Urazowe zapalenie czepca, otrzewnej i osierdzia

PRZYCZYNY
Gwoździe, ostro zakończone kawałki drutu, drzazgi drewniane, ostre, cienkie kawałki plastiku perforujące ścianę czepca.

OBJAWY KLINICZNE
Nagle pojawiający się brak apetytu, bardzo znaczne zmniejszenie produkcji mleka, niechętne poruszanie się, postękiwanie związane z ruchami przedżołądków przy poruszaniu się i przy uciskaniu okolic czepca. Niektóre zwierzęta nie wstają, obserwowane są drżenia mięśni okolicy łokcia i ramienia. Wzrasta ciepłota ciała, tętno i oddechy. Jeżeli nie nastąpi rozlane zapalenie otrzewnej i nie będzie perforacji worka osierdziowego lub przebicia innych sąsiadujących z czepcem narządów, to objawy znikają często już po trzech dniach. W przypadku powikłań dołączają się objawy toksemii, znacznie wzrasta tętno, przy urazowym zapaleniu osierdzia charakterystyczne jest widoczne wypełnienie żył jarzmowych, odstawienie łokci, szybka utrata kondycji.

ZMIANY ANATOMOPATOLOGICZNE
W zależności od przebiegu schorzenia stwierdza się zmiany zapalne w ścianie czepca wokół tkwiącego w niej ciała obcego, zrosty włóknikowe na otrzewnej, złogi włóknika w worku osierdziowym, zrosty osierdziowo-nasierdziowe, zmiany zapalne w sąsiadujących narządach, zmiany charakterystyczne dla przewlekłej niewydolności krążenia.

POMOCNICZE BADANIA LABORATORYJNE
Badania hematologiczne, zmiany charakterystyczne, szczególnie w pierwszych trzech dniach (leukocytoza), potem obraz może być bez zmian. Badanie RTG należy wykonać dwukrotnie (przed przeprowadzeniem zwierzęcia i po wykonaniu tej czynności) w celu stwierdzenia czy ciało obce umiejscowione jest w ścianie czepca. Badanie detektorem ciał ferromagnetycznych (wykrywa również ciało obce wolno leżące, nie wykrywa drewnianych drzazg i plastiku).

LECZENIE
Dokładna analiza opłacalności leczenia przed rozpoczęciem terapii Początkowo można próbować leczenia zachowawczego: uwiązać zwierzę przodem wyżej, przez trzy dni podawać antybiotyki – Oxyvet 1 ml/10 kg m.c., umieścić magnes w czepcu. W wielu przypadkach takie postępowanie doprowadzi do wyzdrowienia w wyniku otorbienia ciała obcego, czasem magnes wyciąga ciało obce ze ściany czepca W razie braku wyraźnej poprawy należy dokonać usunięcia ciała obce go metodą chirurgiczną lub przeznaczyć zwierzę na ubój.

ZAPOBIEGANIE
Unikanie wypasu na zaśmieconych pastwiskach, stosowanie magnesów w mieszalniach pasz. W stadach, w których często występują za chorowania spowodowane ciałami ferromagnetycznymi, podać dożwaczowo magnesy wszystkim dorosłym zwierzętom.

na podstawie: "Wybrane choroby bydła", Jacek Sikora