Wieprzowina

Rok handlowy dla sektora wieprzowiny zaczyna się l lipca i trwa do 30 czerwca. Regulacjami objęte są:

• żywe świnie (z wyjątkiem zwierząt hodowlanych czystej krwi);
• świeża, schłodzona lub mrożona wieprzowina i podroby;
• wieprzowina i podroby solone, suszone lub wędzone;
• słonina i inne tłuszcze;
• produkty przetworzone (kiełbasy).

Ceny i interwencja

Cena podstawowa ustalana jest dla każdego roku gospodarczego i obowiązuje od l lipca do 30 czerwca. Jest to cena na mięso ze świń domowych, w tuszach lub półtuszach, o standardowej jakości określonej wg systemu klasyfikacji tusz wieprzowych. Jej poziom powinien sprzyjać stabilizacji rynkowej i nie powodować powstawania nadwyżek strukturalnych. Cena podstawowa w UE wynosi obecnie 1509,39 EURO/t i nie była zmieniana w ciągu ostatnich kilku lat.

Cena referencyjna na tusze wieprzowe jest średnią ważoną (współczynnikami uwzględniającymi wielkość pogłowia trzody w poszczególnych krajach Unii w spisie grudniowym) cen referencyjnych w państwach członkowskich. Ceny referencyjne w państwach członkowskich notowane są cotygodniowo na reprezentatywnych rynkach lub w rzeźniach - klasa U (60 - 120 kg) lub klasa R (120 -180 kg) w zależności od decyzji kraju członkowskiego. Ceny te przekazywane są także co tydzień Komisji Europejskiej. Cena referencyjna umożliwia Komitetowi Zarządzającemu ocenę stanu rynku wieprzowiny w Unii i podjąć ewentualne działania interwencyjne. Listę rynków reprezentatywnych zawiera (Rozporządzenie Komisji nr 2123/89 z 14 lipca 1989 r). W Niemczech, Danii, Francji, Grecji, Holandii i Wielkiej Brytanii ceny płacone przez państwowe i prywatne ubojnie są potwierdzane dla różnych regionów przez jeden lub kilka ośrodków notowań. We Włoszech, Irlandii, Luksemburgu ceny są bezpośrednio notowane w najważniejszych punktach sprzedaży, natomiast w Belgii i Hiszpanii notowania są ustalane zarówno w oparciu o średnią notowań rynku jak i w ośrodkach notowań.

Skup interwencyjny (dotowanie prywatnego magazynowania wieprzowiny) może rozpocząć się wtedy, gdy cena referencyjna tusz na rynku UE spadnie poniżej 103% ceny podstawowej i prawdopodobnie pozostanie na tym poziomie. Ceny skupu tusz wieprzowych standardowej jakości muszą zawierać się w przedziale 78-92% ceny podstawowej. Praktycznie od 1971 r. nie prowadzono skupu interwencyjnego, stosując dotowanie prywatnego magazynowania (określonych ilości przez określony okres).

Dotacje na przechowywanie mogą być udzielane tylko dla produktów wytworzonych z trzody chlewnej pochodzącej ze Wspólnoty. Najczęściej jest tak, że wniosek

Dotacje na przechowywanie przez jednostki prywatne może być złożony jedynie w kraju, w którym produkt ma być przechowywany, chyba że wydano specjalne upoważnienie umożliwiające odstępstwo od powyższej zasady.

Stawki dotacji ustalane są na przetargu albo też z wyprzedzeniem, nie mogą jednak przekroczyć kosztów, jakie poniosłaby agencja interwencyjna, gdyby to ona zajmowała się przechowywaniem tusz. Aby złożyć ofertę i zawrzeć kontrakt (między agencją interwencyjną a osobą fizyczną lub prawną) na przechowywanie, strona zainteresowana musi złożyć depozyt, który przepadnie (całkowicie lub częściowo), jeśli zobowiązanie odnośnie przechowywania nie zostanie spełnione. Oferty wysyłane są do Komisji przez państwa członkowskie anonimowo. Jeśli ustalona została maksymalna kwota dotacji, akceptowane będą oferty nie przekraczające tej kwoty. Jednostki zajmujące się przechowywaniem muszą spełniać odpowiednie warunki: muszą prowadzić działalność w sektorze mięsa i żywca przez co najmniej ostatnie 12 miesięcy, muszą być oficjalnie zarejestrowane w państwie członkowskim oraz dysponować odpowiednią bazą przechowalniczą na terenie Wspólnoty.

