Działania Agencji Płatniczej na rynku zbóż

Zakupy interwencyjne zbóż - 4 miejsce Polski wśród państw UE 25

Polska wspólnie z Czechami plasuje się na 4 miejscu w Europie pod względem ilości zbóż, które zostały zaoferowane do interwencji.(1,1 mln t). Trzecie miejsce zajmuje pod względem ilości przyjętych ofert kukurydzy (186 tys. t), a piąte pod względem przyjętych ofert dotyczących sprzedaży pszenicy (881 tys. t) na zapasy interwencyjne. W Unii Europejskiej zaoferowano do sprzedaży ponad 16,1 mln ton zbóż. Najwięcej spośród 25 państw członkowskich zgłoszono ofert w Niemczech (5mln t), na Węgrzech (4,3 mln t), we Francji (2,6 mln t) i w Polsce (1,1 mln t), Czechy (1,1 mln t).

Agencja Rynku Rolnego jako agencja płatnicza UE począwszy od 1 listopada 2004 roku na bieżąco przyjmowała oferty na przejęcie zbóż w ramach zakupu interwencyjnego oraz zawierała umowy na zakup zbóż z przedsiębiorcami, których oferty zostały przyjęte. Termin zakończenia przyjmowania ofert upłynął 31 maja 2005 roku, ale dostawy mogą być realizowane do 31 lipca 2005 r. Zaoferowano do interwencyjnego zakupu blisko 1,1 mln ton zbóż, w tym ok.: 881,5 tys. ton pszenicy, 29,6 tys. ton jęczmienia oraz ok. 178 tys. ton kukurydzy. W 15 – letniej historii ARR nigdy jeszcze nie zakupiły takiej ilości zbóż. Dotychczas na zapasy interwencyjne przejęto blisko 0,5 mln ton zbóż.

Sprzedaż zbóż z zapasów interwencyjnych

Na mocy Rozporządzenia Komisji (WE) nr 461/2005 z dnia 21 marca 2005 roku został otwarty stały przetarg na sprzedaż około 93 tys. ton pszenicy z zapasów interwencyjnych Agencji Rynku Rolnego z przeznaczeniem na wywóz do niektórych krajów trzecich, czyli poza Unię Europejską. Przetarg był otwarty do dziś. Przedmiotem przetargu był wybór przedsiębiorców, którzy zaoferują najkorzystniejsze ceny zakupu pszenicy z zapasów interwencyjnych z przeznaczeniem na wywóz.

Z magazynów interwencyjnych w Polsce sprzedano na eksport 76 tys. t pszenicy. Komisja Europejska akceptowała ceny sprzedaży powyżej 90 euro/t. Podobne przetargi na sprzedaż pszenicy z zapasów interwencyjnych na eksport poza Unię Europejską były organizowane w Austrii, Czechach, na Węgrzech, na Litwie oraz na Słowacji. Na przetargach Komisja Europejska akceptowała tylko te oferty, w których przedsiębiorcy płacili za pszenicę z magazynów interwencyjnych powyżej 90 euro/t.

Propozycje "złagodzenia" systemu zabezpieczeń dla przedsiębiorców za przechowywane zboże

Przedsiębiorcy, którzy przechowują zboże pochodzące z zakupów interwencyjnych dokonywali zabezpieczenia na rzecz ARR w wysokości 110 euro/t za każdą przechowywaną tonę zboża w postaci gotówki lub gwarancji uznanej przez ARR instytucji finansowej. W celu zapewnienia dostatecznej ilości powierzchni magazynowej pod zakupy interwencyjne, które będą prowadzone od listopada br. ARR proponuje "złagodzenie" systemu zabezpieczeń dla przedsiębiorców:

• dopuszcza się do interwencji magazyny dzierżawione;
• zabezpieczenie przechowywanego zboża będzie wynosiło 90 euro/t (gotówka lub gwarancji do 60 euro/t, a 30 euro/t w postaci wekslu z cesją praw na ARR i poręczonego przez uznaną instytucję finansową);
• przechowywane zboże będzie ubezpieczane przez ARR od odpowiedzialności cywilnej;
  - stawki za przechowywanie zbóż będą w zbliżającym się sezonie na tym samym poziomie (do 10,20 zł/t za przyjęcie zboża, do 6,50 zł/t/m-c za przechowywanie zboża, do 8,60 zł/t za wydanie zboża);

ARR upraszcza i skraca procedury związane z przyjęciem zbóż między innymi poprzez uproszczenie dokumentacji potwierdzającej przyjęcie zboża (kilka dni), a także skrócenie terminu badań laboratoryjnych dla pszenicy z 20 do 14 dni. Zostają obniżone koszty badań gęstości ziarna z 35 do 20 zł. Najdroższe badanie dotyczące kleistości ciasta było w minionym sezonie wykonane tylko trzykrotnie. Warunki udziału przedsiębiorców w przechowywaniu zbóż będą konsultowane i zostaną ogłoszone w lipcu.

Podaż zbóż

Ubiegłoroczne zbiory były największe od dziesięciolecia, a szczególnie rekordowe u naszych wyszehradzkich sąsiadów. Polska jest trzecim co do wielkości producentem zboża w Europie. Eurostat, unijna agenda ds. statystyki obliczyła, że latem ub.r. dzięki dobrej pogodzie zebrano w Unii niemal 290 mln ton zbóż, z czego tradycyjnie najwięcej we Francji (69,6 mln), Niemczech (50,8 mln) i w Polsce (29 mln ton). Zbiory u nas były o 24,1 proc. wyższe niż w 2003 roku - tyle ile ogólnounijna średnia. Największy wysyp zbóż miał miejsce na Węgrzech (wzrost aż o 89 proc.), Słowacji (+56,6 proc.) i w Czechach (+53,9 proc.). W Słowenii było o 41,7 proc. więcej zebranych zbóż niż w 2003 r.

Prawie połowa zebranego w Unii zboża to pszenica (w Niemczech czy Francji nawet ponad 50 proc.), podczas gdy w Polsce mniej niż jedna trzecia. Dobre przezimowanie roślin oraz sprzyjające warunki agrometeorologiczne w okresie wegetacji, przy założeniu przeciętnych warunków pogodowych w dalszym okresie wzrostu roślin pozwalają szacować, że produkcja zbóż w Polsce wyniesie 26-27 mln t, tj. powyżej średniej z ostatnich 5 lat, ale będzie niższa niż w rekordowym 2004 r. Pomimo takiej sytuacji i zakładanego wzrostu zużycia paszowego w dalszym ciągu pozostanie nadwyżka ok. 1 mln t zbóż. USDA szacuje, że w sezonie 2005/06 w całej UE zbiory zbóż wyniosa 261,5 mln ton. Będzie to o 30 mln t mniej niż w minionym sezonie.