Mleko nigdy nie wychodzi z mody

XXI wiek przyniósł istotną zmianę w świadomości konsumenta, ukierunkowaną na szczególną dbałość o zdrowie, a postęp w medycynie spowodował, że średnia długość życia człowieka znacząco rośnie, więc profilaktyka zdrowotna powinna być wyzwaniem dla każdego z nas.
Zwracanie uwagi na korzyści dla zdrowia płynące z codziennego spożywania nabiału to główny cel corocznego Światowego Dnia Mleka w Polsce – Ogólnopolskiego Święta Mleka, którego już 7. edycja odbędzie się 6 lipca 2014 r. w Wysokiem Mazowieckiem. Impreza jest organizowana przez Krajowy Związek Spółdzielni Mleczarskich z inicjatywy SM MLEKOVITA i finansowany ze środków Funduszu Promocji Mleka. Patronatem honorowym objęli je, podobnie jak w ubiegłym roku, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Minister Gospodarki. Ta doroczne święto całej branży mleczarskiej ma na celu promocję spożycia mleka i jego przetworów wśród dzieci, młodzieży i dorosłych.
MLEKO od zarania dziejów jest dla człowieka najważniejszym pokarmem,
a Hipokrates twierdził, że jest to najdoskonalszy i najbardziej kompletny pokarm, jaki stworzyła natura.  
Nie ma bowiem we współczesnej diecie człowieka innego, naturalnego produktu, o porównywalnie bogatej wartości odżywczej, aktywności biologicznej i tak wysokim potencjale immunostymulacyjnym.
Wartości odżywcze i lecznicze mleka znane są od wieków. To m.in. mleko podawane było osobom chorym na gruźlicę, zalecano przemywanie mlekiem oczu przy zapaleniu spojówek, szklanka ciepłego mleka wypita przed snem ułatwiała zasypianie. W Starożytnym Rzymie mleko uważane było za cudowny kosmetyk, który m.in. poprawia kondycję skóry.
W mleku obecne są wszystkie niezbędne składniki pokarmowe: białka, węglowodany, tłuszcze, sole mineralne, witaminy (komplet witamin z grupy B, a także witaminy rozpuszczalne w tłuszczach A, D, E), mikro- i makroelementy (m.in. magnez, potas, fosfor, cynk).
Mleko to najprostsze i najtańsze źródło wapnia – składnika, który jest niezbędny dla prawidłowej budowy kości i zębów oraz zwiększa ich odporność na złamania i urazy. Wapń zawarty w mleku jest aż 3-krotnie lepiej przyswajalny niż wapń pochodzący np. z produktów roślinnych. Wapń jest także odpowiedzialny za regulowanie procesów metabolicznych, m.in. w mięśniach i komórkach nerwowych.
Mleko zawiera również fosfor – drugi kluczowy budulec kości. Obydwa te pierwiastki występują w mleku w takich proporcjach, że są bardzo łatwo przyswajalne przez organizm, dlatego regularne picie mleka od najmłodszych lat zmniejsza ryzyko łamliwości kości i osteoporozy w wieku dojrzałym. W związku z tym, że wapń ulega nieustannemu zużyciu przez organizm człowieka, powinien być uzupełniany każdego dnia.
Mleko i produkty mleczarskie są produktem zbilansowanym pod względem ilości
i proporcji białek, tłuszczu, witamin i składników mineralnych, dlatego odgrywają ważną rolę w prawidłowym odżywaniu. Tzw. Złota Karta Prawidłowego Żywienia zaleca codzienne spożywanie minimum 2 szklanek mleka lub jogurtu albo kefiru oraz 1-2 plastry sera.
Jedzenie nabiału rekomenduje także dieta DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension) uznana przez amerykańskich naukowców i lekarzy za najzdrowszą dietę świata.
Według badań naukowych mleko powinno się pić zwłaszcza w okresie intensywnej nauki, ponieważ poprawia ono pamięć i zdolności poznawcze. Nawet ci konsumenci, których organizm nie trawi laktozy, mogą czerpać zdrowotne korzyści z mleka. Wystarczy, że zamiast mleka będą spożywać fermentowane przetwory, np. jogurt, kefir, czy maślankę. Produkty te zawierają mniej laktozy, która występuje w bardziej przyswajalnej formie, dzięki czemu nie wywołują objawów nietolerancji.
