencjalnych negatywnych skutków wprowadzenia przez Komisję Europejską przeglądu kwalifikowalności produktów w ramach unijnej polityki promocji, który mógłby wiązać się z wykluczeniem ze wsparcia niektórych sektorów, np. mięsa i wina.

– W opinii Polski zasadnym jest kontynuowanie unijnej polityki promocyjnej w oparciu o obecne przepisy oraz przy założeniu dostosowywania priorytetów operacyjnych do celów wynikających z innych polityk Unii Europejskiej. Zdecydowany sprzeciw budzi opcja, która zakłada przegląd kwalifikowalności, co może skutkować całkowitym wykluczeniem ze wsparcia niektórych sektorów – powiedział wicepremier Kowalczyk

W dyskusji wniosek Polski został poparty dodatkowo przez Chorwację, Cypr, Rumunię, Grecję, Słowenię, Finlandię i Słowację. Jedynie Niderlandy oświadczyły w sposób zdecydowany, że nie mogą poprzeć wniosku, argumentując, że przyszła polityka promocji powinna koncentrować się tylko na produktach wytwarzanych w sposób zrównoważony i zdrowych, z wyłączeniem produktów mięsnych.

Komisarz Wojciechowski omówił cele polityki promocji oraz trwający proces jej rewizji, w tym brane pod uwagę opcje oraz wyniki konsultacji publicznych. Wyjaśnił, że Komisja kończy aktualnie prace nad oceną wpływu, które będą towarzyszyć propozycji legislacyjnej, planowanej pod koniec II kwartału br. Podsumowując debatę w tym punkcie, prezydencja  francuska wezwała KE do wzięcia pod uwagę w przeglądzie polityki promocji obaw wyrażonych przez większość państw członkowskich.

Większa spójność między Zielonym Ładem, WPR a polityką handlową, w celu wsparcia przejścia na zrównoważone systemy żywnościowe

Ministrowie wymienili poglądy na temat sposobów zwiększenia spójności między polityką rolną i handlową, aby lepiej przyczynić się do realizacji celów Europejskiego Zielonego Ładu.

Wicepremier Kowalczyk przypomniał, że Europejski Zielony Ład stawia wiele wyzwań we wszystkich obszarach polityki oraz gospodarki. Podkreślił, że należy zapewnić, aby realizacja tych ambitnych celów nie zagroziła bezpieczeństwu żywnościowemu i nie obniżyła konkurencyjności europejskiego rolnictwa. Konieczne jest zapewnienie spójności między ambicjami Europejskiego Zielonego Ładu i związanymi z nim strategiami, Wspólną Polityką Rolną oraz wspólną polityką handlową.

– Istotne jest zapewnienie równoważności wymagań w zakresie prawa żywnościowego w odniesieniu do produkcji żywności na terytorium Unii Europejskiej i żywności, która jest do Unii Europejskiej przywożona – powiedział wicepremier Kowalczyk.

Komisarz Wojciechowski zapewnił, że trwają prace nad sprawozdaniem ws. oceny prawnej wykonalności stosowania unijnych norm zdrowotnych i środowiskowych oraz procesów i metod produkcji w odniesieniu do importowanych produktów rolno-spożywczych. Zakończenie prac jest zaplanowane na czerwiec br.

Spotkanie z Komisarzem UE ds. Rolnictwa

Na marginesie Rady wicepremier, minister rolnictwa i rozwoju wsi Henryk Kowalczyk odbył spotkanie z Komisarzem UE ds. Rolnictwa Januszem Wojciechowskim. Rozmowy dotyczyły przede wszystkim polskiego Planu Strategicznego dla WPR na lata 2023-2027 oraz sytuacji rynkowej w kontekście rosnących kosztów produkcji rolnej i możliwych działań łagodzących negatywne skutki dla rolników.