Unia Europejska jest obecnie największym importerem świeżych owoców i warzyw na świecie. Import produktów tego sektora przez państwa UE stanowi około 25% wartości importu światowego. Dominują w nim owoce cytrusowe, jabłka, pomidory oraz cebula. Ilość sprowadzanych na obszar Wspólnoty produktów tego sektora jest stale kontrolowana, co umożliwia zachowanie równowagi na rynku wewnętrznym.
Przywóz świeżych owoców i warzyw do UE obciążony jest cłami ad valorem w wysokości 10 – 20% wartości celnej towaru. Jednak z uwagi na niższe koszty produkcji w krajach nie należących do UE, wspólna organizacja rynku świeżych owoców i warzyw zapewnia ochronę przed nadmiernym importem konkurencyjnych cenowo produktów.
Zgodnie z zapisami Porozumienia w sprawie Rolnictwa (Agreement on Agriculture) Rundy Urugwajskiej (artykuł 5 1a, 1b, 4, 5 i Załącznik 5 Porozumienia) Unia Europejska ma prawo do stosowania specjalnych środków ochrony rynku wewnętrznego, m.in. nakładania ceł dodatkowych w przypadku, gdy cena importowanego produktu jest niższa od tzw. ceny wejścia (entry price). Cła te stosowane są dla określonych kodów CN produktów i w określonych przez Komisję Europejską okresach.
System cen wejścia
Stosowany w UE system cen wejścia (entry price system) określają zapisy artykułu 32 (2) rozporządzenia Rady (WE) nr 2200/96 z 28 października 1996 roku (z późniejszymi zmianami) dotyczącego wspólnej organizacji rynku świeżych owoców i warzyw. Natomiast rozporządzenie Komisji (WE) nr 3223/94 z 21 grudnia 1994 roku (z późniejszymi zmianami) szczegółowo reguluje zasady stosowania ustaleń dotyczących przywozu owoców i warzyw.
Systemem cen wejścia objęty jest przywóz do UE owoców i warzyw uważanych przez UE za tzw. „produkty wrażliwe” (świeże kabaczki, cukinie, ogórki, pomidory, jabłka, morele, czereśnie i wiśnie, brzoskwinie i nektarynki, gruszki, śliwki, winogrona stołowe, klementynki, cytryny, mandarynki i pomarańcze). Kody CN tych towarów określa część A i B załącznika rozporządzenia nr 3223/94 (tabele 3,4). W stosunku do szczególnie wrażliwych towarów (np. jabłek, pomidorów, ogórków, cukinii) system cen wejścia obowiązuje przez cały rok.
Płacone przez importera cło jest zróżnicowane w zależności od wartości i ilości każdej sprowadzanej partii towaru, czyli ilości objętej jednym zgłoszeniem przywozowym.
System cen wejścia polega na pobieraniu specyficznych opłat celnych, które są sumą cła ad valorem i cła dodatkowego (tzw. ekwiwalentu taryfowego – tariff equivalent) nakładanego, gdy cena owoców i warzyw wprowadzanych do wolnego obrotu w UE (tzw. cena importowa) jest niższa od ceny wejścia ustalonej dla danego gatunku owoców i warzyw. Import owoców i warzyw dokonywany po cenie równej cenie wejścia bądź od niej wyższej obciążony jest jedynie cłem ad valorem.
Ceny importowe określane są na podstawie cen importowych cif danej partii produktu, natomiast ceny wejścia ustalane są przez Komisję Europejską na podstawie cen producenta z reprezentatywnych rynków Wspólnoty.
Ekwiwalent taryfowy (czyli wartość dodatkowej opłaty celnej), w odróżnieniu od cła ad valorem, obliczany jest w stosunku do ilości sprowadzanego towaru.
Wysokość ekwiwalentu taryfowego jest proporcjonalna do różnicy między ceną wejścia a ceną importowanego towaru. Jeżeli cena importowa towaru jest niższa od ceny wejścia o 0-2%, 2-4%, 4-6% lub 6-8%, to ekwiwalent taryfowy wynosi odpowiednio dla tych przedziałów: 2%, 4%, 6% lub 8% wartości ceny wejścia.