Białka mleka są bardzo dobrze przyswajalne przez organizm człowieka i zawierają wszystkie aminokwasy egzogenne oraz są trawione powoli, dlatego na długo zapewniają wrażenie sytości.
Tłuszcz mleczny ze względu na szczególną rolę, jaką odgrywa w profilaktyce szeregu chorób, znalazł się w ostatnich latach w centrum zainteresowania naukowców, lekarzy, technologów oraz konsumentów.
Jest on nie tylko źródłem energii dla organizmu, ale przede wszystkim źródłem bioaktywnych składników, które mają wpływ na prawidłową pracę przewodu pokarmowego, funkcjonowanie układu odpornościowego, a nawet rozwój mózgu.
Tłuszcz mleczny charakteryzuje się wysoką strawnością oraz bardzo dużym zróżnicowaniem składu (zawiera około 400 różnych kwasów tłuszczowych), który sprzyja łatwiejszemu jego trawieniu. Mleko jest istotnym źródłem zarówno nasyconych, jak i nienasyconych kwasów tłuszczowych, w tym licznych wielonienasyconych kwasów o właściwościach bioaktywnych.  
Obecne w tłuszczu mlekowym jednonienasycone kwasy tłuszczowe blokują wchłanianie cholesterolu oraz obniżają lepkość i ciśnienie krwi. Wielonienasycone kwasy tłuszczowe (WNKT) obecne w tłuszczu mlekowym występują w niewielkiej ilości, maksymalnie 5%, ale pełnią wiele bardzo istotnych dla organizmu człowieka funkcji biologicznych.
Dzięki wyjątkowej aktywności biologicznej białek i tłuszczu mlekowego, obecności biodostępnych związków mineralnych i pierwiastków śladowych, a także witamin i enzymów o aktywności antyoksydacyjnej, mleko reguluje metabolizm w organizmie człowieka. Tym samym nie tylko zapobiega występowaniu większości dietozależnych schorzeń metabolicznych, ale przydatne jest w ich leczeniu.
Z najnowszych badań wynika, że mleko ma jeszcze jedną zaletę, a mianowicie  zapobiega otyłości oraz ułatwia odchudzanie. Dzieje się tak dlatego, że w mleku znajduje się związek o nazwie rybozyd nikotynamidu, który przyspiesza przemianę materii i przez to przeciwdziała przybieraniu na wadze.
Tłuszcz mlekowy zawiera także szereg bioaktywnych komponentów wykazujących właściwości antyoksydacyjne, które pozwalają nam zachować dłużej młody wygląd i dobrą kondycję, do składników tych zalicza się: sprzężony kwas linolowy (CLA),
?-tokoferol, koenzymQ10, witaminy A i D oraz fosfolipidy.
Kwas linolowy CLA zawarty w tłuszczu mlekowym (mleko zawiera średnio 4,5–5,5 mg/g tłuszczu, produkty mleczne 2,9–11,3 mg/g tłuszczu) pomaga także w redukcji tkanki tłuszczowej, wzroście masy kostnej i obniżeniu ryzyka wystąpienia osteoporozy. Wykazuje również działanie antybakteryjne oraz immunoregulujące.
Produkty mleczne poddane fermentacji posiadają przeważnie wyższe zawartości CLA niż produkty mleczne niefermentowane, co wynika z mikrobiologicznego procesu fermentacji, który podwyższa zawartość CLA.
W tłuszczu mlecznym naturalnie zawarta jest także lecytyna oraz sfingomielina, która jest cenna dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego człowieka oraz mózgu, a także wykazuje działanie antynowotworowe.
Zawarte w mleku żelazo jest przyswajalne aż w 50-70% dzięki laktoferynie, która wiążąc jony żelaza, ułatwia jego wchłanianie. Ponadto mleko zawiera liczne składniki ochrony immunologicznej: immunoblobuliny, laktoferyna, lizozym, a także wiele innych.
