Podstawowe warzywo w naszym jadłospisie , jakim jest cebula występuje w przyrodzie w kilku odmianach botanicznych. Są to może odmiany znane ale mało rozpowszechnione . Są to cebula kartoflanka , siedmiolatka , cebula piętrowa.
Cebula kartoflanka - jest odmiana botaniczną cebuli zwyczajnej. Nie tworzy
ona jednej dużej cebuli, ale gniazda małych, kulistych, nieco spłaszczonych
cebulek. Łuski są barwy brązowej lub żółtej, czasem białej lub czerwonobrązowej
o strukturze pergaminowej . Cebula ma dużo łagodniejszy smak niż cebula
zwyczajna. Liście ma rurowate, wewnątrz puste. Rzadko wytwarza pędy
kwiatostanowe i słabo zawiązują nasiona o słabej zdolności kiełkowania. Cebula
kartoflanka ma niewielkie wymagania klimatyczne i glebowe . Dobrze rośnie na
glebach lekkich , próchnicznych jak też na ciężkich , gliniastych. Rozmnażana
jest wegetatywnie z małych cebulek bocznych, wysadzanych do gruntu jesienią /
zbiór w sierpniu następnego roku / lub wiosną / zbiór październik/ . Zbiór
rozpoczyna się po zaschnięciu szczypioru.
Siedmiolatka - zwana też
czosnkiem dętym. Jest to najpowszechniej uprawiane warzywo cebulowe na Dalekim
Wschodzie, zwłaszcza w Japonii i Chinach. Cebula ta nie tworzy wyraźnie
zgrubiałych cebul , nie występują też pączki śpiące . Wszystkie pączki
wykształcają organy nadziemne. na skutek tego krzewiąca się silnie siedmiolatka
tworzy kępy, a podziemna łodyga - piętka rozrasta się na boki w kłącza z gęstym
szczypiorem. Pędy kwiatostanowe są puste, ale nie posiadają zgrubienia
charakterystycznego dla cebuli zwyczajnej. Kwitnie w końcu czerwca i lipcu. Ma
niewielkie wymagania klimatyczne jest wytrzymała na niskie temperatury i może
zimować w gruncie.. Dobrze znosi okresową, nadmierną wilgotność gleby , a w lata
suche tworzy twardy i mało soczysty szczypior. Wymaga gleb bardzo żyznych,
próchnicznych i szybko nagrzewających się wiosną. Uprawa roli jest taka sama jak
przy cebuli zwyczajnej, wymaga ona jedynie intensywniejszego nawożenia
organicznego i mineralnego. Formy o delikatnych liściach spożywane są jako
zielony szczypior, zaś o długich, twardych pochwach liściowych bieli się przez
obsypywanie ziemią i zjada właśnie owe podstawy liści.
Cebula
wielopiętrowa - zwana często cebulą drzewiastą lub szczytową. Nie jest znane
pochodzenie tej cebuli. Jedni twierdzą , że pochodzi od siedmiolatki , inni zaś
, że od kartoflanki. Cebula ta tworzy gniazda małych, niekształtnych cebulek o
barwie od czerwonej do fioletowej. Szczypior ma gruby i sztywny, ciemnozielony,
smaczny. Rośliny wykształcają różne typy pędów kwiatostanowych, wytwarzających
kwiaty i drobne fioletowe cebulki powietrzne o średnicy 1-2 cm lub tylko
cebulki. Często z tych cebulek wyrastają pędy kwiatostanowe również tworząc na
szczycie cebulki nieco drobniejsze. W dobrych warunkach wzrostu cebula może
wytwarzać trzy piętra. Jest uprawiana nie tylko ze względu na zalety smakowe,
ale również dzięki oryginalnemu wyglądowi. Zaletą tej rośliny jest jej duża
odporność na choroby. Rzadko też bywa atakowana przez szkodniki. Cebula jest
wytrzymała na niskie temperatury i dobrze zimuje w gruncie. Jest pierwszą
rośliną cebulową nadającą się do spożycia z uprawy gruntowej gdyż wcześnie
rozpoczyna wegetację. Wymagania glebowe i uprawowe ma takie same jak cebula
zwyczajna.
Cebulę wielopiętrową rozmnaża się wegetatywnie z cebulek
szczytowych lub podziemnych, wysadzanych do gruntu jesienią lub wiosną. Rozstawa
uzależniona jest od czasu uprawy. W jednym miejscu nie należy uprawiać dłużej
niż 2-3 lata. Roślina w okresie wiosennym , po wytworzeniu pędów ,wymaga
palikowania, zwłaszcza gdy prowadzona jest na 2-3 piętra. Chcąc otrzymać rośliny
silne I pietra należy usunąć pędy II piętra. W ten sposób nie wymaga
palikowania.
Częścią jadalną cebuli może być wczesną wiosną zielony
szczypior, latem - cebulki powietrzne , a jesienią, po zaschnięciu roślin,
cebulki powietrzne i podziemne. Opisane gatunki cebul warte są rozpowszechnienia
na większą skalę.