Informacja ANR - grunty rolne w rękach cudzoziemców

Informacja Agencji Nieruchomości Rolnych o gruntach Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa w rękach cudzoziemców

Agencja sprzedaje i wydzierżawia grunty Zasobu WRSP także cudzoziemcom.

Nie ulega wątpliwości, że teraz, po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej coraz częściej będziemy spotykać gospodarujących na polskiej ziemi rolników niemieckich, holenderskich, irlandskich, szkockich czy angielskich. Jak dużo ich będzie tak naprawdę nikt tego teraz nie wie. Wiemy natomiast ile gruntów sprzedała i wydzierżawiła cudzoziemcom Agencja Nieruchomości Rolnej (wcześniej Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa), bowiem od 12 lat Agencja dysponując gruntami Zasobu WRSP jest poważnym partnerem na rynku ziemi w Polsce, zwłaszcza na terenach północnych i zachodnich.

Zainteresowanie rolników z Unii Europejskiej, zwłaszcza z Europy Zachodniej ziemią w Polsce jest uzasadnione, bo przecież ziemia u nas jest bardzo tania (średnia cena 1 ha gruntów rolnych np. w Holandii, czy Belgii jest kilkadziesiąt- krotnie wyższa niż w Polsce). Znacznie niższy jest także czynsz dzierżawny (wysokość czynszu dzierżawnego za jeden hektar gruntu z Zasobu WRSP od szeregu lat oscyluje w granicach równowartości 200 kg pszenicy (105 PLN), podczas gdy np. w Irlandii ok. 1400 PLN ). Do tego należy dodać niższe ceny środków do produkcji rolnej oraz usług, przy jakościowo zbliżonym serwisie sprzętu rolniczego.

W Holandii, Danii, czy Irlandii wielu doskonale przygotowanych do wykonywania zawodu młodych ludzi nie ma możliwości pracy na własnym, odpowiednio dużym a więc efektywnym gospodarstwie rolnym. Dlatego oczywistym było, że np. z Holandii, która porzuciła projekty dalszego pozyskiwania ziemi poprzez osuszanie terenów morskich, dochodziły najsilniej głosy przeciwstawiające się polskiemu stanowisku chroniącemu nasze rolnictwo przed możliwym wykupem ziemi przez cudzoziemców.

Sprzedaż i dzierżawa gruntów z Zasobu WRSP cudzoziemcom

Od początku swego funkcjonowania do końca 2003 r. Agencja zawarła z cudzoziemcami 114 umów sprzedaży ziemi o łącznej powierzchni 896 ha. Stanowi to zaledwie 0,07% ogólnej powierzchni ziemi sprzedanej przez Agencję. Grunty te są wykorzystywane w niewielkiej części w celach rolniczych, w większości jako tereny inwestycji przemysłowych (np.przez fabrykę samochodów Opel w Gliwicach, fabrykę silników Isuzu w Tychach, czy kopalnie i przerób kruszywa w woj. warmińsko-mazurskim).
Blisko 70 % powierzchni sprzedanej przez Agencje cudzoziemcom ( 601 ha) przypada na 3 oddziały: opolski (281 ha), olsztyński (188 ha) i wrocławski (132 ha). Lezą one głównie w trzech województwach: śląskim (207 ha), warmińsko-mazurskim ( 189 ha) i dolnośląskim (132 ha) . Głównymi inwestorami ( w 70 %) są firmy z kapitałem niemieckim 341 ha (38 %), fińskim 159 ha (18 %) i holenderskim 127 ha (14 %). Sprzedaży gruntów cudzoziemcom nie odnotowano w województwie lubelskim, podlaskim i podkarpackim, a w łódzkim, kujawsko-pomorskim i świętokrzyskim transakcje dotyczyły bardzo małej powierzchni (od 1 do 5 ha).

Cudzoziemcy mogą w Polsce bez żadnych ograniczeń dzierżawić ziemię. Aktualnie (wg stanu na koniec grudnia 2003 r.) cudzoziemcy dzierżawią 114 402 ha w oparciu o 277 umów. Średnia powierzchnia dzierżawiona przez cudzoziemców przypadająca na jedną umowę wynosi 413 ha. Grunty te znajdują się we wszystkich województwach, a najwięcej w: zachodniopomorskim ponad 38 tys. ha (33 %), pomorskim 23,2 tys. ha (20 %), lubuskim 17,4 tys. ha (15 %) i opolskim 15 tys. ha (13 %). Jak widać cudzoziemcy stosunkowo największą ilość gruntów kupili i dzierżawią na zachodzie i północy Polski.

