Jednoliścienne nic nie wytargują - zginą

Termin graminicydy w rolnictwie przyjął się bardzo szybko. To wyodrębnione preparaty z ogólnej grupy herbicydów, selektywne dla roślin dwuliściennych i skutecznie niszczące trawy. Należy podkreślić trawy, ponieważ niektórzy utożsamiają to wyrażenie z gatunkami jednoliściennymi, a przecież graminicydy bez obawy można stosować np. w cebuli, porze, liliach bądź tulipanach. Rolnicy lubią preparaty o tak jednoznacznie określonym zakresem zwalczanych chwastów.
    Chizalofop-p-etylowy jest substancją aktywną typowego graminicydu. Należy do jednych z pierwszych środków o takim profilu działania, jaki pojawił się na krajowym rynku. Badania jeszcze wtedy z zakodowaną substancją (NC 302) prowadzono w połowie osiemdziesiątych lat ubiegłego wieku, a produkt handlowy pod nazwą Targa pojawił się na rynku po kilku latach. Producentem preparatu była japońska firma Nissan Chemical. Preparat od samego początku cieszył się dużą popularnością. Świadczy o tym ponad dwudziestoletnia obecność herbicydu wprowadzonego pod nazwą Targa Super 05 EC przez Arysta LifeScience (nazwa aktualna), kontynuacja rejestracji przez ten sam podmiot jako Targa 10 EC i Pilot 10 EC, produkcja Targi Super 05 EC na licencji przez Fregata S.A., a także zezwolenie Polskiego Komitetu Zielarskiego na stosowanie Targi Super 05 EC do odchwaszczania niektórych upraw zielarskich. Ponadto chizalofop-p-etylowy na rynku pojawiał się produkowany przez inne firmy oraz masowo sprowadzany (blisko 10 produktów) w ramach importu równoległego. Takie zainteresowanie może budzić tylko środek skuteczny.
    Na przestrzeni wielu lat przeprowadzono niezliczona liczbę doświadczeń z udziałem chizalofopu-p-etylowego dotyczących skuteczności chwastobójczej oraz selektywności w stosunku do roślin uprawnych. W poszczególnych latach w oparciu o badania zakres stosowania zamieszczany w poszczególnych etykietach podczas rerejestracji poszerzał się. Niestety w przypadku braku zaktualizowanych danych niektóre zalecenia wykreślano. Ostatecznie wykazano, że chizalofop-p-etylowy jest selektywny dla upraw rolniczych (bobik, burak cukrowy, pastewny – także plantacje nasienne, len, lucerna, łubiny, rzepak jary i ozimy, ziemniak, zespół upraw pożniwnych), warzywnych (bób, burak ćwikłowy, cebula, chrzan, czosnek, fasola, groch, kapusty, marchew, pietruszka, pomidor, por, seler), roślin sadowniczych czyli drzew owocowych i szkółek, w tym roślin jagodowych (agrest, malina, porzeczki, truskawki) oraz niektórych roślin zielarskich.
    Dla najbardziej popularnych form chizalofop-p-etylowy, takich jak Targa Super 05 EC, Targa 10 EC i Pilot 10 EC, większość tych zaleceń utrzymano. Graminicydy te są zalecane w celu zwalczania samosiewów zbóż, chwastów prosowatych (chwastnica jednostronna, palusznik nitkowaty i krwawy, włośnica sina i zielona), owsa głuchego, wiechliny rocznej i zwyczajnej, wyczyńca polnego i życic. W etykietach nie są wymieniane stokłosy, które również są wrażliwe na działanie tych preparatów. Chwasty jednoroczne (w tym samosiewy zbóż) największą wrażliwość wykazują w fazie od 2 liści do początku krzewienia, gatunki wieloletnie (np. perz właściwy) powinny być zwalczane w fazie 4 do 6 liści tzn., gdy osiągną około 15 do 20 cm wysokości. Podczas zabiegów należy wziąć pod uwagę, że chizalofop-p-etylowy jest środkiem typowo nalistnym, a więc wnikającym do chwastów przez jego zielone części. Dlatego podczas oprysków nie mogą być zwarte rzędy rośliny uprawnej, ani nie może ona zasłaniać chwastów jednoliściennych, które maja być zniszczone. Zabiegu nie należy także wykonywać na rośliny mokre lub 3 godziny przed spodziewanym deszczem, aby uniknąć spłynięcia lub zmycia cieczy roboczej z roślin. Dla większości roślin uprawnych wykształcenie 2 liści właściwych przyjmuje się jak fazę minimalną, od której można rozpocząć zabiegi. Ostatni moment wykonania zabiegu to okres tuż przed wykształcaniem organów generatywnych (zawiązków, pędów kwiatowych). Jest to np. bardzo istotne podczas wiosennych zabiegów w rzepaku ozimym.
