W intensywnym żywieniu indyków prawidłowo zbilansowana mieszanka
paszowa powinna charakteryzować się
odpowiednim poziomem energii, który umożliwia pełne
wykorzystanie białka i innych składników pokarmowych.
Zapotrzebowanie indyków na energię zwiększa się wraz z wiekiem ptaków. Pierwsze mieszanki (starter) charakteryzują się stosunkowo niskim poziomem energii ( 2 700-2 800 kcal/kg). Wraz ze wzrostem paków ich potrzeby energetyczne zwiększają się. Ostatnie mieszanki dla ptaków rzeźnych (finiszer) powinny charakteryzować się wysoką wartością energetyczną (3 200-3 300 kcal/kg). Oczywiście zawartość energii w mieszankach zależy od wielu czynników. Przede wszystkim istotny jest poziom intensywności żywienia jak również aktualna cena komponentów energetycznych.
Podstawowym źródłem energii są komponenty zbożowe. W ostatnich latach w Polsce wzrasta dostępność ziarna kukurydzy, która jest w coraz większym zakresie stosowana w mieszankach dla indyków. Podstawowym zbożem stosowanym w żywieniu indyków jest pszenica. Zwiększa się również wykorzystanie pszenżyta. W celu poprawy dostępności energii z surowców zbożowych w mieszankach dla indyków powszechnie stosuje się enzymy paszowe. Najbardziej skoncentrowanym źródłem energii jest tłuszcz. Dodatkowa ilość tłuszczu, poza zawartym w podstawowych komponentach mieszanek, może być wprowadzona w postaci tłuszczów roślinnych (np. olej sojowy, rzepakowy), zwierzęcych (np. smalec wieprzowy, łój wołowy, tłuszcz utylizacyjny), koncentratów tłuszczowych lub nasion roślin oleistych (soja, rzepak).
Stosownie tłuszczu daje korzyści zarówno żywieniowe jak i technologiczne. Wprowadzenie do mieszanek nawet niewielkiej ilości tłuszczu wpływa na poprawienie wartości energetycznej i w efekcie obserwuje się zwiększenie tempa wzrostu oraz lepsze wykorzystanie paszy. Z uwagi na bardzo duże wymagania energetyczne indyków tłuszcz jest bardzo ważnym komponentem mieszanek paszowych. Z tego względu istotne są następujące zagadnienia związane z jego stosowaniem:
Końcowy efekt stosowania tłuszczu zależy nie tylko od jego składu i poziomu w mieszance, ale również od jego świeżości. Należy zaznaczyć, że oczekiwany wzrost wartości energetycznej paszy oraz korzystne efekty produkcyjne w żywieniu indyków mogą być uzyskane tylko pod warunkiem stosowania tłuszczu świeżego, o wysokiej jakości, stabilizowanego przez dodatek przeciwutleniaczy. W przypadku korzystania z tłuszczu, w którym wystąpiły procesy autooksydacji prowadzące do powstania substancji szkodliwych obserwuje się istotne obniżenie jego wykorzystania i wartości odżywczych.
W efekcie występuje pogorszenie wyników produkcyjnych, problemy zdrowotne, a nawet upadki ptaków. Ze stosowaniem tłuszczu w mieszankach paszowych wiążą się pewne uwarunkowani technologiczne. Dotyczą one systemów dozowania tłuszczu oraz jakości granulatu. Mieszanki dla indyków wymagają stosowania dużej ilości tłuszczu. Z uwagi na to, że tłuszcz jest drogim komponentem paszowym, jego udział w kosztach surowcowych mieszanek jest duży. Poszczególne komponenty tłuszczowe różnią się nie tylko jakością i wartością energetyczną, ale również ceną. Oleje roślinne są zdecydowanie droższe niż tłuszcze zwierzęce.
W mieszankach starter należy preferować oleje sojowy i rzepakowy. W mieszankach grower może być stosowany tłuszcz mieszany, lub wysokiej jakości tłuszcz zwierzęcy. Mieszanki finiszer mogą zawierać wyłącznie tłuszcz zwierzęcy. O wyborze komponentu tłuszczowego decyduje również jego dostępność na rynku.
Białko jako źródło aminokwasów jest jednym z najbardziej kosztownych składników dawek dla indyków. Ma również duży wpływ na efektywność produkcji (przyrosty masy ciała i wykorzystanie paszy). Zapotrzebowanie indyków na aminokwasy wyraża się w gramach lub w procentach mieszanki pełnoporcjowej oraz w stosunku do energii metabolicznej. Z uwagi na duży wpływ poziomu energii na pobranie paszy przez ptaki, bardziej precyzyjne jest określanie zapotrzebowania na aminokwasy w przeliczeniu na jednostkę energii (MJ lub kcal energii metabolicznej). Metionina i lizyna są aminokwasami najbardziej limitującymi wykorzystanie białka paszy w żywieniu indyków. W mieszankach kukurydziano-sojowych kolejnymi aminokwasami ograniczającymi są: treonina, walina i izoleucyna.
Obecnie coraz częściej potrzeby ptaków oraz skład białka pasz przedstawia się w aminokwasach strawnych. Jest to szczególnie istotne w przypadku stosowania różnych zabiegów termicznych (np. ekstruzja, ekspandowanie), które mogą obniżać strawność i dostępność aminokwasów oraz używania do produkcji mieszanek komponentów paszowych charakteryzujących się dużą zmiennością strawności aminokwasów. Takimi paszami są między innymi mączki zwierzęce, produkty uboczne przemysłu rolno-spożywczego.
Źródłem aminokwasów jest białko paszowe. Mogą być one dostarczane również w postaci syntetycznej (lizyna, metionina, treonina, tryptofan). W praktycznym żywieniu indyków powszechnie stosowana jest syntetyczna lizyna, metionina i treonina. W praktyce funkcjonują normy oraz zalecenia w zakresie poziomu białka i aminokwasów. Pierwsze określają zapotrzebowanie indyków, drugie zapotrzebowanie plus dodatek uwzględniający różne sytuacje powodujące gorsze wykorzystanie białka lub uzyskanie określonego celu produkcyjnego. Może to być maksymalny wzrost masy ciała, wykorzystanie paszy lub masa mięśnia piersiowego. Istotnym czynnikiem jest ekonomika produkcji. Z uwagi na duży koszt białka (aminokwasów) w mieszankach, zwiększenie jego poziomu może być, po przekroczeniu określonego poziomu, nieefektywne z ekonomicznego punktu widzenia. Podstawowym źródłem białka w mieszankach dla indyków jest poekstrakcyjna śruta sojowa.
W mieszankach starter wysoki udział tej paszy może powodować problemy pokarmowe. Z tego względu inne źródła białka (mączka rybna, białko ziemniaka) mają zastosowanie w mieszankach dla młodych indyków. Dla starszych ptaków wykorzystuje się również inne komponenty białkowe (między innymi poekstrakcyjna śruta rzepakowa, mączki mięsno-kostne). Zastosowanie określonych surowców białkowych zależy od uwarunkowań żywieniowych i ceny rynkowej różnych komponentów paszowych.
dr inż.. Krzysztof Lipiński
Katedra Żywienia Zwierząt i Gospodarki Paszowej
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
.png)
Zaloguj przez Facebook