W przypadku, gdy wartość importowanego towaru nie osiąga 92% jego ceny wejścia, oprócz cła ad valorem stosowany jest tzw. maksymalny ekwiwalent taryfowy (maximum tariff equivalent), który jest zwykle bardzo wysoki (np. w przypadku cytryn wynosi on 25,6 euro/100kg, a dla ogórków konsumpcyjnych 37,8 euro/100 kg).
Stosowanie ceny wejścia
Cena wejścia produktów sektora owoców i warzyw wykorzystywana jest do szczegółowego klasyfikowania tych towarów w taryfie celnej oraz określania specyficznych opłat celnych.
Wysokość ceny wejścia (w euro za 100 kg masy netto) ustalana jest co roku przez Komisję Europejską i określana we Wspólnej Taryfie Celnej.
Obowiązujące w 2004 roku ceny wejścia można znaleźć w rozporządzeniu Komisji nr 1789/2003 (Część III, sekcja I, Załącznik 2). Są one podawane dla danego kodu CN produktu. Dla każdego produktu objętego systemem cen wejścia w taryfie celnej określone są skale, tzw. progi stosowania cen wejścia za 100 kg netto produktu. Progi te odpowiadają porównaniu wysokości ceny wejścia do wysokości ceny importowej.
Ponadto taryfa przewiduje zróżnicowanie ceny wejścia w zależności od okresu roku kalendarzowego. Okresowa zmienność obowiązujących cen wejścia ma służyć ochronie producentów owoców i warzyw na terenie UE, gdyż jest odzwierciedleniem sezonowości produkcji sektora ogrodniczego i sadowniczego Unii Europejskiej. Oznacza to, że w okresie wysokiej podaży owoców/warzyw danego gatunku, ceny wejścia dla tego kodu CN są wyższe niż w pozostałych okresach roku.
W odróżnieniu zarówno od progów cen wejścia, jak i wysokości stawek cła ad valorem (patrz tabela 1) wysokość ekwiwalentu taryfowego oraz maksymalnego ekwiwalentu taryfowego nie wykazuje zmian sezonowych w okresach obowiązywania systemu cen wejścia.
Przykład:
W przypadku kodu CN 0702 00 00 –
„Pomidory, świeże lub chłodzone” w okresie od 1 do 14 maja obowiązuje sześć
progów porównania ceny wejścia do ceny importowanego towaru, wyrażonych w
euro/100 kg masy netto (tabela1).
Tabela 1. Ceny wejścia dla pomidorów
Źródło: rozporządzenie Komisji nr 1789/2003 (Część III, sekcja I, załącznik 2).
W powyższym przykładzie 72,6 euro/100 kg masy netto odpowiada 100% ceny wejścia. Gdy cena importowa towaru jest równa cenie wejścia bądź od niej wyższa, importer uiszcza na granicy wyłącznie cło ad valorem, które w tym przypadku wynosi 8,8% wartości celnej towaru.
Poniżej ceny wejścia (72,6 euro/100 kg) znajdują się ustalone przez Komisję progi, które służą do porównania ceny importowej z ceną wejścia.
Każdemu z progów ceny wejścia odpowiada odrębna stawka cła określona w kolumnie 3. Jest ona sumą stawki ad valorem i dodatkowego cła (ekwiwalentu taryfowego) zależnego od porównania ceny importowej z ceną wejścia.
Najniższemu z przedziałów (w powyższym przykładzie jest to „poniżej 66,8”) odpowiada stawka ad valorem oraz cło stanowiące maksymalny ekwiwalent taryfowy. Maksymalny ekwiwalent taryfowy dla importu pomidorów wynosi 29,8 euro/100 kg netto, czyli około 38% ceny wejścia.