Jak wynika z prowadzonych badań, Polacy chętnie spożywają produkty mleczne, jednakże spożycie w naszym kraju jest nadal znacznie mniejsze niż średnia w Europie. Średnio Polak spożywa ok. 180 L mleka i przetworów mlecznych rocznie, ale jest to 2 razy mniej niż  inni mieszkańcy Europy (średnio ok. 350 litrów rocznie).
Produkty mleczne pełniąc bardzo ważną rolę w diecie człowieka, stały się niezbędne do utrzymania dobrego stanu zdrowia, ale także urody i dobrej kondycji. Obecnie produkty mleczne stały się częścią nowoczesnego stylu życia, a ich spożywanie należy do dobrego tonu  i wywołuje pozytywne emocje.
Z mleka otrzymujemy cały wachlarz różnorodnych  produktów, np. sery, twarogi, masło, śmietankę, mleczka smakowe oraz produkty fermentowane czyli jogurty, kefiry, maślanki. Każdy rodzaj produktów mlecznych ma swoje zalety, więc każdy konsument może wybrać coś smacznego dla siebie. Od kilku lat dynamicznie wzrasta spożycie produktów fermentowanych – głównie jogurtów i maślanek. Ale nigdy z mody nie wyszły sery, twarogi i masło.
Produkty mleczne można serwować na różne sposoby, ale przede wszystkim są doskonałe do bezpośredniego spożycia. Natomiast gdyby nie masło, śmietana czy ser, niektóre potrawy straciłyby swój smak i urok.
Wśród produktów mlecznych warto zwrócić uwagę na produkty fermentowane. Proces fermentacji poprawia strawność i przyswajalność szeregu zawartych w nim składników odżywczych, a także wzbogaca mikroflorę mlecznych napojów fermentowanych. Do tradycyjnych produktów fermentowanych należą: mleko zsiadłe, kefir, maślanka czy jogurty, które zawierają kultury bakterii o właściwościach probiotycznych, poprawiających mikroflorę układu pokarmowego.
W procesie fermentacji mleka cukier mleczny ulega częściowemu rozkładowi, dlatego fermentowane napoje mleczne mogą być spożywane przez osoby z nietolerancją laktozy.
Wśród wielu oferowanych przez MLEKOVITĘ innowacyjnych produktów mlecznych, na szczególną uwagę zasługują:
Jogurty Polskie w butelkach – pitne oraz w kubeczkach z kawałkami owoców, które mają udowodniony korzystny wpływ na zdrowie człowieka. Ich działanie jest szersze i bardziej znaczące niż to, które wynika ze zwyczajowej wartości odżywczej jogurtów – oprócz naturalnych żywych kultur bakterii jogurtowych, dodatkowo wzbogacone są kulturami probiotycznymi.
Owsianki (bananowa, truskawkowa, jabłkowa – ocenione jako najlepsze w testach konsumenckich pod względem smaku) – to połączenie delikatnego jogurtu z kawałkami owoców z płatkami owsianymi i ziarnami owsa. Bez konserwantów, sztucznych aromatów i barwników. Są cennym źródłem składników odżywczych, m.in. wapnia, pełnowartościowego białka oraz błonnika. Węglowodany zawarte w płatkach owsianych i ziarnach owsa dostarczają organizmowi niezbędnej energii. Są smacznym śniadaniem, deserem czy przekąską o każdej porze dnia, idealne do skonsumowania w domu, pracy, szkole czy na uczelni. Doskonale wpisują się w kształtowanie dobrych nawyków żywieniowych.
Wymienione produkty to typowe produkty współczesnego świata. Posiadają szczególne wartości smakowe i odżywcze, które mają nie tylko zapewnić organizmowi zdrowie, ale i upiększyć go: poprawić jakość skóry, włosów, paznokci. To bardzo ważne, bo „zabiegany” konsument potrzebuje pokarmu zarówno energetycznego, jak i funkcjonalnego.
Pamiętając o mleku i produktach mlecznych w codziennej diecie, na dłużej zachowamy młodość i dobrą kondycję.

Przewodniczący Rady Ekspertów Mleczarstwa

Dariusz Sapiński