Żyzność gleby kluczem do wysokich plonów

20 marca 2012 roku w Skierniewicach odbyła się konferencja „Żyzność gleby kluczem do wysokich plonów”. Jednym z najważniejszych zadań rolnictwa jest produkcja dostatecznej ilości żywności dla powiększającej się z roku na rok populacji ludzi na Ziemi. Gleba, a zwłaszcza jej żyzność i produktywność, odgrywają w tym procesie ogromną rolę. Spośród wszystkich środków wykorzystywanych w produkcji rolniczej gleba jest jedynym, który jest w pełni odnawialny. Oznacza to, że dbałość o glebę daje rolnikom możliwość użytkowania jej w wieloletnich cyklach produkcyjnych gwarantując uzyskiwanie wysokich plonów o pożądanej przez konsumentów jakości.
Niemniej jednak utrzymywanie gleby w stanie wysokiej kultury oraz odpowiedniej dla uprawianych roślin żyzności wymaga prowadzenia produkcji z poszanowaniem zasobów naturalnych środowiska, zwłaszcza wody, powietrza i gleby. Dlatego zrównoważony rozwój rolnictwa uważany jest za jeden z najistotniejszych warunków stabilnego i niezagrożonego rozwoju ludzkości. Warto zatem w procesie intensyfikacji produkcji rolnej zwrócić uwagę na rolę gleby jako części ekosystemu. Stworzenie bowiem optymalnych dla roślin warunków do wzrostu i plonowania w oparciu o podstawowe, naturalne prawa agronomii pozwoli nie tylko na utrzymanie produkcji rolnej na wysokim poziomie, lecz także na ochronę środowiska naturalnego.
    Prelegenci podkreślali, że dobra kondycja gleby gwarantuje sukces w produkcji rolniczej i ogrodniczej. Pan Krzysztof Zachaj w swoim wykładzie przedstawił rolę zawartości próchnicy w glebie jako najważniejszy czynnik decydujący o żyzności gleb oraz wpływający na wzrost roślin, wysokość i jakość plonu. Próchnica poprawia zasobność gleb, jej związki mogą zmagazynować od 4 do 12 razy więcej składników pokarmowych niż część mineralna gleby. Próchnica zwiększa też zdolności buforowe gleb, regulując i stabilizując ich odczyn. Związki próchnicze mają wysoką pojemność wodną i mogą zatrzymywać nawet 5-krotnie więcej wody niż same ważą i to w formie dostępnej dla roślin. Większość gleb Polski jest uboga w próchnicę. W zależności od regionu gleby ubogie w próchnicę i słabo próchnicze, tj. o zawartości próchnicy poniżej 2% stanowią 40–72% gruntów rolnych. W ostatnich 10 latach zawartość próchnicy w glebach na terenie naszego kraju spadła o około 40% i jest najniższa spośród krajów UE. Aby zapobiec temu groźnemu zjawisku degradacji gleb oraz stratom substancji pokarmowych oraz poprawić wzrost i plonowanie roślin uprawnych należy włączyć do agrotechniki preparaty, które przywrócą wysoką kulturę naszym glebom i poprawią jej kondycję.
    Pan Zachaj przedstawił rolę kwasów humusowych, które są naturalnym, organicznym źródłem skoncentrowanej dawki składników pokarmowych. Podnoszą żyzność gleby oraz mają zdolność wiązania nierozpuszczalnych jonów metali, tlenków, wodorotlenków i powolnego ich uwalniania w miarę zapotrzebowania roślin.
    Pan dr Grzegorz Cieśliński omówił wielozadaniowe funkcje gleby. Punktem wyjściowym procesu glebotwórczego jest aktywność biologiczna organizmów żyjących w glebie. Jest ona również niezbędnym elementem zapewniającym prawidłowe funkcjonowanie i żyzność gleby. Flora, fauna i mikroflora glebowa to podstawowe składniki tej aktywności. Wszystkie te organizmy rozdrabniają, mieszają i przetwarzają substancję organiczną, przygotowując ją dla działalności grzybów i bakterii. Ich aktywność pozwala również na wymieszanie części organicznych z częściami mineralnymi, poprawiając w ten sposób strukturę gleby. Ilość biomasy w glebie zależy od systemu uprawy gleby stosowanego przez rolnika. Jej ilość, różnorodność i aktywność są wskaźnikami jakości i żyzności gleby. Gleba jest częścią ekosystemu o zróżnicowanym składzie biologicznym, chemicznym i fizycznym. Nieustannie zachodzą w niej procesy biochemiczne i chemiczne, których dynamika uwarunkowana jest przez aktywność fauny i flory oraz składników mineralnych, a także obieg powietrza i wody.
    Do prawidłowego funkcjonowania gleby niezbędna jest obecność mikro i makroorganizmów oraz zapewnienie im optymalnych warunków do rozwoju i wzrostu. Uprawa gleby, jej ugniatanie przez wielotonowe maszyny rolnicze, stosowanie nadmiernych ilości nawozów i pestycydów w celu zapewnienia odpowiedniego poziomu plonowania nie pozostają bez wpływu na życie biologiczne gleby. Aby przeciwdziałać niekorzystnemu wpływowi stosowanych środków produkcji, jedna z francuskich firm opracowała unikalną metodę /MIP/ odnowy procesów biologicznych gleby niezbędnych w zrównoważonej produkcji rolnej. Technologia ta polega na aktywacji metabolizmu komórkowego poprzez kontrolowane dostarczanie specyficznych związków mineralnych. Działając na naturalnie występującą w glebie mikroflorę, najlepiej przystosowaną do środowiska, w którym żyje, technologia ta stymuluje w łagodny sposób procesy zachodzące w glebie. Wywołuje to szereg reakcji sprzyjających poprawie właściwości gleby i warunków wzrostu roślin. W ten sposób metoda ta pozwala zmniejszyć degradujący wpływ intensyfikacji produkcji rolniczej na produktywność i żyzność gleb. Przykładem produktu opartego na tej technologii jest PRP SOL – stymulator funkcji życiowych gleby. Poprawia wzrost i plonowanie roślin poprzez lepsze ich korzenienie się oraz efektywne wykorzystanie przez rośliny składników mineralnych dzięki specjalnej aktywizacji procesów metabolicznych. Substancje aktywne umieszczone są na matrycy węglanów wapnia i magnezu przy pomocy substancji spajającej pochodzenia naturalnego – lignosulfonianu. Zwiększenie różnorodności biologicznej i wzrost aktywności mikroorganizmów żyjących w środowisku glebowym prowadzą do: zwiększenia populacji i aktywności i makrobiologicznej (pożyteczna fauna glebowa, np. dżdżownice), intensyfikacji procesów humifikacji, poprawy struktury (zwiększenia porowatości, zmniejszenia zwięzłości), zwiększenia pojemności wodnej i sorpcyjnej oraz zwiększenia dostępności fosforu (P) i potasu(K) dla roślin. Działając na część biologiczną gleb, stymulator funkcji życiowych gleb poprawia jednocześnie ich żyzność i produktywność.
    Wzmocnienie naturalnych funkcji ekosystemu gleba/roślina z zachowaniem jego równowagi stwarza rolnikowi podwaliny dla wprowadzenia rolnictwa zrównoważonego.
    Ze względu na istotę poruszanych podczas konferencji problemów cieszyła się ona ogromnym zainteresowaniem, o czym świadczy wysoka frekwencja jej uczestników. Byli to głównie rolnicy i sadownicy z centralnej Polski.