Mięso musi być umieszczone w magazynie w stanie świeżym a przechowywane w stanie zamrożonym. Dotacje na przechowywanie mogą być udzielone tylko dla mięsa o odpowiedniej jakości handlowej, nie zawierającego pierwiastków radioaktywnych (przekraczających normy), pochodzącego ze zwierząt, których chów odbywał się we Wspólnocie co najmniej przez ostatnie dwa miesiące, ubitych nie więcej niż 10 dni przed datą oddania do przechowywania. Minimalna ilość przechowywanego mięsa wynosi 10 ton dla mięsa bez kości i 15 ton dla mięsa z kością. Minimalny okres magazynowania wynosi na ogół 3 miesiące, jednakże jeśli mięso będzie wyeksportowane poza obszar UE, okres ten może być skrócony do 2 miesięcy.

Kontrakty zawierają szczegółowe informacje dotyczące ilości produktu, który ma być przechowywany, limitu czasowego, stawki dotacji na jednostkę wagi, kwoty zabezpieczenia złożonego przez jednostkę magazynującą oraz postanowień umożliwiających skrócenie lub przedłużenie okresu przechowywania. Strona zawierająca kontrakt umieszcza uzgodnione ilości produktu w magazynie na własne ryzyko i koszt oraz informuje agencje interwencyjną z którą zawarła kontrakt o każdej indywidualnej partii, dacie i miejscu przechowywania oraz wyraża zgodę na ewentualną kontrolę swoich magazynów.

Jednostka przechowująca wieprzowinę ma obowiązek prowadzenia szczegółowej sprawozdawczości odnośnie dostępnych zapasów (identyfikacja produktów, data umieszczenia w magazynie, liczba półtusz, itd.). Przewiduje się kary za sfałszowanie deklaracji przez stronę zawierającą kontrakt, polegające na wykluczeniu jej z systemu prywatnego przechowalnictwa, na okres do końca następnego roku kalendarzowego po tym zdarzeniu..

Klasyfikacja tusz wieprzowych

System "klasyfikacji" tusz wieprzowych opiera się na kryteriach obiektywnych (zawartość mięsa chudego w tuszy). Wyróżnia się 6 klas, chociaż klasa S jest stosowana tylko na życzenie kraju członkowskiego.

Podstawowe cele klasyfikacji są następujące:

• zapewnić porównywalność notowań cenowych na terenie całej Wspólnoty;
• ustalić przeciętną cenę tusz wieprzowych do obliczania ceny referencyjnej;
• zapewnić godziwą zapłatę producentom trzody chlewnej;
• umożliwić dokładny i rzetelny monitoring sytuacji na unijnym rynku wieprzowiny.

Klasyfikacja dotyczy trzody użytkowej standardowej jakości. Nie jest stosowana w rzeźniach, gdzie liczba ubojów nie przekracza 200 sztuk trzody tygodniowo (w skali średniorocznej) oraz w rzeźniach, które ubijają tylko sztuki z własnego chowu i które dokonują rozbioru wszystkich wyprodukowanych u siebie tusz.

W krajach członkowskich UE stosowane są różne rozwiązania w zakresie systemu klasyfikacji tusz zarówno jeśli chodzi o sposób finansowania jak i samo jego funkcjonowanie. System duński jest najbardziej sprawny i wiarygodny, gdyż badanie mięsności dokonywane jest przy pomocy urządzeń automatycznych. System austriacki opiera się na działalności służb państwowych, co powoduje obciążenie budżetu kosztami działań służb klasyfikacyjnych. W systemie niemieckim koszty klasyfikacji ponosi w całości przemysł mięsny. Zadania te wykonują niezależne firmy klasyfikacyjne, które muszą uzyskać koncesję na prowadzenie działalności. Koszty klasyfikacji są negocjowane między ubojniami a firmami klasyfikacyjnymi. Aparaty klasyfikacyjne w większości należą do przedsiębiorstw klasyfikacyjnych, przy czym niektóre z tych firm są również producentami tego sprzętu.

Instrumenty polityki handlowej

Cła, SSG, zawieszenia ceł, kontyngenty taryfowe

Wejście w życie postanowień RU GATT w 1995 r. spowodowało likwidację systemu cen śluzy i opłat wyrównawczych. Zamieniono je na cła, które ustalane są na okres 12 miesięcy (od lipca do czerwca). Są to da specyficzne, wyrażone w EURO na jednostkę produktu.

Import poniżej cen progu może spowodować nałożenie dodatkowego cła przywozowego (SSG). Również przekroczenie wolumenów importowych spowoduje nałożenie dodatkowych ceł przywozowych. Pod uwagę, w takim przypadku, bierze się wielkości importu do Wspólnoty z trzech ostatnich lat.

