Owocowa kondycja

Na początku tegorocznego sezonu zakłady przetwórstwa owocowego badały rynek, oferując niskie ceny. Z czasem musiały podnosić ceny, gdyż w przeciwnym wypadku nie kupiłyby tyle owoców, ile potrzebowały do bieżącej produkcji. W rezultacie ceny owoców przeznaczonych do przetwórstwa były w końcu sezonu znacznie wyższe niż na początku.

TRUSKAWKI

 Na początku sezonu za owoce odszypułkowane płacono l ,4 zł/kg, pod koniec – nawet złotówkę więcej. Uprawa truskawek była opłacalna na plantacjach, gdzie zbierano 8-9 ton owoców z hektara. Nie jest to nieosiągalne, gdyż z dobrze prowadzonej plantacji odmiany Senga sengana można zebrać nawet dwukrotnie więcej owoców.

Ceny mrożonek przekraczały pod koniec sierpnia 1200 euro za tonę i ocenia się, że będą jeszcze wyższe. Można więc dość optymistycznie myśleć o następnym sezonie. Popyt będzie wysoki, a ceny zapewne atrakcyjne dla producentów owoców. Polska nadal pozostaje największym dostawcą truskawek na rynek Unii Europejskiej, mimo konkurencji hiszpańskiej, chińskiej i marokańskiej.

MALINY

Na początku sezonu przemysł kupował maliny po 2 zł za kg, a pod koniec ceny przekraczały nawet 3 zł. Przy tym poziomie cen produkcja była opłacalna na plantacjach starannie pielęgnowanych, gdzie możliwe są plony 8 i więcej ton z hektara. Korzystne dla rolników ceny to głównie wynik małych dostaw malin z Serbii i Chile, tradycyjnie z nami konkurujących na rynku UE. W Serbii przymrozki wiosenne wyrządziły bardzo poważne szkody nie tylko na plantacjach malin. Tendencje rynkowe w następnym sezonie będą zależały głównie od wielkości dostaw z tych wymienionych krajów.

W Polsce w ostatnich dwóch latach zbiory malin wynoszą 45-46 tyś. ton. Są to jednak głównie owoce odmian deserowych (Polana, Złota Rosa, Polka, Pokusa). Nie mamy natomiast odmian pozwalających uzyskać mrożonki wysokiej jakości, które są zwykle najbardziej poszukiwane na europejskim rynku. Wydawało się, że wymagania takie spełni odmiana Beskid. Potrzebuje ona jednak dużo wody i nadaje się do uprawy przede wszystkim na południu Polski.

PORZECZKI CZARNE

Polska jest obecnie największym producentem porzeczek czarnych na świecie. Eksportowane są mrożonki i owoce schłodzone. Coraz ważniejsza staje się produkcja koncentratu soku porzeczkowego. Na ten cel przeznacza się nawet 20 tyś. ton owoców. Jest to stosunkowo nowy i rozwojowy sposób przetwarzania tych owoców. Uważa się jednak, że produkcja czarnych porzeczek w Polsce nie powinna przekraczać 100 tyś. ton. Większe zbiory mogą się skończyć podobnym załamaniem rynku, jak na początku ubiegłej dekady.

W roku 2002 roku zebraliśmy 90 tyś. ton porzeczek czarnych. Sezon rozpoczął się od ceny 1,3 zł za kilogram, a pod koniec płacono około 2 zł. Taki poziom cen zapewniał opłacalność uprawy przede wszystkim na plantacjach dużych, zbieranych kombajnem, gdzie osiąga się plony 6 i więcej ton z hektara. Mamy wartościowe odmiany, o wysokich walorach przetwórczych, pochodzące z hodowli krajowej (Tiben, Tisel), a także odmiany szkockie z grupy Ben, cenione przez naszych producentów.

Poziom cen w bieżącym roku wskazuje, że w następnym sezonie będziemy mieli nadal umiarkowaną koniunkturę, której nie zagrożą na przykład nadmierne nasadzenia.

WIŚNIE

Polska jest obecnie największym producentem wiśni na świecie. Tegoroczna, relatywnie korzystna sytuacja cenowa była wynikiem niskich zbiorów u naszych największych konkurentów: Węgier, Serbii i USA, spowodowanych niekorzystnymi warunkami pogodowymi. Na początku sezonu przetwórnie płaciły l ,2 zł za kilogram, a pod koniec – nawet złotówkę więcej. Ceny te były korzystne głównie dla właścicieli sadów, którym udało się osiągnąć plony 10 ton z ha i więcej. Jest to realne przede wszystkim w gęstych sadach intensywnych, gdzie stosuje się stale cięcia odnawiające. Można w nich uzyskać do 20 ton owoców z hektara.

Koniunktura rynkowa w następnym sezonie będzie w dużym stopniu zależeć od sytuacji u naszych konkurentów. Wydaje się jednak, że właściciele intensywnych sadów wiśniowych mogą patrzeć w przyszłość z umiarkowanym optymizmem.

JABŁKA

Głównym przeznaczeniem jabłek dla przetwórstwa jest produkcja skoncentrowanego soku (koncentratu soku jabłkowego). Ceny jabłek przemysłowych, szczególnie jesienią, są czynnikiem mającym spory wpływ na rozwój sytuacji na rynku owoców deserowych. Jeśli ceny są niskie, wiele owoców gorszej jakości trafia na rynek, powodując często zbyt dużą podaż, spadek cen i kłopoty ze zbytem.

Przewiduje się, że produkcja jabłek w Europie może być w tym roku nawet o 15 procent niższa. Mniej tych owoców ma być także w USA i Turcji. Jest zatem bardzo prawdopodobne, że do przetwórstwa będzie przeznaczonych mniej jabłek. Powinno to wpłynąć na wzrost cen zarówno jabłek przemysłowych, jak i koncentratu soku.

Na razie w Polsce tego nie widać. Ceny jabłek przemysłowych są niskie. Zdaniem sadowniczych organizacji zawodowych obecny poziom cen jest stanowczo zbyt niski. Argumentują one, że 50-procentowy udział surowca w cenie jest jednym z najniższych w ostatnim dziesięcioleciu (w innych latach wskaźnik ten sięgał 60-70 proc.). Sadownicy powinni więc otrzymywać za kilogram jabłek przemysłowych 20-25 groszy. W nadchodzących miesiącach taki poziom cen wydaje się realny.

Rozwój sytuacji w następnym sezonie może w dużym stopniu zależeć od tego, jak dalece sadownicy potrafią się skonsolidować i rozmawiać z przetwórcami jednym głosem.