5. grudnia obchodzimy Światowy Dzień Gleby. "To ważna inicjatywa, która ma zwrócić uwagę społeczeństwa wszystkich krajów świata na rolę jaką pełni gleba" - podkreślił minister rolnictwa Jan Krzysztof Ardanowski cytowany w komunikacie resortu rolnictwa.
Został on ustanowiony w 2013 r. przez 68. Walne Zgromadzenie Organizacji Narodów Zjednoczonych.
Minister zwrócił uwagę, że gleba pełni ważną rolę nie tylko w środowisku przyrodniczym, ale również dla istotna dla zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego i dobrobytu każdego mieszkańca Ziemi. Ponadto gleba jest największym magazynem dwutlenku węgla. Jest także postrzegana jako miejsce kształtowania siedlisk różnorodnych zbiorowisk flory i fauny, retencji wody, buforowania i filtracji zanieczyszczeń.
Według szefa resortu rolnictwa, coraz lepiej rozumiane jest znaczenie gleb w procesie adaptacji, ale także w przeciwdziałaniu zmianom klimatu. Gleba pełni bowiem ważną rolę w złożonym procesie akumulacji węgla w biosferze oraz regulacji emisji i pochłaniania gazów cieplarnianych. Odpowiedzią na globalny wzrost emisji CO2 jest właściwe prowadzenie produkcji rolnej.
"Jeżeli zwiększymy tylko o 4 promile rocznie zawartość węgla w glebie to wchłoniemy całą roczną antropogeniczną produkcję CO2" – podkreślił Ardanowski.
Minister zwrócił uwagę, że zarówno zmiany cywilizacyjne, ale także same zmiany klimatu niosą wiele zagrożeń, szczególnie dla najcenniejszych gleb, o wysokiej zawartości związków węgla. W warunkach polskich, coraz częstsze okresy suszy i obniżanie poziomu wód sprzyjają degradacji tych gleb. Podobnie oddziałuje zbyt silna specjalizacja produkcji (monokultura), chociaż w Polsce procesy te nie są aż tak zaawansowane.
"W Polsce, w celu zachowania jak największego obszaru produktywnych gruntów rolnych, poprawy ich wartości i wykorzystania dla potrzeb produkcji żywności wprowadziliśmy rozwiązania prawne eliminujące spekulacyjny obrót ziemią rolną oraz pozwalające na ilościową i jakościową ochronę gruntów - szczególnie tych najlepszych" - zaznaczył Ardanowski.
W kontekście zagadnień omawianych podczas Szczytu Klimatycznego minister podkreślił, że racjonalna gospodarka glebami rolniczymi zmierza do ochrony istniejących i budowaniu nowych zasobów węgla organicznego w glebie i biomasie pochodzenia rolniczego oraz rozwoju odnawialnych źródeł energii.
"Takie podejście zapewnia synergię między celami redukcyjnymi i w zakresie adaptacji rolnictwa do zmian klimatu. Jest ono także najmniej obciążające dla doraźnej konkurencyjności rolnictwa i uwzględnia specyfikę jego struktur i systemów produkcji" – powiedział.
Minister zaznaczył, że w krajowych dokumentach strategicznych, takich jak Plan dla wsi, zawarte są odniesienia do ochrony gleb. Wskazują one na konkretne działania w celu przeciwdziałania skutkom suszy i innym zmianom klimatycznym.
"Będę podejmował działania w celu wdrożenie systemu poprawy żyzności gleb oraz programu retencji wodnej. Duże znaczenie dla ochrony i wzbogacania gleb będzie miał program rozwoju upraw roślin bobowatych. Rośliny posiadają zdolności wiązania azotu atmosferycznego i wpływają na poprawę struktury i żyzności gleb" – zaznaczył Ardanowski.
Zrównoważone użytkowanie gleb wspierają różne działania w ramach Wspólnej Polityki Rolnej, w tym m.in program rolno-środowiskowo-klimatyczny, wsparcie rolnictwa ekologicznego, promowanie dywersyfikacji upraw, czy system wzajemnej zgodności (cross-compliance), obejmujący wymogi dobrej kultury rolnej.
Anna Wysoczańska (PAP)