Nadal utrzymuje się korzystna tendencja wzrostowa w eksporcie produktów mleczarskich. Wprawdzie ceny mleka i jego przetworów spadły od ubiegłego roku, ale są stabilne. Jednak nadal w eksporcie dominują półprodukty do dalszego przerobu, a produkty finalne w znacznej mierze sprzedawane są na rynkach zagranicznych pod marką sieci handlowych. O eksporcie produktów mlecznych, ogólnej kondycji tej branży oraz szykujących się zmianach w prawie spółdzielczym – dotyczącym również wielu polskich mleczarni, dyskutowano w Augustowie podczas Forum „Polska spółdzielczość mleczarska w Unii Europejskiej – szanse i zagrożenia”.
Forum, w którym udział wzięli przedstawiciele spółdzielni mleczarskich i instytucji współpracujących z mleczarniami z kraju i zagranicy, zorganizowane zostało już po raz trzeci przez największa polską spółdzielnie mleczarską Mlekpol z Grajewa oraz firmę First Communications. Mleczarze przez dwa dni dyskutowali na temat m.in. eksportu produktów mleczarskich, konsolidacji branży, zmianach i interwencji na rynku mleka w pierwszym roku po akcesji do UE oraz planowanych zmianach w prawie spółdzielczym. Jak poinformował na Forum Piotr Szajner z IERiGŻ - nadal utrzymuje się tendencja wzrostowa w handlu zagranicznym produktami mleczarskimi. W 2004 roku eksport wyniósł nieco ponad 600 mln Euro, a szacunkowo do końca tego roku wzrośnie do 780 mln Euro. Wprawdzie ceny produktów mlecznych spadły w porównaniu z rokiem ubiegłym, ale są stabilne. W eksporcie dominują mleko w proszku i sery oraz masło, jogurty i napoje, które zanotowały w pierwszej połowie roku dynamiczny wzrost sprzedaży na rynkach zagranicznych. Niepokojącym zjawiskiem w eksporcie jest duży udział półproduktów mlecznych do dalszego przerobu, anonimowość produktów finalnych (sprzedaż pod marka sieci handlowych) oraz małe znaczenie w zagranicznych rynkach zbytu takich krajów jak USA i Kanady. W 2004 roku wartość eksportu do krajów UE wyniosła ponad 60%, a w bieżącym roku znaczenie rynku unijnego w eksporcie wzrosło do 74%. Zdaniem Piotra Szajnera import produktów mlecznych jest marginalny i dominują w nim kazeina i sery. Jednak jak zaznaczyła Jadwiga Seremak-Bulge z IERiGŻ w I połowie br. import kazeiny wzrósł dwukrotnie w porównaniu z całym rokiem 2004 i tylko nieznaczna jej część została reeksportowana, a pozostała przerobiona i sprzedana na rynku krajowym.
Znaczna część Forum poświęcona byłą procesowi konsolidacji polskich spółdzielni mleczarskich. Proces ten w ocenie Prezesa SM MLEKPOL Edmunda Borawskiego został ostatnio nieco zahamowany na skutek możliwości dofinansowania spółdzielni z funduszy unijnych (program Saparad i fundusze strukturalne). Jednak jego zdaniem konsolidacja jest konieczna w celu zwiększenia możliwości konkurowania na rynkach zagranicznych. Zdaniem prezesa Borawskiego łączyć się powinny duże i prężnie działające spółdzielnie, a jako przykład podał spółdzielnie z Podlasia: SM Mlekpol, Mlekovitę oraz spółdzielnie z Piątnicy i Moniek. Przypomnijmy, iż Mlekpol przyłączył w ostatnich latach na zasadzie prawa spółdzielczego 5 spółdzielni: z Augustowa, Kolna, Mrągowa, Zambrowa, Sejn i Bydgoszczy.
Uczestnicy forum dyskutowali również na temat handlu z Rosją. Rynek wschodni stanowi obecnie jedynie 10% eksportu, a barierą w handlu są głównie niskie ceny oraz procedury administracyjne. Jednak zdaniem Elżbiety Niteckiej ze Związków Prywatnych Przetwórców Mleka, polskie mleczarnie są zainteresowane handlem z Rosją. Obecnie ponad 20 zakładów jest przygotowanych do przyjęcia rosyjskich kontrolerów, a zdaniem Niteckiej być może już we wrześniu lub październiku strona rosyjska udzieli odpowiedzi w sprawie ewentualnych kontroli.
Ważnym tematem poruszonym podczas Forum była nowelizacja prawa spółdzielczego. Prezes Mlekpolu Edmund Borawski wystąpił z propozycją powołania grupy inicjatywnej na rzecz zmian w zapisach o prawie spółdzielczym. Jak zauważył – mleczarze nie wykazują zbytniej aktywności w pracach nad nowelizacją ustawy –tak ważną dla dalszego funkcjonowania spółdzielczości mleczarskiej.
Forum Mleczarskie w Augustowie odbyło się w dniach 9-11 września br. Uczestniczyło w nim ponad 120 osób.