W powierzchni dzierżawionej przez cudzoziemców największy udział mają brytyjczycy 27,4 tys. ha (24 %), niemcy 26,7 tys. ha (23 %), holendrzy 23,2 tys. ha (20 %) i duńczycy 17,5 tys. ha (15 %). Kraje te stanowią 82 % całego areału dzierżawionego przez cudzoziemców.

Do końca grudnia 2003 r. r. cudzoziemcy kupili i dzierżawią razem blisko 115,3 tys. ha, co stanowi 2,5 % wszystkich przejętych gruntów do Zasobu WRSP.

Jak widać cudzoziemcom sprzedano niewiele ziemi, ale zgodnie z podpisanym przez Polskę Traktatem Akcesyjnym, od dnia 1 maja 2004 r. grunty rolne będą mogli kupować rolnicy-obywatele Unii Europejskiej, którzy osobiście uprawiają ( dzierżawią) ziemię:

• po 3 lat w takich województwach, jak: lubelskim, łódzkim, małopolskim, podlaskim, śląskim, świętokrzyskim,
• po 7 lat w takich województwach jak: dolnośląskim, kujawsko-pomorskim, lubuskim, opolskim, pomorskim, warmińsko-mazurskim, wielkopolskim, zachodniopomorskim,
• na takich samych zasadach jak obywatele polscy, obywatele UE będą mogli nabywać grunty rolne od maja 2016 r.

Należy jednak wiedzieć, że cudzoziemców, w tym obywateli UE obowiązują i nadal będą obowiązywać swego rodzaju utrudnienia w nabywaniu nieruchomości określone w ustawie o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców. Ponadto cudzoziemców dotyczyć będą także zasady nabywania nieruchomości rolnych określone w ustawie z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego.

Sprzedaż i dzierżawa gruntów Zasobu WRSP podmiotom z udziałem kapitału zagranicznego, nie będącym cudzoziemcami

Nieruchomości Zasobu nabywają także podmioty z udziałem kapitału zagranicznego,nie będące cudzoziemcami. Ze względu na fakt, że nie są obecnie wymagane zezwolenia dla tych transakcji, Agencja utraciła możliwość dokładnej ich ewidencji. Jedynie szacuje się, że do końca 2003 r. podmioty takie zakupiły z Zasobu nieruchomości o powierzchni 38 837 ha na podstawie 257 umów. Średnia powierzchnia sprzedana im przypadająca na jedną umowę wynosi 151 ha. Są to podmioty, które w większości prowadzą działalność rolniczą, nierzadko w połączeniu z przetwórstwem i handlem. Tym podmiotom najwięcej sprzedały trzy oddziały Agencji: w Szczecinie wraz z filią w Koszalinie 13,7 tys. ha (35 %), w Olsztynie wraz z filią w Suwałkach 8,2 tys. ha (21 %) i Gdańsku 4,7 tys. ha ( 12 %).

Także według danych szacunkowych z tymi podmiotami Agencja zawarła 181 umów dzierżawy na powierzchnię 54 193 ha. Średnio na 1 umowę przypada 299 ha. Tym podmiotom najwięcej (ponad 50 %) wydzierżawił oddział w Szczecinie wraz z filią w Koszalinie 29 tys. ha oraz we Wrocławiu 9,4 tys. ha ( 17 %) , Gdańsku 5,9 tys. ha (11 %) i Olsztynie 4,8 tys. ha (9 %).

Zaprezentowane dane statystyczne mogą uspokoić tych, co obawiają się cudzoziemców uprawiających polską ziemię. Nie ma ich, póki co zbyt wielu. Niektórzy obawiają się cudzoziemców, inni natomiast uważają, że wniosą oni do naszego rolnictwa kapitał, nowoczesne technologie produkcji, dobre zarządzanie i marketing, mogą być dla polskich rolników dobrym przykładem do naśladowania.