Dodatkowa opłata celna uzależniona jest od wysokości ceny importowej. W celu ustalenia wysokości należności celnej importer powinien znać cenę importową danej partii produktu i przyporządkować ją do odpowiedniego progu.
W przypadku, gdy przedsiębiorca sprowadza na obszar celny UE pomidory o cenie importowej mieszczącej się w np. w przedziale: „cena wejścia nie mniejsza niż 68,2 euro, ale mniejsza niż 69,7 euro” przywozowi takiemu w kolumnie 3 Taryfy odpowiada zapis „8,8 + 4,4 euro/100 kg net”. Oznacza to, że przedsiębiorca zobowiązany jest uiścić w urzędzie celnym opłatę celną w wysokości 8,8% wartości sprowadzanego towaru (cło ad valorem) oraz dodatkową opłatę celną w wysokości 4,4 euro za 100 kg masy netto towaru.
Wysokość ekwiwalentu taryfowego została obliczona zgodnie z tzw. zasadą proporcjonalności, gdyż dla różnicy między ceną wejścia a ceną importową mieszczącą się w przedziale 4-6% dodatkowe cło wynosi 4,4 euro/100 kg.
Cena importowa mieszcząca się w przedziale 68,2 – 69,7 euro odpowiada 94- 96% ceny wejścia, jest więc o 4-6% niższa od ceny wejścia i obowiązuje ją ekwiwalent taryfowy w wysokości 6% ceny wejścia. W tym przypadku 6% z 72,6 wynosi 4,356, co po zaokrągleniu daje 4,4 euro/100 kg netto.
Określenie ceny importowej
Zasady określania ceny importowej, umożliwiające przyporządkowanie jej do właściwego progu ceny wejścia, przedstawia artykuł 5 (1) rozporządzenia nr 3223/1994. Przedsiębiorca dokonujący importu może wybrać jedną z trzech metod określania ceny importowej dla każdej partii, tj.:
Wpraktyce przedsiębiorcy najczęściej posługują się łatwo dostępną (określoną przez Komisję Europejską) standardową wartością przywozową – s.i.v. Jeśli jednak standardowa wartość przywozowa nie osiąga wysokości ceny wejścia, wówczas przedsiębiorcy starają się stosować cenę c.i.f. lub metodę dedukcyjną, co umożliwia im import towarów po wyższej cenie wejścia, tj. przy niższej opłacie celnej. Niedogodnością jest jednak konieczność składania przez przedsiębiorców zabezpieczeń.
Standardowa wartość przywozowa
Standardowa wartość przywozowa (s.i.v.) ma decydujące znaczenie dla funkcjonowania reżimu importowego UE w zakresie świeżych owoców i warzyw, gdyż w większości przypadków przyjmuje się ją jako cenę importu, na podstawie której naliczany jest ekwiwalent taryfowy. Standardowa wartość przywozowa określana jest każdego dnia roboczego przez Komisję Europejską dla produktów objętych Częścią A załącznika do rozporządzenia nr 3223/1994, odrębnie dla każdego produktu (kodu CN) i kraju pochodzenia. Instrument ten stosowany jest w imporcie produktów danego gatunku tylko w okresach funkcjonowania dla danego produktu systemu cen wejścia.
Dla każdego produktu objętego częścią A załącznika do rozporządzenia nr 3223/1994 (dla wszystkich dostępnych odmian i wielkości) w okresach określonych tym załącznikiem państwa członkowskie zobowiązane są przekazywać do Komisji Europejskiej (do godz. 12.00 czasu brukselskiego) ceny reprezentatywne, tj. zarejestrowane ceny funkcjonujące na poziomie importer/hurtownik lub hurtownik/detalista w przypadku, gdy nie są znane ceny obowiązujące na poziomie importer/hurtownik. Właściwe służby państw członkowskich rejestrują ceny obowiązujące na tzw. rynkach reprezentatywnych UE, z uwzględnieniem handlowych klas jakości: EXTRA, Klasy I i Klasy II. Rynki reprezentatywne określa artykuł 3 rozporządzenia nr 3223/1994. Przykładowo w Holandii za rynek reprezentatywny w obrocie owoców i warzyw świeżych Komisja Europejska uznaje giełdę w Rotterdamie, w Hiszpanii natomiast rynków takich jest sześć (Madryt, Barcelona, Sewilla, Bilbao, Saragossa, Walencja).
