Jak prawidłowo sadzić drzewa

Materiałowi używanemu do sadzenia stawiamy duże wymagania. Pierwszym i nieodzownym warunkiem jest pełna zdrowotność i żywotność sadzonek. Opadnięcie przez grzyby lub owady, zmrożenie, przesuszenie jest bezwzględnie niedopuszczalne. Wyklucza się od sadzenia materiał uszkodzony, połamany pokaleczony. Szczególną uwagę należy zwrócić na uszkodzenia kory, obłamanie pączków, skaleczenia zmiażdżenia korzeni, nadmierne skrócenie systemu korzeniowego.

Duże znaczenie dla prawidłowego rozwoju uprawy ma, odpowiednia proporcja budowy poszczególnych organów nadziemnych i podziemnych. W stosunku do sadzonek iglastych niedopuszczalne są silniejsze skrzywienia, rozwidlenia, dwiostość strzałki, krzaczastość wzrostu, słabo zaznaczony pęd szczytowy, niezdrewnienie pędu igliwie skrócone, żółtawe, blade, nierozgałęziony lub słabo rozwinięty system korzeniowy.

Sadzonki przeznaczone na gleby lekkie i suche powinny odznaczać się długim systemem korzeniowym przekraczającym wysokość dostatecznie wyrośniętej strzałki przynajmniej dwa razy.

Sadzenie w szparę stosuje się przy sadzonkach mniejszych o słabiej rozgałęzionym systemie korzeniowym. W ten sposób można sadzić jednoroczną sosnę lub dęba również buka i modrzewia. Polega ona na wyciśnięciu w ziemi kosturem otworu w kształcie szpary w przekroju mniej więcej zbliżonej do wydłużonego trójkąta, umieszczeniu w niej sadzonki i zasypaniu lub zamknięciu szpary przez dociśnięcie jej boków do korzeni. Obowiązuje tu zasada zagłębiania sadzonki w otworze na taką głębokość, na jakiej rosła ona w szkółce. Przy umieszczaniu sadzonki w otworze staramy się, aby korzenie przyjęły naturalne położenie, tj. nie ulegały zagięciu, splątaniu lub stłoczeniu. Korzeń palowy powinien być wyprostowany i skierowany w dół, korzenie boczne ustawione w stosunku do korzenia głównego pod właściwym kątem,ponadto powinny zostać silnie związane z glebą. Słaby kontakt między korzeniami a glebą utrudnia sadzonce przyjęcie się, tj. rozpoczęcie normalnych procesów życiowych związanych z asymilacją.

Nieprawidłowe rozmieszczenie korzeni również utrudnia przyjęcie się sadzonki i zazwyczaj staje się przyczyną wcześniejszego lub późniejszego jej obumierania. Sadzący wykonuje szparę zagłębiając kostur w ziemi poprzez kilkukrotne uderzenie z góry i lekkie odchylenie w kierunku do siebie. Dobrze przygotowana szpara ma jedną szparę prostopadłą, drugą skierowaną do sadzącego nieco ukośną. W zrobionej szparze umieszcza się sadzonkę trzymając ją na wysokości szyi korzeniowej. Przez odpowiednie ruchy dłonią przed opuszczeniem sadzonki ku ziemi korzeniom nadaje się właściwe położenie. Nieco ziemi rzuconej z góry do szpary rozprostowuje korzonki znajdujące się w szparze. Wbija się ponownie kostur w niewielkiej odległości od szpary, co najmniej na taką samą głębokość co poprzednio, po czym ruchem do siebie zamyka się dolna część szpary a ruchem od siebie górną część. Po zamknięciu szpary dociska się i wyrównuje ziemię obok sadzonki.

Sadzenie w jamkę starsze sadzonki których korzeni nie można pomieścić w szparze sadzi się w jamkę. Wielkość jamki dostosowuje się do wielkości systemu korzeniowego sadzonki. Do wykonania jamki używa się szpadla lub na glebach żwirowatych, kamienistych poprzerastanych korzeniami motyki. Sadzenie w jamkę jest wskazane na glebach ciężkich, gdzie wykonanie szpary za pomocą kostura jest uciążliwe i prowadzi do nadmiernego ściśnięcia systemu korzeniowego. Technika sadzenia jest tu taka sama jak przy sadzeniu w szparę. Jamki można wykonać również za pomocą świdrów.

W czasie sadzenia w szparę lub jamkę należy przestrzegać niżej podanych reguł Szpara lub jamka musi być dostatecznie głęboka i obszerna aby pomieścić cały system korzeniowy. Należy zwrócić szczególną uwagę aby system korzeniowy podczas sadzenia był lekko wilgotny. Sadzonki z przyschniętymi, uszkodzonymi i okaleczonymi korzeniami odrzucić. Już parominutowe działanie słońca i wiatru wystarcza aby pozbawić życia włośnki i chłonące części korzenia. Należy skracać do minimum okres odsłonięcia sadzonki. Do zabezpieczenia sadzonek przed uszkodzeniem lub przeschnięciem służą specjalne skrzyneczki o pochyłym dnie, w których sadzonki układa się korzeniami do środka i przysypuje się (korzenie ) wilgotnym piaskiem lub osłania mchem. Sadzonkę umieszcza się na właściwej wysokości nie za głęboko i nie za płytko. Nie należy sadzić pęczkami. Ziemię obok korzeni dobrze ucisnąć. Najczęściej stosowaną porą do sadzenia jest wiosna. Wówczas ziemia jest nasiąknięta wilgocią, dzień jest stosunkowo długi, ponadto drzewko posadzone na wiosnę szybciej się ukorzenia. Jest to szczególnie ważne dla gatnków iglastych, u których jesienny okres silniejszego rośnięcia korzeni jest na ogół krótszy niż u liściastych. Jesienne sadzenie drzew jest zalecane w stosunku do wcześniej rozwijających się gatunków jak brzoza, grab lub modrzew. Pora ta jest odpowiednia również na terenach zalewowych na wiosnę trudniej dostępnych. Na wiosnę sadzimy drzewka wcześniej rozwijające się jak brzozy, osikę, modrzew lub grab, oraz wcześniej wchodzimy na gleby lekkie, piaszczyste, suche, aby wykorzystać nagromadzoną wilgoć zimową. Następnie sadzimy inne liściaste. Najdłużej możemy przeciągać sadzenie iglastych, pamiętając jednak, że sadzonki z rozwiniętymi pęczkami łatwiej ulegają uszkodzeniu, są bardziej wrażliwe na przeschnięcie, a zatem trudniej się przyjmują.

W naszych warunkach należy kończyć sezon sadzenia najpóźniej w połowie maja. W warunkach górskich okres ten może być wydłużony do końca maja. Pewne uniezależnienie się od pory przesadzania daje użycie sadzonek z bryłką. Sadzenie z bryłką ma tę wyższość nad sadzeniem z nagimi korzeniami, że sadzonkę przenosi się wraz z glebą, w której dotychczas rosła, a więc nie zmienia się jej położenia i nie zrywa kontaktu z ziemią. Sadzonka w ten sposób łatwiej się przyjmuje na nowym miejscu, jest mniej podatna na choroby, nie jest przyhamowana we wzroście. Sposób ten można polecić przy sadzeniu szczególnie cennego materiału (np. jedlicy ),lecz jest stosunkowo kosztowny.

przygotował na podstawie Szczegółowej hodowli lasu wg Ilmurzyńskiego-Łukasz Wiśniewski