Wybór odpowiedniej formy płatności

Jednym z najważniejszych elementów umowy sprzedaży jest określenie formy i terminu płatności. Odpowiedni wybór sposobu płatności może zapewnić bezpieczeństwo transakcji. Sprzedający musi jednak uwzględnić, że umowa dochodzi do skutku w ramach konsensusu i kompromisu obu partnerów. Uporczywe upieranie się przy najdogodniejszej dla niego formie, na przykład przedpłacie bądź akredytywie dokumentowej może doprowadzić do niepodpisania umowy i utraty klienta, a tym samym ujemnych konsekwencji finansowych.

Główne formy płatności występujące we współczesnych transakcjach handlowych prezentuje poniższa tabela:

ZABEZPIECZENIE RZECZOWE	ISTOTA ZABEZPIECZENIA
Płatność z góry	Przedpłata, która jest najbardziej korzystna dla sprzedającego, eksportera
Zapłata z dołu	(Open account) - tzn. płatność po otrzymaniu towaru, ta z kolei jest najkorzystniejsza z punktu widzenia kupującego, importera
Inkaso dokumentowe	Windykacja od zobowiązanego kupującego (importera) określonej sumy pieniężnej, w zamian za wręczenie bankowi odpowiednich dokumentów
Akredytywa dokumentowa	Bank, działając na zlecenia klienta, we własnym imieniu (bank otwierający akredytywę), zobowiązuje się pisemnie wobec osoby trzeciej (beneficjenta), że dokona zapłaty beneficjentowi akredytywy ustalonej kwoty pieniężnej, po spełnieniu przez beneficjenta wszystkich warunków określonych w akredytywie.
Weksel	Dokument zobowiązujący wystawcę lub wskazaną przez niego osobę do bezwarunkowego zapłacenia określonej sumy pieniężnej w oznaczonym terminie. Weksel jest papierem wartościowym, zbywalnym i przenośnym o ściśle określonej przez prawo formie. Zobowiązanie wekslowe (czekowe również) ma charakter bezwarunkowy i abstrakcyjny.
Czek	Papier wartościowy w ściśle przez prawo określonej formie, w którym wystawca czeku poleca bankowi zapłatę określonej sumy pieniężnej ze środków będących w jego dyspozycji okazicielowi lub oznaczonej osobie, za okazaniem czeku
Polecenie przelewu	Udzielona bankowi dyspozycja dłużnika obciążenia jego rachunku określoną kwotą i uznania tą kwotą rachunku wierzyciela
Polecenie zapłaty	Udzielona bankowi dyspozycję wierzyciela obciążenia określoną kwotą rachunku bankowego dłużnika i uznania tą kwotą rachunku wierzyciela

Charakterystyka i krytyczna ocena form płatności pozwalają prowadzą do wniosku, że wybór odpowiedniej formy płatności uzależniony jest od wielu czynników. Sprzedający swe towary powinien przede wszystkim zwrócić uwagę na:

• całkowity koszt rozważanej formy zapłaty
• fakt, kto ponosi koszt zastosowania danej metody
• łatwość i czas przeprowadzenia transakcji
• ryzyko wiążące się dla niego z wykorzystaniem danego instrumentu
• zgodę kontrahenta, co do zastosowania metody.