Monitoring suszy

Departament Finansów uprzejmie informuje, że w roku 2007 Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy w Puławach na wniosek Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi opracował i uruchomił system monitoringu suszy rolniczej w Polsce. Koncepcja systemu oraz opracowane w ciągu sezonu wegetacyjnego 2007r. raporty dekadowe zostały dobrze ocenione przez Ministerstwo oraz zainteresowane strony – rolników oraz firmy ubezpieczeniowe.

Podstawą opracowania systemu są wieloletnie doświadczenia Instytutu w zakresie budowy modeli prognoz plonów oraz unikatowa baza danych glebowych charakteryzujących w skali kraju zróżnicowanie retencji wodnej siedliska glebowego. System monitoringu suszy składa się z bazy danych pogodowych, bazy danych glebowych, modeli prognostycznych strat plonów w wyniku suszy, aplikacji GIS do przetwarzania i integracji danych przestrzennych oraz internetowego systemu prezentacji wyników.
Opracowano również wartości krytyczne Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW) dla następujących grup i gatunków roślin: zbóż ozimych i jarych, kukurydzy, rzepaku i rzepiku, ziemniaka, buraka cukrowego, chmielu, tytoniu, warzyw gruntowych, drzew i krzewów owocowych, truskawek oraz roślin strączkowych. Krytyczne wartości KBW dla poszczególnych gatunków i grup upraw opublikowano w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 9 maja 2007r. (Dz. U. Nr 90, poz. 601). Wystąpienie krytycznej wartości KBW oznacza przeciętny spadek plonów o 15% w danym roku w stosunku do wartości średnich wieloletnich w Polsce. Podatność gleby na suszę w systemie monitoringu suszy uwzględniona jest poprzez skład granulometryczny wyrażony w kategoriach agronomicznych. W skali kraju wydzielono cztery kategorie podatności gleb, które różnicują przestrzennie retencję wodną i potencjalną dostępność wody dla roślin uprawnych.
W oparciu o zintegrowane dane przestrzenne obliczana jest dla okresu sześciodekadowego aktualna wartość klimatycznego bilansu wodnego dla każdej gminy w Polsce (3 058 gmin) w okresie wegetacyjnym i porównywana z wartościami krytycznymi KBW zamieszczonymi w ww. rozporządzeniu. Obszary o wartościach niższych od przyjętych w rozporządzeniu z uwzględnieniem kategorii glebowych i rodzaju upraw określane są jako potencjalnie zagrożone suszą.
Wdrożona w roku 2007 koncepcja monitoringu suszy umożliwia ocenę zagrożenia suszą rolniczą głównych upraw rolnych w oparciu o bieżące dane meteorologiczne oraz dane glebowe generowane na podstawie numerycznej mapy glebowo-rolniczej w skali 1:100 000 oraz w skali 1:25000. Wyniki analiz dla okresów sześciodekadowych opracowane z rozdzielczością do gminy w postaci raportów przekazywane są do Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz udostępniane do publicznej informacji na stronie internetowej (http://www.minrol.gov.pl oraz (http://www.susza.iung.pulawy.pl/). Zainteresowane instytucje ubezpieczeniowe, organy administracji państwowej i samorządowej, służba doradztwa rolniczego oraz rolnicy w każdej gminie Polski mogą na bieżąco w okresie wegetacyjnym uzyskać informacje o zagrożeniu suszą. Wyniki analiz prezentowane są na stronie internetowej w formie mapowej i tabelarycznej.
Na podstawie danych przekazanych w czerwcu br. przez Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy w Puławach, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi wydał w dniu 9 czerwca 2008r. obwieszczenie w sprawie wskaźników klimatycznego bilansu wodnego dla poszczególnych gatunków roślin uprawnych i gleb za okres od dnia 1 maja do dnia 31 maja 2008r. Obwieszczenie to zostanie opublikowane w Dzienniku Urzędowym Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz na stronie internetowej Ministerstwa.
Zgodnie z ww. obwieszczeniem w okresie do dnia 31 maja 2008r. nie zanotowano w kraju obszarów zagrożonych suszą.