Jeżeli na rynku Wspólnoty ceny tusz wieprzowych znacznie wzrastają, może być podjęta decyzja o całkowitym lub częściowym zawieszeniu cel przywozowych. Przyjęto, że znaczący wzrost cen ma miejsce wtedy, gdy ogólnemu wzrostowi cen wieprzowiny w UE towarzyszy wzrost jej cen na reprezentatywnych rynkach tzn. ceny na tych rynkach są wyższe od swych średnich wartości z okresu ostatnich trzech lat (od l lipca do 30 czerwca). Jednocześnie musi istnieć prawdopodobieństwo, że ten trend będzie kontynuowany. Oceny tego prawdopodobieństwa dokonuje się na podstawie cyklicznych trendów w liczbie pokrytych macior i cen prosiąt oraz badań statystycznych produkcji trzody.

Kontyngenty celne są przydzielane przy zastosowaniu jednej z poniższych zasad:

• metoda kolejności chronologicznej zgłaszanych wniosków (zasada "pierwszy zgłoszony - pierwszy załatwiony");
• metoda rozdzielnictwa proporcjonalnego w stosunku do zgłoszonych ilości;
• metoda oparta na uwzględnieniu tradycyjnych struktur handlowych.

Mogą być stosowane jeszcze inne metody, jednak muszą być przestrzegane zasady nie dyskryminowania zainteresowanych podmiotów.

Subsydia eksportowe

W sezonie 2000/01 wolumen subsydiowanego eksportu wieprzowiny i przetworów został zredukowany do 402 tyś. ton. Uczyniono to zmniejszając znacznie zakres produktów przy eksporcie, których można się ubiegać o dopłaty. Dotyczyło to zwłaszcza produktów przetworzonych.

Poziom subsydiów zależy przede wszystkim od:

• cen i podaży wieprzowiny w Unii;
• cen i podaży wieprzowiny na rynku światowym;
• różnicy w cenach pasz zbożowych w Unii i na świecie;
• konkurencyjności produktów Unii na rynkach krajów trzecich.

Wykaz produktów objętych subsydiowaniem oraz stawki dopłat eksportowych powinny być ustalane co najmniej raz na trzy miesiące. Stawki dopłat mogą być zmieniane częściej, w świetle rozwoju sytuacji na rynku Unii i na rynku światowym (z inicjatywy Komisji lub na żądanie kraju członkowskiego). Możliwa jest także sytuacja, że stawki te pozostają niezmienione w okresie dłuższym niż 3 miesiące. Wysokość dopłat może być zróżnicowana w zależności od kraju do którego kierowany jest eksport. Przy eksporcie wymagane są licencje eksportowe określające wysokość subsydiów. Produkty objęte subsydiami muszą pochodzić z obszaru Wspólnoty i muszą być wyeksportowane poza jej granice.

Obecnie eksport wieprzowiny i przetworów wieprzowych do krajów Europy Srod-kowo-Wschodniej (Polski, Czech, Węgier, Bułgarii, Litwy, Łotwy i Estonii) nie jest dotowany , a przetwory wieprzowe eksportowane do Rosji od 23 stycznia 2003 r. dotowane są w zależności od asortymentu od 14,0 do 65,0 EURO/100 kg.

Licencje importowe i eksportowe

Import do Wspólnoty lub eksport z jej obszaru wymaga przedłożenia licencji importowej lub eksportowej. Licencje wydawane są przez państwa członkowskie każdemu podmiotowi ubiegającemu się o nie, niezależnie od kraju członkowskiego z którego pochodzi. Licencje importowe i eksportowe są ważne na obszarze całej Wspólnoty. Ich wydanie wiąże się z koniecznością złożenia zabezpieczenia gwarantującego, że produkty są importowane, lub eksportowane w okresie ważności licencji.

Podmiotami ubiegającymi się o licencje eksportowe mogą być osoby fizyczne lub prawne, które w czasie składania wniosków są w stanie udowodnić właściwym władzom, że zajmują się handlem produktami sektora wieprzowego od co najmniej 12 miesięcy (podmioty sprzedające produkty konsumentom finalnym - detaliści nie mogą składać wniosków). Licencje eksportowe nie podlegają transferom. Są ich dwa rodzaje -uprawniające do skorzystania z dopłaty eksportowej na określoną ilość ton produktów oraz te bez uprawnienia do jakiejkolwiek dopłaty.