Formy użytkowe oznaczane „05 EC” lub „50 EC” zawierają 50 g/l substancji aktywnej, w celu zwalczania samosiewów zbóż zalecane są w dawce 0,75 do 1,0 l/ha. Najczęściej takie zabiegi wykonuje się w rzepaku ozimym, w terminie jesiennym wystarczająca jest dawka niższa, natomiast wiosną, ze względu na starsze fazy rozwojowe czasami konieczne jest zastosowanie 1,0 l/ha. Pozostałe chwasty jednoroczne (oprócz wiechliny rocznej) wymagają zastosowania 1,0 l/ha. Perz właściwy i wiechliny należy zwalczać dawką 2,0- l/ha. Preparaty w formulacji „100 EC” należy stosować analogicznie w dawkach o połowę mniejszych.
Jedną z zalet graminicydów z linii „Targa” jest możliwość stosowania ich z adiuwantami. Łączne zabiegi z dodatkiem wspomagaczy Atpolan 80 EC, Atpolan Bio 80 EC, Olejan 85 EC (1,0 l/ha) pozwalają obniżyć dawkę graminicydu o 20-25% z zachowaniem podstawowej skuteczności chwastobójczej. Ta możliwość wykorzystywana jest przede wszystkim w rzepaku ozimym kiedy to do zwalczania samosiewów zbóż jesienią Targę Super 05 EC stosuje się w dawce 0,6 l/ha. Dodatek adiuwanta do środków również podnosi skuteczność preparatu, w przypadku wykonania opóźnionego zabiegu, gdy chwasty przekroczyły optymalne fazy wrażliwości. Zalecenia te związane są z obniżeniem kosztów, ale do ekonomicznych rozwiązań należy również wykonywanie łącznych zabiegów.
Nowe przepisy o ochronie roślin pozwolą rolnikom na własną odpowiedzialność  stosować łącznie środki ochrony roślin. Warto więc pamiętać o dawnych rejestracjach, kiedy Targa Super 05 EC zalecana była do stosowania w mieszaninie z metamitronem, bentazonem, chlopyralidem, desmedifamem, etofumesatem, fenmedifamem, metazachlorem, metrybuzyną. Warto też pamiętać o dawnej rejestracji Targi Super 05 EC w dawkach dzielonych.  Pierwszy zabieg zalecany był  w fazie około 2 liści chwastów prosowatych w dawce 0,5 l/ha. Drugi oprysk należało wykonać, gdy ponowna fala chwastów osiągnęła taką samą fazę rozwojową. Najczęściej następowało to po 7 do 10 dniach po pierwszym zabiegu. Nie jest to reguła i jeżeli wschody chwastów opóźniają się (ochłodzenie, przesuszenie gleby), zabieg można wykonywać w bardziej odległym terminie.
Chizalofop-p-etylowy należy do graminicydów z grupy „fop” i działa nieco szybciej, w granicach 2-3 dni, niż graminicydy z grupy „dym”. Także graminicydy z tej grupy mogą być stosowane w nieco wyższej temperaturze (27oC) niż podobne z grupy „dym” (25oC). Minimalna temperatura, podczas, której działają oba typy środków to 5-7oC. Preparaty z linii „Targa” w optymalnych warunkach pobierane są przez godzinę od zabiegu. Od momentu pobrania przemieszczają się i powodują hamowanie syntezy lipidów. Zakłócenie funkcji życiowych komórek następuje po około 5 dniach. Po upływie około 7 do 8 dni w zależności od warunków pogodowych można zaobserwować chlorozy (ciepło) lub przebarwienia antycyjanowe (chłodno). Całkowite zamieranie chwastów jednoliściennych następuje po 2 do 3 tygodniach. Środek w glebie rozkłada się w ciągu okresu wegetacji, w przypadku wcześniejszej likwidacji plantacji, można uprawiać wszystkie rośliny, w których jest zalecany, natomiast rośliny jednoliścienne zaleca się uprawiać po upływie 6 tygodni od zabiegu.
Pilot 10 EC, Targa 10 EC i Targa Super 05 EC to potężne zaplecze służące do zwalczania chwastów jednoliściennych. Szeroki zakres rejestracji i potencjalne możliwości wykorzystania substancji aktywnej tych preparatów pozwala odchwaszczać zdecydowaną większość upraw dwuliściennych w szerokim rozumieniu upraw rolniczych, począwszy od małoobszarowych plantacji ziół po setki tysięcy hektarów upraw na przykład buraków cukrowych. Na jakiejkolwiek plantacji pojawią się chwasty jednoliścienne mają potężnego wroga, jakim jest substancja aktywna - chizalofop-p-etylowy.