Polska norma na mleko surowe do skupu

Obowiązek stosowania od 1 stycznia 2000 roku.

Aktem prawnym wprowadzającym normę do stosowania jest Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 29 września 1999 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie obowiązku stosowania Polskich Norm (Dziennik Ustaw Nr 88 poz. 989 z 1999r.). W załączniku do Rozporządzenia w wykazie norm wybranych do obowiązującego stosowania znajduje się cytowana na wstępie norma skupowa. Normę zatwierdził Polski Komitet Normalizacji Uchwałą Nr 4/99 z dnia 9 lutego 1999 roku.
Nowa norma zastępuje normę PN-A-86002 z 1995 roku.

Wprowadzone w normie zmiany obejmują:

1. Temperatura przyjęcia mleka.

• temperatura mleka powinna wynosić do 8°C w przypadku codziennego odbioru mleka,
• mleko nie odbierane codziennie powinno być schładzane do temperatury 6°C lub niżej,
• może być odbierane mleko nie schłodzone w okresie nie dłuższym niż 2 godziny od doju, pod warunkiem, że natychmiast zostanie poddane chłodzeniu.

2. Ograniczenie ilości klas jakościowych mleka.
Nowa norma ustala dla mleka surowego 3 klasy jakości: klasę Ekstra, klasę I i klasę II. Wyłączona została klasa III istniejąca w poprzedniej normie.

Wymagania szczegółowe dla poszczególnych klas mleka przedstawia poniższe zestawienie:

3. Wyliczanie średniej geometrycznej dla ogólnej liczby drobnoustrojów i komórek somatycznych.
Norma wprowadza nowy zapis dotyczący obliczania średniej geometrycznej przy badaniach:

• ogólnej liczby drobnoustrojów (z 2 miesięcy przy badaniu minimum dwóch próbek miesięcznie),
• liczby komórek somatycznych (z 3 miesięcy przy badaniu minimum jednej próbki miesięcznie).

Jednocześnie uwzględniając ograniczone możliwości ekonomiczne w zakresie wyposażenia zakładowych laboratoriów w nowoczesne analizatory elektroniczne, a także wolne tempo powstawania rejonowych laboratoriów oceny surowca, w nowej normie utrzymano w dalszym ciągu możliwość wykonywania próby Whiteside'a celem ustalenia przybliżonej liczby komórek somatycznych w mleku i określenia stanu zdrowotnego wymienia.

4. Wyłączenie z normy obligatoryjnych ustaleń dotyczących częstotliwości badań mleka.
Częstotliwość badań mleka określona w starej normie w tablicy 2 została w nowej normie wyłączona, ponieważ jest to ustalenie administracyjne, które nie powinno być regulowane normą.
Wyjątkiem są badania na ogólną liczbę drobnoustrojów oraz komórek somatycznych, gdzie przyjęto do normy rozwiązania stosowane w krajach Unii Europejskiej, sprowadzające się do wyliczenia średniej geometrycznej z określonej minimalnej częstotliwości badań mleka w miesiącu, o czym była mowa w pkt. 3.
Jest to rozwiązanie korzystne dla rolnika dostawcy mleka – mimo pewnej uciążliwości wyliczeń – ponieważ bardziej obiektywnie określana jest jakość mleka na podstawie średniej z kilku badań, a nie w oparciu np. o jedno badanie.

5. Metody badań.
Norma precyzuje metody badań, przytaczając polskie normy lub wskazania metodyczne w odniesieniu do ocenianych parametrów mleka..
Ponadto w dwóch załącznikach informacyjnych do normy ujęto:

• Załącznik A – obliczanie na przykładach średniej geometrycznej dla ogólnej liczby drobnoustrojów oraz liczby komórek somatycznych,
• Załącznik B – wykaz dokumentów dotyczących oznaczania zawartości metali szkodliwych dla zdrowia, pestycydów oraz aflatoksyn.

6. Transport mleka.
W nowej normie uściślono temperaturę dla mleka surowego w transporcie. Podczas transportu mleka do miejsca obróbki lub przetwórstwa, po odbiorze wg kryteriów przyjęcia, temperatura mleka nie powinna przekraczać 10°C.
Przyjęty wskaźnik temperatury mleka w transporcie spełnia wymagania Dyrektywy 92/46 EEC z 16 czerwca 1992 r.

Należy podkreślić, że wprowadzenie do obowiązkowego stosowania nowej normy na mleko surowe ma na celu z jednej strony zwrócić uwagę producentom i przetwórcom mleka na konieczność podejmowania działań na rzecz dalszej poprawy jakości higienicznej i zdrowotnej mleka, a z drugiej przybliżyć polskie przepisy i wymogi dla mleka surowego do rozwiązań obowiązujących w Unii Europejskiej.
Skup mleka wg parametrów jakości określonych w normie dla klasy I i II dopuszczony został na okres przejściowy. Z chwilą przyjęcia Polski do Unii Europejskiej, jakość mleka surowego do skupu odpowiadać musi wymaganiom określonym w normie dla klasy ekstra.