Notowania giełdowe są redukowane przez każde państwo odpowiednio o:
W przypadku, gdy dostępne są tylko notowania cen z poziomu hurtownik/detalista, ceny te należy pomniejszyć o:
Ceny z poszczególnych rynków hurtowych otrzymane na podstawie notowań na poziomie importer/hurtownik lub hurtownik/detalista (po odpowiednich redukcjach) są przekazywane Komisji Europejskiej. Otrzymane z państw członkowskich ceny są przez nią uśredniane proporcjonalnie do ilości produktów sprzedawanych po zanotowanych cenach (średnia ważona). W celu otrzymania standardowej wartości przywozowej średnia ważona cena dla danego gatunku i danego kraju pochodzenia jest pomniejszana o 5 euro/100 kg oraz równowartość stosowanej stawki celnej ad valorem (tabela 2).
Standardowe wartości przywozowe są znane służbom celnym około godziny 19.00 w dniu poprzedzającym ich wejście w życie. Następnie są one publikowane w drodze rozporządzenia w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
W załączniku do rozporządzenia każdemu kodowi CN przypisanych jest kilka standardowych cen przywozowych w zależności od kraju pochodzenia określonego 3-znakowym kodem alfanumerycznym. Kody krajów pochodzenia określa rozporządzenie Komisji nr 2081/2003. Komisja Europejska publikuje tylko standardowe wartości przywozowe, natomiast nie publikuje zgromadzonych przez państwa członkowskie notowań cen z rynków reprezentatywnych. Wynika to z faktu, że niektóre państwa członkowskie (np. Holandia i Wielka Brytania) przekazują Komisji nie tylko ceny hurtowe, ale także ceny uzyskane od indywidualnych handlowców, którzy nie zgadzają się na publikowanie przekazywanych informacji cenowych.
Tabela 2. Odliczenia stosowane przy określaniu standardowej wartości przywozu
Ustalana przez Komisję Europejską standardowa wartość przywozowa
kształtuje się na stosunkowo niskim poziomie, co nie jest korzystne dla
importerów owoców i warzyw świeżych. Im niższy jest bowiem poziom standardowej
wartości przywozowej, tym wyższą opłatę celną wynikającą z ceny wejścia płaci
przedsiębiorca.
Stosowany przez Unię Europejską bardzo szczelny system ochrony rynku wewnętrznego przed napływem tańszych produktów sektora owoców i warzyw z punktu widzenia importera może wydawać się dość restrykcyjny, a import mało opłacalny. Zaznaczyć jednak należy, że UE stosuje znaczną ilość preferencji dla określonych produktów z wybranych krajów trzecich.
Przystąpienie Polski do UE może wiązać się ze wzrostem eksportu do państw UE 15, do których import objęty był systemem cen wejścia. W przypadku niższych cen w Polsce a wyższych w Unii Europejskiej, ceny wejścia były często skuteczną barierą dla wymiany handlowej. Zniesienie tego systemu między nowymi państwami przystępującymi a UE 15 spowodować może wzrost wywozu tych towarów na rynki pozostałych państw UE i dotyczyć może przede wszystkim jabłek, gruszek i wiśni. W celu utrzymania się na rynku UE podstawowym warunkiem jest spełnienie wymogów jakościowych oraz dostawa dużych partii owoców i warzyw.
Tabela 3. Załącznik A rozporządzenia nr 3223/1994
(1) Inne niż ogórki określone w części B niniejszego załącznika.
Tabela 4. Załącznik B rozporządzenia nr
3223/94
.png)
Zaloguj przez Facebook
